ΟΙ ΚΗΔΕΙΕΣ, ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ & ΤΑ ΤΡΙΣΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ (Ε)

* άρθρον Ενορίας Αγίων και Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης.

 Ανθόκηποι Νέας Ευκαρπίας, Θεσσαλονίκη, Μακεδονία, Ελλάς.

Φθινόπωρο-Χειμώνας 2021, Τρίτη 9η Νοεμβρίου 2021.

Κηδεία ή Μνημόσυνο;

Πρώτα ρωτάμε τον ιερέα μας...

  Από την αρχή της διακονίας μου στην Ενορία των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας, διαπίστωσα πως οι ενορίτες  μας, παρότι άνθρωποι φιλακόλουθοι, με βαθιά πίστη και αγάπη, παρά ταύτα είχαν άγνοια, ή ελλιπείς γνώσεις για πολλές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μα τις περισσότερες φορές είχαν λανθασμένες αντιλήψεις και πληροφορίες για σημαντικά θέματα, με αποτέλεσμα σε αρκετές των περιπτώσεων να δημιουργούνται διάφορα προβλήματα, παρερμηνείες, προστριβές, ενίοτε δε ακόμα και  παρεξηγήσεις.

     Έτσι επιτακτική ανάγκη θεώρησα να ενημερωθούν οι κάτοικοι στην μικρή Ενορία  μας, και προχώρησα στην έκδοση, υπό μορφή δίπτυχου φυλλαδίου αρχικά, αυτών των πληροφοριών, που στην συνέχεια μοιράστηκε στο εκκλησίασμα ή και βρίσκετε πάντα στις προθήκες στον Νάρθηκα του Ιερού Ναού μας. 
   Κατόπιν, και αφού..."ανακαλύψαμε" το διαδίκτυο ως μέσω διάδοσης των ειδήσεων και των νέων μας, αλλά και της έντονης 

λειτουργικής και λατρευτικής ζωής μας, μα και της κατήχησης,  φτιάξαμε δειλά-δειλά την 1η μας ιστοσελίδα, από το 2011, και αρχίσαμε να ανεβάζουμε όλα αυτά ως  βασικό περιεχόμενο της, με την μορφή άρθρων και αναρτήσεων πια στις ιστοσελίδες μας αυτές και στα υπόλοιπα μέσα δικτύωσης που διαθέτει η Ενορία μας, με προοπτική να γίνουν η αφετηρία της σωστής συμπεριφοράς των πιστών σε πρακτικά αλλά και θεολογικά θέματα, για όλους τους αναγνώστες και φίλους μας.

* διαβάστε όλα τα άρθρα μας που αφορούν απλά θέματα λατρείας και εκκλησιαστικής συμπεριφοράς, με τίτλους όπως: 

"Η προσφορά μας στην Εκκλησία" σε τρία μέρη:

Μέρος 1ον: "Το τάμα, το πρόσφορο, το δώρο ...και το αντίδωρο", 

Μέρος 2ον: "Πως παρασκευάζουμε το πρόσφορο ή την λειτουργιά", 

Μέρος 3ον: "Η λαμπάδα, το λάδι, το κρασί και το θυμίαμα..." 

αλλά και περισσότερα επίκαιρα άρθρα που αφορούν όλους μας: 
"Τα Ψυχοσάββατα της Ορθοδοξίας", 
"Το Ιερόν Μυστήριον της Μετανοίας (Εξομολόγησις), 
"Η νηστεία στην Εκκλησία μας", 
"Το Ευχέλαιο στο σπίτι ή στον Ναό μας", 
"Η Αρτοκλασία στην Ενορία μας", 
"Ο Ιερέας στο σπίτι μας", 
"Ο Αγιασμός στην Ενορία μας", 
"Ο Ύμνος της Αγάπης", 
"Οι Παρακλήσεις της Παναγίας", 

"Οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου"
"Τα Επτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας", 
"Το Σχίσμα των Εκκλησιών", 
"Το παλαιό και το νέο ημερολόγιο", 
"Το Σύμβολο της Πίστεως, το Πιστεύω", 
"Τα Απολυτίκια του Ιερού Ναού μας", 

και τέλος, το σημερινό άρθρο μας με τίτλο: 

"Κηδείες και Μνημόσυνα στην Εκκλησία μας".

