Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ "Η εορτή της προσκυνήσεως της τιμίας αλύσεως του Αγίου και ενδόξου Αποστόλου Πέτρου" (16/1)

 

Απολυτίκιον

εορτής προσκυνήσεως τιμίας αλύσεως 

του Αποστόλου Πέτρου.

Την Ρώμην μη λιπών, προς ημάς επεδήμησας, διων εφόρεσας τιμίων Αλύσεων, των Αποστόλων Πρωτόθρονε· ας εν πίστει προσκυνούντες δεόμεθα, ταις προς Θεόν πρεσβείαις σου, δώρησαι ημίν το μέγα έλεος.

Κάθε χρόνο την 16η Ιανουαρίου, η Ορθόδοξη Χριστιανική Ανατολική Εκκλησία εορτάζει την προσκύνηση της αλυσίδας του  Απόστολου Πέτρου...«η κρηπίς της Εκκλησίας, η πέτρα της Πίστεως», σύμφωνα με το δοξαστικό των στιχηρών του Εσπερινού της εορτής, ενώ την 1η του Αυγούστου, κάθε χρόνο, την ημέρα αυτή εορτάζει η ρωμαιοκαθολική Δυτική Εκκλησία.

Σύμφωνα με την εξιστόρηση του Ευαγγελιστή Λουκά στις «Πράξεις των Αποστόλων» (ΙΒ' 1-19), πρόκειται για την αλυσίδα με την οποία ο βασιλιάς της Ιουδαίας Ηρώδης Αγρίππας (10 π.Χ. - 44 μ.Χ.) έδεσε τον Απόστολο Πέτρο και τον έριξε σε φυλακή της Ιερουσαλήμ γύρω στο έτος 43 μ.Χ. Προηγουμένως, είχε διατάξει την θανάτωση με αποκεφαλισμό του Αποστόλου Ιακώβου και όταν είδε ότι οι Ιουδαίοι ευχαριστήθηκαν από το γεγονός, συνέλαβε και τον Πέτρο, με σκοπό να τον θανατώσει μετά το Εβραϊκό Πάσχα.

Ξαφνικά, ένα βράδυ, εμφανίσθηκε στο καλά φρουρούμενο από 16 στρατιώτες κελί του Πέτρου ένας Άγγελος. Τα μέτρα επιτήρησής του ήταν τόσο αυστηρά, ώστε, εκτός από τους φρουρούς που υπήρχαν έξω από την πύλη της φυλακής, δύο στρατιώτες βρίσκονταν διαρκώς δίπλα του μέσα στο κελί. Την νύκτα πριν από την προσαγωγή του στο κριτήριο και την βέβαιη καταδίκη του, και ενώ οι Χριστιανοί αγρυπνούσαν προσευχόμενοι, Άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε, με αποτέλεσμα οι αλυσίδες του Αποστόλου να πέσουν θαυματουργικά, οι πύλες της φυλακής να ανοίξουν και ο φυλακισμένος Απόστολος Πέτρος να απελευθερωθεί. Χαρακτηριστικά μαρτυρίες υποστηρίζουν πως ο χώρος έλαμψε από φως και ως εκ θαύματος οι αλυσίδες έπεσαν από τα χέρια του Πέτρου. Ο Άγγελος του είπε να σηκωθεί γρήγορα, να ντυθεί και να τον ακολουθήσει. Ο Πέτρος δεν είχε συνειδητοποιήσει την πραγματικότητα και νόμιζε ότι έβλεπε όραμα. Μόνο όταν πέρασε από τα διαδοχικά φυλάκια ανενόχλητος και απομακρύνθηκε από τη φυλακή χωρίς κανείς από τους δεσμοφύλακες να αντιληφθεί το παραμικρό, συνειδητοποίησε πραγματικά το τι είχε συμβεί και είπε: 

«Τώρα καταλαβαίνω καλά, ότι πράγματι έστειλε ο Κύριος τον άγγελό του και με έβγαλε από τα χέρια του Ηρώδη και με γλύτωσε από κάθε κακό, που ο λαός των Ιουδαίων επερίμενε να μου γίνει».

