"Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ", ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΠΑΥΛΟΥ (Ε)

Ο Ύμνος της Αγάπης

Α' επιστολή προς Κορινθίους του Αποστόλου Παύλου. 

κεφάλαιο: ιγ', στοίχοι: 1-8

*αναδημοσίευσις του άρθρου του Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Τελίδη.

Εν Ανθοκήποις Νέας Ευκαρπίας, Δυτική Θεσσσαλονίκη, 

Μακεδονία, Ελλάς, Κυριακή 9η Ιανουαρίου 2022. 

Ο υπό ανέγερση ναός μας, των Αγών Θεοπατόρων
Ιωακείμ & Αννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας
στην Θεσσαλονίκη.

      Έτσι και χωρίς ιδιαίτερο λόγο

η ιστοσελίδα του Ιερού Ναού μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, που βρίσκεται στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας και στην δυτική πλευρά της όμορφης πόλης της Θεσσαλονίκης, της πρωτεύουσας της ένδοξης Μακεδονίας μας, αφιερώνει ένα από τα σημερινά άρθρα της σε μια μεγάλη μορφή της εκκλησιαστικής ιστορίας και σε ένα ζωντανό κομμάτι της, που παρά την πάροδο των αιώνων παραμένει επίκαιρο, παραμένει φρέσκο και δροσερό, βάλσαμο στις καρδιές αυτών που θα το αναγνώσουν, αλλά και θα εμβαθύνουν σε αυτό.    

Οι πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι
 Πέτρος & Παύλος

     Το αφιερώνει στον  Απόστολο των Εθνών Παύλο, στον Απόστολο της Αγάπης, όπως τον αναφέρουν πολλοί "εξ ημών" στην καθημερινότητα μας, του οποίου το ιεραποστολικό και συγγραφικό έργο έχει γίνει αφορμή μελετών και ερμηνειών μα και έχει εμπνεύσει και συνεχίζει να το κάνει πολλούς λογίους, θεολόγους, καθηγητές, ιεροκήρυκες και κατηχητές, ιερείς και αρχιερείς, για να γράψουν τα βιβλία τους, να διδάξουν τους μαθητές τους και το ποίμνιο τους, να εντρυφήσουν στα νοήματα του, να  κηρύξουν από άμβωνος την αλήθεια της Πίστης μας και να κατηχήσουν τα παιδιά μας με το παράδειγμα του.

Ο Απόστολος των Εθνών, Παύλος.

       Ταπεινός και εγώ εργάτης της Εκκλησίας του Χριστού μας, μελετητής και "θαυμαστής" του έργου του Αποστόλου Παύλου,  απομόνωσα ένα μικρό μέρος του τεράστιου συγγραφικού έργου του, που στάθηκε και η δική μου έμπνευση για το άρθρο μας αυτό, το αναλύω και σας το παραθέτω χρησιμοποιώντας λίγες δικές μου σκέψεις, ενώ τις περισσότερες τις δανείζομαι από τα λόγια ενός ακόμα νεοαγιοκαταταχθέντα Αγίου της Εκκλησίας μας, του Αγίου Λουκά του ιατρού, Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως και Κριμαίας, για να σας κάνω, όπως έγινε και ο ίδιος του,  μετόχους της Αγάπης, με απώτερο όμως σκοπό να σας κάνω και συμμέτοχους αυτής της ίδιας Αγάπης, που με τόσο όμορφα καλολογικά στοιχεία στόλισε ο Απόστολος των Εθνών, ο Απόστολος της Αγάπης, Παύλος. 

Ο Άγιος Λουκάς ο ιατρός
Αρχιεπίσκ. Συμφερουπόλεως & Κριμαίας.

          Κανείς άλλος δεν έχει μιλήσει έτσι περί αγάπης όπως ο Θείος Παύλος και μάλιστα αν λάβουμε υπ’ όψιν μας την καταγωγή και την αυστηρή εβραϊκή μόρφωση του, αλλά και την κουλτούρα της εποχής εκείνης, θα καταλάβουμε πως ο λόγος του ήταν πάντα θεόπνευστος και στο συγκεκριμένο αυτό σύγγραμμα του, θα λέγαμε ποιητικός. Έτσι δικαίως έχει χαρακτηριστεί από τους σύγχρονους μελετητές του έργου του ως...  

"Ο Ύμνος της Αγάπης"

Το μνημείο του Αποστόλου Παύλου
στην πόλη της Βεροίας.