Επί τη ευκαιρία, δείτε και το Ενοριακό Ημερολόγιο μας για το 2022,
μια όμορφη έκδοση αφιερωμένη στην Αγία Οικογένεια του Χριστού μας,
την μητέρα Του την Παναγία, την γιαγιά Του την Αγία Άννα &τον παππού Του,
τον Άγιο Ιωακείμ. Μπορείτε να το προμηθευτείτε από την Έκθεση του Ναού μας,
καθ' όλην την διάρκεια του έτους...

Τα άρθρα μας αυτά εμπλουτίζονται από καιρό σε καιρό, ειδικά στην περίοδο της Μικρής Τεσσαρακοστής των Χριστουγέννων, αλλά και της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, του Τριωδίου, του Πεντηκοσταρίου, αλλά και τώρα που ήδη ξεκίνησε το νέο εκκλησιαστικό έτος από την 1η Σεπτεμβρίου και επίσης ξεκίνησε και το νέο κατηχητικό, ιεραποστολικό έτος, 2021-2022, αμέσως μετά την Κυριακή του Σπορέως Χριστού, που ακούσαμε κάποια προηγούμενη Κυριακή, συγκεκριμένα στις 17/10/2021, 

Μαζί με το Ημερολόγιο του τοίχου της Ενορίας μας,
κυκλοφορεί και το Ημερολόγιο της τσέπης,
από την Ι.Μ.Ν. ΣΤ.

με επίκαιρα θέματα που αφορούν τις Ακολουθίες της εκάστοτε εκκλησιαστικής περιόδου, αλλά και περισσότερα ακόμα σημαντικά θέματα που μας αφορούν όλους, ενώ σκοπό έχουν την κατήχηση της Ενορίας μας, και είτε δημοσιεύονται στο διαδίκτυο υπό την μορφή άρθρων, είτε εκδίδονται ως δίπτυχα φυλλάδια και μοιράζονται στο εκκλησίασμα ή και βρίσκονται στις προθήκες του Ιερού Ναού μας για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν, μαζί πάντα και με το λεπτομερές μηνιαίο λατρευτικό πρόγραμμα των Ιερών Ακολουθιών και των δραστηριοτήτων της Ενορίας μας.

Καλή δύναμη σε όλους μας...

...θα μας χρειαστεί τώρα που βιώνουμε το 4ο & ίσως το πιο επικίνδυνο & μεταδοτικό κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού που συνεχώς μεταλλάσσεται,   καραδοκώντας εκεί έξω και ρυθμίζοντας, όπως φαίνεται, το φετινό φθινόπωρο μας...και ίσως, όπως όλα δείχνουν, και τον χειμώνα που έρχεται!!!

Σχόλιον:

   Επίσης, σημαντική αφορμή για την δημοσίευση του σημερινού άρθρου μας, της Τρίτης 9ης Νοεμβρίου 2021, στάθηκαν και οι αρκετοί θάνατοι και οι κηδείες, τα Τρισάγια και τα Μνημόσυνα των τελευταίων ημερών και μηνών, των αγαπημένων συνενοριτών μας, των οικείων και φίλων μας, που μετά από δύσκολες αρρώστιες, ή γερατειά, δυστυχώς και από την άνιση μάχη που έδωσαν μερικοί εξ' αυτών και με τον κορωνοϊό, μια αρρώστια που έχει έντονα τα στοιχεία της μοναξιάς, αφού καλείσαι μόνος σου να την περάσεις, 

συνανθρώπους μας τους οποίους η Ενορία μας με αγάπη και σεβασμό, τους συνόδευσε με τις Εξόδιες Ακολουθίες, που ετελέσθησαν στον καινούργιο Ιερό Ναό μας, την όμορφη εκκλησιά μας, την οποίαν και δεν πρόλαβαν να την χαρούν, όχι όσο θα ήθελε και όσο θα έπρεπε, (τηρώντας βέβαια όλα τα υπάρχοντα μέτρα ασφαλείας και τα πρωτόκολλα που ισχύουν για τον κορωνοϊό)  στην τελευταία τους κατοικία, με την ευχή, την προσευχή και την προσδοκία όλων μας, όμως, για..."Ανάσταση νεκρών και Ζωήν του μέλλοντος αιώνος."