Ο Πέτρος αναφέρεται πως κατέφυγε αρχικά στο σπίτι της Μαρίας, πιθανότατα της Παναγίας Θεοτόκου, της..."μητέρας" του  ευαγγελιστή Ιωάννη, σύμφωνα με την ρήση του Χριστού πάνω από τον σταυρό του μαρτυρίου του προς την μητέρα Του "γύναι ιδού ο υιός σου" και στον Ιωάννη, "ιδού η μήτηρ σου", ή στο σπίτι της Σαλώμης, της κατά σάρκαν μητέρας του Ιωάννη, σπίτι που λειτουργούσε ως μυστική εκκλησία. Οι παρευρισκόμενοι εξεπλάγησαν από την παρουσία του. Αυτός τους εξήγησε τα καθέκαστα και στην συνέχεια αναχώρησε προς άγνωστο τόπο. Όσον αφορά στους 16 δεσμοφύλακές του, αυτοί εκτελέστηκαν μέχρις ενός, με διαταγή του εξαγριωμένου Ηρώδη.

Κάποιοι, ευσεβείς Χριστιανοί διαφύλαξαν αυτή την αλυσίδα, η οποία αρχικά μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εναποτέθηκε στο ναό του Αποστόλου Πέτρου. Αργότερα, ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιουβενάλης την δώρισε στην αυτοκράτειρα Ευδοξία (422-462), η οποία με την σειρά της την χάρισε στον Πάπα της Ρώμης Λέοντα Α'. Σήμερα, η αλυσίδα του Αποστόλου Πέτρου βρίσκεται στη Ρώμη και είναι τοποθετημένη στη λειψανοθήκη του ναού του Αγίου Πέτρου με τις Αλυσίδες (San Pietro in Vincoli).

Επί τη ευκαιρία όμως του εορτασμού της μνήμης αυτού του γεγονότος, 

"Της προσκυνήσεως της Τιμίας Αλύσεως του Αγίου ενδόξου και πανευφήμου Αποστόλου Πέτρου", 

την 16η Ιανουαρίου εκάστου έτους, ας θυμηθούμε και τον βίου του, αλλά και ότι άλλο γνωρίζουμε για τον Απόστολο Πέτρο, που τιμάται από την Εκκλησία μας την 29η Ιουνίου μαζί με τον Απόστολο Παύλο, 

από παλαιότερη ανάρτηση της ιστοσελίδας της Ενορίας μας...

Ο Απόστολος Πέτρος.
 "σύ εἶ ὁ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν, 

καί πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς"

    Ο Απόστολος Πέτρος είναι ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, καταγόταν από τη Βασθαϊδά της Γαλιλαίας, και κατοικούσε στην Καπερναούμ, κοντά στην λίμνη Γενησαρέτ, και ήταν γιος του Ιωνά και αδελφός του αποστόλου Ανδρέα. Ασκούσε το επάγγελμα του ψαρά μαζί με τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, γιούς του Ζεβεδαίου. όταν κλήθηκε από το Χριστό να γίνει μαθητής του και να ξεκινήσει το αποστολικό του έργο. Ονομαζόταν αρχικά Σίμων και μετονομάστηκε από τον Κύριο Κηφάς, δηλαδή Πέτρος. Άφησε τα πάντα και ακολούθησε προθυμότατα το Χριστό. 

       Το όνομα του Πέτρου αναφέρεται πολλές φορές μέσα στα Ευαγγέλια, τον βλέπουμε να αντιδρά βίαια κατά την σύλληψη του Διδασκάλου του, ενώ με τη φράση του ο  Χριστός «Βόσκε τα αρνία μου» (Ιωαν. κα', 15) αποκαθιστά πλήρως τον τρεις φορές μετανοημένο αρνητή Του, στο αποστολικό αξίωμα.  Αξιώθηκε να δει από τους πρώτους το κενό μνημείο και να διαπιστώσει την Ανάσταση του Χριστού κάτι που του άλλαξε όλη την ζωή. Από τότε, ο Πέτρος γίνεται αληθινή πέτρα πίστεως, ακλόνητος βράχος αγάπης και προεξάρχει στο αποστολικό έργο.

       Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής παίρνει πρωτοβουλία και κηρύττει το Χριστό στα Ιεροσόλυμα και ιδρύει έτσι την πρώτη χριστιανική Εκκλησία. Ο Πέτρος σηκώθηκε την ημέρα αυτή μαζί με τους άλλους έντεκα Αποστόλους και μίλησε προς το συγκεντρωμένο πλήθος ώστε να πιστέψουν και να βαπτιστούν 3.000.000. Στη συνέχεια ο Πέτρος θεράπευσε κάποιο χωλό στο Ναό, όντας με τον Ιωάννη, μίλησε για δεύτερη φορά προς το πλήθος. Αυτός ο λόγος είχε συνέπεια να οδηγηθεί με τον Ιωάννη στο συνέδριο. Οι Ιουδαίοι και μάλιστα οι Σαδδουκαίοι συνέλαβαν για δεύτερη φορά τον Πέτρο και τον Ιωάννη και τους φυλάκισαν, για να αποφυλακιστούν όμως με θαυμαστό τρόπο.

        Οι πληροφορίες για την ιστορία του Πέτρου μετά την Ανάσταση δεν είναι πολλές και δε μπορούμε να έχουμε ένα διάγραμμα της πορείας του και κανένα σταθερό σημείο για μια σωστή χρονολόγηση. Στην ιστορία της πρώτης Εκκλησίας και πάλι πρωτοστατεί ο Πέτρος στην πρώτη διοικητικού χαρακτήρα πράξη των Αποστόλων, όταν υπέδειξε σε κοινή σύναξη των πιστών να εκλέξουν τον αντικαταστάτη του Ιούδα του Ισκαριώτη.

        Μετά από μια μακρά περιοδεία που είχε ξεκινήσει από την Ιουδαία κατά την οποία ο Πέτρος ίδρυσε την Εκκλησία της Αντιόχειας και έκανε κηρύγματα, βαπτίζοντας και χειροτονώντας Επισκόπους σε διάφορα μέρη, αφού πρώτα πέρασε από την Σικελία (όπου χειροτόνησε τους πρώτους Επισκόπους των Συρακουσών και της Κατάνης) κατέληξε στη Ρώμη όπου χειροτόνησε τον άγιο Λίνο πρώτο Επίσκοπο της Ρωμαΐκης Πρωτεύουσας. Εκεί, έμαθε ότι σχεδιαζόταν η σύλληψή του, εξαιτίας των Διώξεων κατά των Χριστιανών, και γι' αυτό ετοιμαζόταν να φύγει από την πόλη.

      Βγαίνοντας από την Ρώμη, είδε τον Χριστό να κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση κρατώντας έναν σταυρό. Ο Πέτρος περίεργος τον ρώτησε "Πού πηγαίνεις Κύριε;" (Quo vadis, Domine?), κι Εκείνος του απάντησε "Πηγαίνω στη Ρώμη για να σταυρωθώ ξανά"  (Romam vado iterum crucifigi). Τότε ο Πέτρος κατάλαβε ότι έπρεπε να υπομείνει το μαρτύριο και επιστρέφοντας στη Ρώμη παραδόθηκε. Μάλιστα, ζήτησε να τον σταυρώσουν ανάποδα, γιατί θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο να υπομείνει μαρτύριο παρόμοιο με αυτό του Χριστού. Μαρτύρησε στις 29 Ιουνίου του έτους 64, ή 67 που είναι και ακριβέστερο, στο Ιπποδρόμιο του Νέρωνα.

      Ενταφιάστηκε στον Βατικάνειο Λόφο, έξω από τον Ιππόδρομο όπου και μαρτύρησε (οι αρχαιολογικές έρευνες υποστηρίζουν ότι η μεταξύ τους απόσταση ήταν περίπου 150 μέτρα), και σε εκείνο το σημείο τοποθετήθηκε αρχικά μια κόκκινη πέτρα. Σε εκείνο το σημείο κτίστηκε ένας μικρός ευκτήριος οίκος, όπου οι πρώτοι Χριστιανοί λειτουργούσαν, ενώ με την επίσημη αναγνώριση του Χριστιανισμού από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, εκεί κτίστηκε μεγαλόπρεπη Βασιλική, η οποία αντικαταστάθηκε αργότερα από εκείνη του Μιχαήλ Αγγέλου. Ο Τάφος του εντοπίζεται κάτω από την κεντρική Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.