       Μέσω αυτής της επιστολής που έγραψε ο Απόστολος Παύλος στην Έφεσο το 55 μ.Χ. και έστειλε στους Κορινθίους βλέποντας την Εκκλησία εκεί να ταλανίζεται με προβλήματα στην ερμηνεία που άρχισε να μορφώνεται για την λειτουργία των πνευματικών χαρισμάτων, μας έδειξε την πραγματική ουσία ενός από αυτά τα χαρίσματα. Το μεγάλο χάρισμα της αγάπης και την σπουδαιότητά της.

Οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας
στα Λύστρα. 

          Η αγάπη, μας λέει ο Άγιος Λουκάς, είναι  το  κέντρο όλης της χριστιανικής διδασκαλίας και όλου του Ευαγγελίου, ενώ συνεχίζοντας αναλύει λέξη-λέξη το κείμενο της επιστολής του Αποστόλου Παύλου και μας προτρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε το βάθος του θείου αυτού λόγου του αγίου αποστόλου. 

Ας ξεκινήσουμε... 

«Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον». 

     Ο ήχος της χάλκινης καμπάνας ή ο αλαλαγμός του κυμβάλου είναι κενός, δεν έχει περιεχόμενο. Κούφιος είναι εκείνος ο άνθρωπος, ο οποίος γνωρίζει όλες τις γλώσσες, ακόμα και τη γλώσσα των αγγέλων, και δεν έχει αγάπη.

Ο Απόστολος Παύλος κηρύττων εν Κρήτη

 «Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί». 

    Βλέπετε πόσο μεγάλη σημασία έχει η αγάπη· ο θείος απόστολος λέει ότι είναι ασύγκριτα πιο μεγάλη και από την πίστη που μετακινεί τα βουνά και από τη γνώση που γνωρίζει όλα τα μυστήρια.

 «Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι».

Ο Απόστολος της Αγάπης, Παύλος.

     Μάταια είναι η θυσία εκείνων των ανθρώπων που παραδίδουν το σώμα τους στον θάνατο και στη φωτιά για να καεί και δεν έχουν αγάπη. Διότι και αυτά τα έργα, το να δώσει κανείς τη ζωή του ή να μοιράσει όλα τα υπάρχοντά του, μπορεί να τα κάνει ο άνθρωπος χωρίς αγάπη, για άλλους σκοπούς, πονηρούς. Μπορεί κάποιος να μοιράσει την περιουσία του από κενοδοξία, επειδή θέλει να φαίνεται μεγάλος ευεργέτης στα μάτια των άλλων. Μπορεί να δώσει τη ζωή του όχι όμως για όλους τους ανθρώπους αλλά αποκλειστικά για τους ανθρώπους της δικής του κοινωνικής τάξης ή της δικής του φυλής. Τέτοιος άνθρωπος που θυσιάζει τη ζωή του δεν έχει αγάπη γιατί ταυτόχρονα με την αγάπη προς τους δικούς του ανθρώπους, εκδηλώνει μίσος προς τους ανθρώπους της άλλης τάξης και της άλλης φυλής. Μόνο τότε η θυσία θα έχει αξία στα μάτια του Θεού, όταν προσφέρεται από την αγάπη προς όλους αδιακρίτως τους ανθρώπους, χωρίς καμία εξαίρεση. Διότι η εντολή του Κυρίου είναι να αγαπάμε όχι μόνο τους ανθρώπους της δικής μας συνομοταξίας, ή τους συγγενείς μας, ή του ιδίου χρώματος επιδερμίδος ή μόνο τους συμπατριώτες μας, ή του ιδίου δόγματος ή της ιδίας φυλής με εμάς, αλλά ανεξαιρέτως όλους τους ανθρώπους.

Ο Απόστολος Παύλος κηρύττει στην Έφεσο.

      Σας θυμίζουν μήπως καθόλου αυτά τα λόγια του Αγίου Λουκά του ιατρού, κάποιες άλλες θρησκείες ή αιρέσεις με συγκεκριμένους και εκλεκτούς οπαδούς, ακόμα-ακόμα και κάποιες ιδεολογίες και κάποια πολιτικά κόμματα εκ των οποίων μερικά δυστυχώς, κάποτε, όχι στο πολύ μακρινό μέλλον, κάθισαν και στα έδρανα της Βουλής των Ελλήνων παρακαλώ, και μάλιστα με δική μας υπαιτιότητα αφού εμείς τους δώσαμε με την ψήφο μας αυτό το ανώτατο αξίωμα. Βεβαίως προ καιρού καταλάμβαναν άλλα έδρανα, αυτά των δικαστηρίων, ενώ στις μέρες αυτά των φυλακών!!! Έχει σχέση η χωρίς όρους και όρια αγάπη που ευαγγελίζεται ο Απόστολος Παύλος σε αυτό το έγγραφο «ποίημα» επιτρέψτε μου να πω, με την δική τους κοντόφθαλμη, ασθενική και περίεργη αγάπη;

Μέρος από την ζωή του Αποστόλου Παύλου
αγιογραφημένη.