 Αμήν!!!

ÃåíéêÜ ãéá ôá ìíçìüóõíá

     Σύμφωνα με τους Αποστόλους, τα μνημόσυνα είναι τα εξής:

■Τὰ «τριήμερα» συμβολίζουν τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μετὰ τὴν τριήμερη παραμονή Του στὸν τάφο καὶ τελοῦνται μὲ τὴν εὐχὴ ν᾿ ἀναστηθεῖ καὶ ὁ νεκρὸς στὴν οὐράνια βασιλεία.

■Τὰ «ἐννιάμερα» τελοῦνται γιὰ τὰ ἐννέα τάγματα τῶν αΰλων ἀγγέλων, μὲ τὴν εὐχὴ νὰ βρεθεῖ κοντά τους ἡ ἄϋλη ψυχὴ τοῦ νεκροῦ.

■Τὰ «τεσσαρακονθήμερα» τελοῦνται γιὰ τὴν Ἀναλήψη τοῦ Κυρίου, ποὺ ἔγινε σαράντα μέρες μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του, μὲ τὴν εὐχὴ νὰ «ἀναληφθεῖ» καὶ ὁ νεκρός, νὰ συναντήσει τὸν Χριστὸ στοὺς οὐρανοὺς καὶ νὰ ζήσει γιὰ πάντα μαζί Του.

■Τὰ «ἐτήσια», τέλος, τελοῦνται τὴν ἐπέτειο ἡμέρα τοῦ θανάτου, σὲ ἀνάμνηση τῶν γενεθλίων τοῦ νεκροῦ, καθώς, γιὰ τοὺς πιστοὺς χριστιανούς, ἡμέρα τῆς ἀληθινῆς γεννήσεως εἶναι ἡ ἡμέρα τοῦ σωματικοῦ θανάτου καὶ τῆς μεταστάσεως στὴν αἰώνια ζωή.

   Μνημόσυνα, ἀντίστοιχα μὲ τὰ παραπάνω, χωρίς αυτά βέβαια να συμπεριλαμβάνονται στο τυπικό της Εκκλησίας μας, μα περισσότερο στην παράδοση της και στην ανάγκη εκδήλωσης της

 αγάπης των ανθρώπων για τους οικείους τους που δεν ζούν πλέον μαζί τους, τελοῦνται τὸν τρίτο, ἕκτο καὶ ἔνατο μῆνα ἀπὸ τὴν ἡμέρα τοῦ θανάτου,(«τρίμηνα», «ἑξάμηνα», «ἐννεάμηνα»), ενώ βλέπουμε πολλοί να τελούν Μνημόσυνο στην εκκλησία της γειτονίας τους ακόμα και στα δυο, ή και στα τρία χρόνια ("δίχρονα" και "τρίχρονα" μνημόσυνα) κατόπιν αδείας, "ευλογίας", του αρμοδίου ιερέως.

  Επίσης μέσα στην μέριμνα της, η Εκκλησία για τους οικείους μας που χάσαμε, έχει καθιερώσει τα δύο Ψυχοσάββατα, της Πεντηκοστής και της Απόκρεω, όπου τα έχει αφιερώσει ιδιαίτερα για τους νεκρούς μας αδελφούς, όπως  όμως και όλα τα Σάββατα του έτους, αλλά ειδικότερα το Σάββατο πριν την εορτή του Αγίου Δημητρίου του πολιούχου Αγίου της πόλης μας (για φέτος ήταν στις 23/10/2021) το "Ψυχοσάββατο" των Θεσσαλονικέων που πρόσφατα πέρασε (κάντε κλικ εδώ και δείτε το άρθρο μας για το "Ψυχοσάββατο" του Αιδημήτρη μας...) για αυτό και έχουμε εκδώσει ιδιαίτερα φυλλάδια με εκτενέστερες αναφορές, τα οποία και έχουμε μοιράσει στον ναό μας.