      Ο Πέτρος απεικονίζεται  τόσο στην Ορθόδοξη όσο και στην Δυτική Εικονογραφία, 
συχνά κρατώντας κάποια περγαμηνή στο αριστερό του χέρι όπου αναγράφεται κάποιο χωρίο από την Επιστολή του, ενώ κρατά κλειδιά στο άλλο χέρι, ως έμμεση αναφορά στο Ευαγγελικό χωρίο "σύ εἶ ὁ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν, καί πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς"(Ματθ. 16, 18-19). Η παρερμηνεία αυτού του χωρίου οδήγησε αρκετές φορές την Εκκλησία σε διαμάχη, οδηγώντας μετέπειτα και στο Σχίσμα της, αφού χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ακόμη και στις μέρες μας από την Εκκλησία της Ρώμης ως δικαιολογία για το "Παπικό Πρωτείο" της επί των άλλων Πατριαρχείων, δηλαδή ότι ο Απόστολος Πέτρος κατέχει την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των αποστόλων λόγω του παραπάνω εδαφίου του Ευαγγελίου του Ματθαίου και ότι, λανθασμένα ερμηνευμένα από του δυτικούς, είναι ο 1ος Επίσκοπος (Πάπας) Ρώμης, ενώ στην πραγματικότητα ιστορικά κείμενα αναφέρουν τον Λίνο ως 1ο Πάπα Ρώμης, ή κατά άλλους, και πάλι εσφαλμένα, τον Κλήμεντα Ρώμης.

      Η δράση του Αποστόλου Πέτρου συνετέλεσε πολύ στη διάδοση και την εδραίωση του Χριστιανισμού. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του γράφει δύο Καθολικές Επιστολές, απευθυνόμενος δηλαδή σε όλους τους χριστιανούς, που μπορεί μα μην είναι μεγάλες σε έκταση και όγκο, αλλά είναι πλούσιες σε θεολογικές και φιλοσοφικές ιδέες. Την πρώτη επιστολή την γράφει το 64 μ.Χ, με θέμα τον εξαγνισμό σώματος και ψυχής, αλλά αναφέρεται και στην υπακοή ως μέγα χάρισμα, και την δεύτερη επιστολή την γράφει το 67 μ.Χ, λίγο πριν μαρτυρήσει, η οποία χαρακτηρίστηκε ως "αντιαιρετική", μιας και σταματά σοβαρές διαμάχες μεταξύ των χριστιανών, αλλά και γιατί δίνει τεκμηριωμένες απαντήσεις για την ορθή πίστη και έχει ως κεντρικό θέμα την εσχατολογία. 

      Η μνήμη του τιμάται μαζί με αυτήν του Αποστόλου Παύλου, στις 29 Ιουνίου εκάστου εκκλησιαστικού έτους, 

και από την Ορθόδοξη και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η ανακομιδή των λειψάνων του έγινε και αυτή μαζί με του Αποστόλου Παύλου, στις 18 Νοεμβρίου του 324 μ. Χ. Άλλη μια εορτή υπάρχει όμως στο Συναξάρι της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας "Η προσκύνησις της τιμίας αλύσεως του Αγίου, ενδόξου και πανεφήμου Αποστόλου Πέτρου", την 16η Ιανουαρίου εκάστου έτους, ενώ την ίδια εορτή οι ρωμαιοκαθολικοί την εορτάζουν την 1η Αυγούστου. Η κάρα του βρίσκεται στην ρωμαιοκαθολική Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου Λατερανού Ρώμης, μέρος των Λειψάνων του βρίσκεται στην Ρωμαιοκαθολική Βασιλική του Αγίου Πέτρου Ρώμης, αποτμήματα των Ιερών Λειψάνων του βρίσκονται στον  ρωμαιοκαθολικό Ναό της Αγίας Πουντεντιάνας Ρώμης, αλλά και στις Μονές Ιβήρων και Παντελεήμονος του Αγίου Όρους, ενώ οι αλυσίδες του βρίσκονται στην ρωμαιοκαθολική Βασιλική του Αγίου Πέτρου Ρώμης. 

Ἀπολυτίκιον. 

Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.

Τὴν κλῆσιν δεξάμενος, παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, πρωτόθρονος πέφηνας, 

τῶν Ἀποστόλων αὐτοῦ, καὶ πέτρα τῆς πίστεως· ὅθεν ὡς τῶν ἀρρήτων, κοινωνὸς καὶ αὐτόπτης, πᾶσιν εὐηγγελίσω, σωτηρίας τὸν λόγον· 

διό σε μεγαλύνομεν, Πέτρε Ἀπόστολε.