       Συνεχίζει ο πρωτοκορυφαίος των αποστόλων Παύλος στην επιστολή του να νουθετεί τους Κορινθίους, αλλά και ο Άγιος Λουκάς, ο αγαπημένος ιεράρχης των κατοίκων της μητροπολιτικής του περιφέρειας, της Συμφερουπόλεως στην Κριμαία, αλλά και όλης της τότε Ρωσικής αυτοκρατορίας, να μοιράζεται με τους πιστούς χριστιανούς την αγάπη του για τον Θεό, ψελλίζοντας και αναλύοντας τα λόγια του Αποστόλου Παύλου.

 «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία» 

*Η αγάπη είναι γεμάτη από ευσπλαχνία.  

"Άγιος Παύλος" 
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος, 1608-1614,
(Museo del Greco, Τολέδο)

Άνθρωπος που η καρδιά του είναι γεμάτη αγάπη δεν μπορεί να βλέπει με αδιαφορία τους γυμνούς, πεινασμένους και άστεγους συνανθρώπους του. Η αγάπη που ζει μέσα στην καρδιά του είναι γεμάτη ευσπλαχνία.

*Η αγάπη δεν ζηλοφθονεί. 

Όποιος αγαπά δεν ζηλεύει κανέναν. Να ξέρουμε· αν ζηλεύουμε κάποιον σημαίνει ότι η αγάπη δεν υπάρχει μέσα μας. Αν η καρδιά μας ήταν γεμάτη γνήσια χριστιανική αγάπη δεν θα ζηλεύαμε κανέναν και για τίποτα.

*Η αγάπη δεν καυχάται και δεν περηφανεύεται.

Όποιος αγαπά δεν το καυχιέται και δεν περηφανεύεται γιαυτό, γιατί η αγάπη και η περηφάνια δεν μπορεί να υπάρχουν ταυτόχρονα, είναι δύο πράγματα αλληλοαναιρούμενα. Όπου υπάρχει αγάπη δεν μπορεί να υπάρχει περηφάνια. Και όπου υπάρχει περηφάνια η αγάπη μας εγκαταλείπει.

Το στασίδι του Αποστόλου Παύλου
στην Σαμοθράκη.

*Η αγάπη δεν κάνει ασχημίες.

Πόση ασχημία και απρέπεια βλέπουμε γύρω μας. Αυτή έλαβε σήμερα τεράστιες διαστάσεις, κάτι που μας κάνει να υποφέρουμε πολύ. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει αγάπη στους ανθρώπους, αλλιώς δεν θα υπήρχε τόση απρέπεια. Φανταστείτε, αδελφοί μου, αυτά τα έλεγε ο Άγιος Λουκάς πριν 60 ή 70 χρόνια, άραγε τι θα έλεγε για την σημερινή απρέπεια, την κατάντια των αξιών και των θεσμών όλου του κόσμου;

"Ο Άγιος Πέτρος και ο Άγιος Παύλος"
 Reni Guido, 1605,Pinacoteca di Brera

*Η αγάπη δεν ζητεί το συμφέρον της. 

Εμείς πάντα ζητάμε για τον εαυτό μας χαρές και απολαύσεις· το όνομά μας να είναι γνωστό, οι άλλοι να μας τιμούν, να έχουμε μία θέση υψηλή. Θέλουμε να έχουμε τα πάντα, τα πάντα για το εγώ μας. Μα η αγάπη δεν ζητάει τίποτα για τον εαυτό της. Είναι εύπιστη, όπως είναι εύπιστα τα παιδιά. Αυτοί που μέσα στην καρδιά τους αφήνουν να κατοικεί η θεία αγάπη είναι σαν τα παιδιά για τα οποία ο Κύριος Ιησούς Χριστός είπε: «Εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδιά, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών». Η αγάπη σε όλους και σε όλα έχει εμπιστοσύνη, δεν υποπτεύεται κανέναν.

*Η αγάπη δεν ερεθίζεται. 

Οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου.