   Τὴν μεγαλύτερη βέβαια ὠφέλεια στοὺς νεκροὺς τὴν προξενεῖ ἡ τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας στὴ μνήμη τους, 

γιατὶ τότε, μὲ τὶς μερίδες τους στὸ ἅγιο δισκάριο, «ἐνώνονται ἀόρατα μὲ τὸ Θεὸ καὶ ἐπικοινωνοῦν μαζί Του καὶ παρηγορούνται καὶ σώζονται καὶ εὐφραίνονται ἐν Χριστῷ» (ἅγιος Συμεὼν Θεσσαλονίκης).

    Πρέπει  νὰ  σημειωθεῖ, ἂν καὶ  είναι αὐτονόητο, ὅτι  ἡ Ἐκκλησία τελεῖ μνημόσυνα μόνο γιὰ τοὺς ὀρθοδόξους χριστιανοὺς ποὺ κοιμήθηκαν μέσα στοὺς κόλπους της και όχι για αλλόδοξους, αλλόθρησκους ή αιρετικούς αδελφούς μας.

Ôé ðñÝðåé íá ãíùñßæïõìå ãéá ôçí ôÝëåóç êçäåßáò Þ ìíçìïóýíïõ.

    Την ημέρα της κηδείας, οι συγγενείς θα προμηθευτούν από τον ιερέα το φυλλάδιο αυτό, που εξηγεί όλα όσα θα επακολουθήσουν της κηδείας και πρέπει οι συγγενείς του κεκοιμημένου να γνωρίζουν και να φροντίσουν.

   Συνεννοούνται με τον ιερέα για τα «τριήμερα» και τα «εννιάμερα» τρισάγια στα κοιμητήρια της Ενορίας, όπως και για το Τρισάγιο στο μνήμα, μια ημέρα πριν την τέλεση των  Μνημοσύνων, όπου εκεί στον τάφο πρέπει να ανάβει το κανδήλι και το θυμιατό και να έχουμε προαιρετικά ένα πιατάκι κόλλυβο και λίγο κρασί για να ευλογήσει ο ιερέας.

   Ἡ ημέρα τέλεσης τῶν Μνημοσύνων στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, είναι η επέτειος των σαράντα ημερών από τον θάνατο του, ή του έτους, και γίνονται πάντοτε στό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας, κυρίως όμως το Σάββατο, που είναι βάση  τυπικού, αφιερωμένο στους νεκρούς μας, ή την Κυριακή για πρακτικούς λόγους, αλλά και άλλες ημέρες, πάντα όμως προηγείται η Θεία Λειτουργία. Δεν τελούνται δε, από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι την Κυριακή του Θωμά, αλλά και κατά τις Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, κατά την ημέρα που πανηγυρίζει η Ενορία και ο Ναός της και την 28^η Οκτωβρίου και την 25η Μαρτίου, στις εθνικές εορτές μας. Ο ιερέας όμως είναι ο καθ' ύλην αρμόδιος να καθορίσει την ημέρα, πάντα σε συνεννόηση με τους συγγενείς.

  Ἐγκαίρως πρέπει νά γίνεται ἡ συνεννόηση γιά τήν ἡμερομηνία τελέσεως τοῦ Μνημοσύνου (τεσσαρακονθήμερου ή ετησίου), των οποίων η σωστή θέση, όπως προείπαμε, είναι ακριβώς στην ημερομηνία της επετείου από την κοίμηση του οικείου μας, αλλά αυτό για πρακτικούς λόγους μπορεί να αλλάξει (συνήθως τελούνται τις Κυριακές, αλλά  κατά το τυπικό της Εκκλησίας μας, τα Σάββατα, αφού είναι η κατ' εξοχήν ημέρα των νεκρών) πάντα όμως με την ευλογία του εφημερίου της Ενορίας μας, έτσι ώστε αν χρειαστεί να τελεστεί λίγες ημέρες πριν, που ίσως είναι και το σωστότερον, αλλά και λίγες ημέρες μετά...χωρίς αυτό να παίζει ιδιαίτερη σημασία. Οι συγγενείς του εκλιπόντος πρέπει επίσης να συνεννοηθούν όσο το δυνατόν νωρίτερα με τον ιερέα υπεύθυνο, ἄν θά ἐπακολουθήσει δεξίωση στον ναό και για πόσα άτομα, ὥστε νά το γνωρίζουν τά στελέχη καί οι διακονητές τοῦ ἱεροῦ ναοῦ και να είναι όλα έτοιμα και στην ώρα τους.

    Τά εἴδη πού θά προσφερθοῦν γιά τήν τέλεση τοῦ ἱεροῦ μνημοσύνου και μπορείτε αν θέλετε, να τα προμηθευτείτε από την έκθεση του ναού μας:

α. Πρόσφορο  (λειτουργιά ζυμωτή ή από τον φούρνο )

β. Κρασί  (νάμα για την Θεία Κοινωνία)

γ. Λάδι και φυτιλάκια (για τα καντήλια του ναού)

δ. Θυμίαμα και καρβουνάκια (για την Θεία Λειτουργία)

ε. Δύο μεγάλες λαμπάδες (από μελισσοκέρι, για την Αγία Τράπεζα)

στ. Μία μικρότερη λαμπάδα (από μελισσοκέρι, για το τραπέζι του κολλύβου)

ζ. Το κόλλυβο (για να μοιραστεί στο εκκλησίασμα και στους προσκεκλημένους στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, ενώ πάνω στο τραπέζι του κολλύβου, εκτός από την αναμμένη λαμπάδα, μπορούν να τοποθετηθούν προαιρετικά, μια ανθοδέσμη και η φωτογραφία του εκλιπόντος συγγενή μας)

* άν γίνει η δεξίωση στον Ιερό Ναό μας, τότε η οικογένεια πρέπει εγκαίρως να φέρει τον καφέ, την ζάχαρη, το κονιάκ, τα κεράσματα για τον κόσμο και ότι άλλο θελήσει.

      Αὐτά τά συγκεκριμένα εἴδη προσφέρονται κατά  ἀρχαιοτάτη παράδοση ἀπό τούς πιστούς γιά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας καί ἐν συνέχεια τοῦ μνημοσύνου, μέ ἀγαθή προαίρεση καί  ἀνυπόκριτη πίστη.

   Μποροῦν νά βρίσκονται τά ἀνωτέρω εἴδη στον ναό, εἴτε ἀπό τήν προηγούμενη ἡμέρα τό ἀπόγευμα εἴτε νωρίς το πρωί τής ἡμέρας τελέσεώς τους.

   Επίσης κατά παράδοση, η οικογένεια για την ψυχή του εκλιπόντος, προσφέρει προαιρετικά ένα αντίτιμο για την εκκλησία, την αίθουσα, όπως και για τις δραστηριότητες του ναού (Φιλόπτωχο Ταμείο, Νεανική Εστία κ.τ.λ), ενώ τελευταία συνηθίζεται, και είναι πολύ ψυχοφελές, αντί στεφάνων, να διατίθενται τα χρήματα στην εκκλησία που τελεί το Μυστήριο, ως φιλανθρωπία προς τους αναγκεμένους ενορίτες της.

    Οι συγγενείς πρέπει να προσέρχονται από νωρίς το πρωΐ στην εκκλησία για να προσευχηθούν από κοινού για την ψυχή του ανθρώπου τους, και σίγουρα κατά την έναρξη της Θείας Λειτουργίας, ενώ συνήθως καλόν είναι να καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στα στασίδια του ναού, και όποτε αυτό είναι εφικτό, οι γυναίκες να κάθονται από την αριστερή πλευρά και οι άνδρες από την δεξιά, ως είθισται κατά την εκκλησιαστική τάξη.

Ç óçìáóéá ôïõ êüëëõâïõ

  Κατά τήν διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης μας, το κόλλυβο συμβολίζει τήν   Ἀνάσταση τῶν φθαρτῶν σωμάτων μας. Ὅπως ὁ σπόρος τοῦ σταριοῦ, ἀφοῦ θαφτεῖ καί σαπίσει, ἐν συνέχεια φυτρώνει, βλασταίνει καί δίνει καρπό.  Ἔτσι πιστεύουμε καί γιά τούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας.  Ἀφοῦ ἐνταφιασθεῖ τό σῶμα, σαπίσει καί λιώσει, στή συνέχεια θά ἀναστηθεῖ κατά τήν Ἀνάσταση τῶν πάντων καί θά ζήσει αἰώνια στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

  Δέν ἔχει σημασία ἄν εἶναι πιάτο ἤ δίσκος, ἁπλό ἤ ἐξεζητημένα στολισμένο τό κόλλυβο.  Ἡ σημασία δίνεται  στό ὑλικό καί στήν πνευματική του προέκταση.

  Ὁ δίσκος ἤ τό πιάτο μέ τό κόλλυβο θά πρέπει νά βρίσκεται στό εἰδικό τραπεζάκι τοῦ Ναοῦ στίς 7.00 π.μ.    ὥρα  ἐνάρξεως τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου. Καλό θά εἶναι οἱ συγγενεῖς νά παρευρίσκονται στόν ἱερό ναό γιά νά συμμετέχουν μέ τήν προσευχή τους γιά τήν ἀνάπαυση τοῦ  ἀνθρώπου τους ὅσο νωρίτερα μποροῦν καί ὄχι πρός τό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας, όπως και παραπάνω αναφέραμε, και σίγουρα όχι να παρακολουθήσουν το Μνημόσυνο από το προαύλιο.

 Γιά ὁποιαδήποτε προαιρετική συνεισφορά σας, πέραν του αντιτίμου της αιθούσης, ὑπέρ του Φιλοπτώχου Ταμείου μας ή υπέρ της ανεγέρσεως τοῦ  Ἱεροῦ Ναοῦ μας, μπορεῖτε νά συνεννοηθεῖτε μέ τόν ἱερέα, καθώς καί γιά ὁποιαδήποτε ἄλλη λεπτομέρεια πού  ἐνδεχομένως νά μήν ἀναφέρεται στό παρόν άρθρο, ή στο φυλλάδιο που θα πάρετε.

   Επίσης τα χρήματα που δίνονται, για τους υπερβολικούς στολισμούς, τα στεφάνια, τα τραπέζια με τα εξεζητημένα εδέσματα κ.ά, που ακολουθούν συνήθως των μνημοσύνων  και των κηδειών και είναι παντελώς "ανούσια" ή υπερβολικά...και ίσως ξένα με την εκκλησιαστική παράδοση, μπορούν να διατεθούν από τους συγγενείς, υπέρ της ψυχής των κεκοιμημένων στον Ιερό Ναό μας, βοηθώντας έτσι τις φιλανθρωπικές και άλλες δραστηριότητες της Ενορίας μας, ή και για την αποπεράτωση του, μιας και ενώ τα Θυρανοίξια του μπορεί να τελέστηκαν τον Οκτώβριο του 2019 που μας πέρασε, όμως πολλά είναι αυτά που πρέπει ακόμα να γίνουν για να τελειοποιηθεί το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό της ολοκαίνουργιας εκκλησιάς μας.

Με αγάπη εν Χριστώ!!!

Ο Θεός ας αναπαύσει όλους τους κεκοιμημένους αδελφούς μας!!!

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

Και μην ξεχνιόμαστε...

...ενώ σε λίγο ξυπνούν και οι μνήμες των 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή του'22.