Πόσοι τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν μεταξύ μας; Πόσοι από μας δεν νευριάζουν; Πολλοί είναι αυτοί, πάρα πολλοί υπάρχουν, που όταν νευριάζουν φωνάζουν σαν έξαλλοι, χτυπιούνται, και βρίζουν τους άλλους. (στα λόγια αυτά του Αγίου Λουκά αναγνωρίζω πολλές φορές και εγώ τον εαυτό μου, φαντάζομαι και ο καθένας από όλους εμάς θα αισθανόμαστε να ανήκουμε σε αυτήν την κατηγορία.) Αν υπήρχε όμως στην καρδιά μας η αυθεντική χριστιανική αγάπη σίγουρα δεν θα το κάναμε.

*Η αγάπη δεν λογαριάζει και δεν χαίρεται  για το κακό αλλά συγχαίρει την αλήθεια. 

Η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου,
 Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο, 1600-1601,
Παρεκκλήσι Τσεράζι, Σάντα Μαρία ντελ Πόπολο,
 Ρώμη.

Αυτό σημαίνει ότι όποιοι έχουν αγάπη στην καρδιά τους είναι ανίκανοι και δεν θέλουν να βλέπουν κακό στον πλησίον τους. Είναι ικανοί και θέλουν να βλέπουν στον πλησίον μόνο καλό. Στην αγάπη δεν υπάρχει χαιρεκακία. Εμείς όμως χαιρόμαστε όταν πέφτουν οι αδελφοί μας, χαιρόμαστε όταν βλέπουμε τα σφάλματά τους. Και η χαρά αυτή είναι δαιμονική διότι οι δαίμονες χαίρονται για το κακό που βλέπουν στους ανθρώπους. Όταν τα έργα και τα λόγια μας είναι αληθινά και δίκαια τότε η αγάπη χορεύει μέσα μας και αγάλλεται η ψυχή μας, βλέποντας αυτό.

 «πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει».

*Η αγάπη όλα τα σκεπάζει. 

    Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος 

      διδάσκων εν Αθήναις στον Άρειο Πάγο, 

  στον βωμό επί «Τῷ ἀγνώστῳ Θεῷ».

Όταν βλέπουμε πως αμαρτάνει ο αδελφός μας κλείνουμε τα μάτια μας, συγκρατούμε τη γλώσσα μας και δεν διαλαλούμε το σφάλμα του; Όχι, αλλά αντίθετα αρχίζουμε να τον κακολογούμε για να μάθουν όλοι πόσο κακός είναι ο αδελφός μας. Δεν σκεπάζουμε την αμαρτία του αδελφού μας, όπως το κάνανε τόσοι και τόσοι άγιοι του Συναξαρίου της Ορθοδοξίας μας, αλλά την κάνουμε γνωστή σε όλους, τα δικά μας όμως τα σφάλματα τα κρύβουμε ή χειρότερα δεν τα αναγνωρίζουμε.

*Η αγάπη πάντοτε ελπίζει. 

Η ελπίδα, η ακράδαντη ελπίδα στον Θεό και στην ανταπόδοση στην αιώνια ζωή δεν αφήνει ποτέ απροστάτευτους και μόνους αυτούς που στην καρδιά τους κατοικεί η αγάπη.

*Η αγάπη πάντα υπομένει.

Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει στα χαλάσματα.
(Πίνακας του Giovanni Paolo Pannini 1744)

 Υπομένει τους χλευασμούς, τους εμπαιγμούς και τα βάσανα για την αγάπη του Χριστού. Έτσι υπέμειναν τους χλευασμούς, τους εμπαιγμούς, την πείνα και το κρύο για τον Χριστό οι άγιοι μας. Η αγάπη θέλει μόνο το καλό του πλησίον και δεν ζητά τα δικά της.

«Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει…»  

 Και πώς να εκπέσει άλλωστε, αδελφοί μου, αφού εμπνευστής και δημιουργός της είναι ο Θεός και από όλα αυτά τα χαρίσματα με τα οποία μας πλούτισε, όπως λέει τελειώνοντας αυτό το εδάφιο, 

της επιστολής του Αποστόλου Παύλου, προς την βασανιζόμενη τότε Εκκλησία της Κορίνθου,  που δυστυχώς όμως δεν ακούγεται όσο συχνά θα έπρεπε στις εκκλησιές μας, και που είναι σε όλους μας γνωστό ως "Ο Ύμνος της Αγάπης"

«...νινί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα, μείζων δε τούτων η αγάπη.»

…αυτά που μένουν τελικά είναι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Αυτά τα τρία, με κορυφαία τους όμως...

 ...την Αγάπη.

 Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης