ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ 2020 "Η παραβολή του άφρονος πλουσίου" (Λουκά ιβ΄ 16-21)

 

"...ἃ δέ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;"

  Αν μπορούσαμε να πούμε ότι η προηγουμένη Κυριακή πρόβαλε ως πρότυπο ζωής προς ένταξη στη Βασιλεία του Θεού τον εύσπλαχνο Σαμαρείτη, τον ανιδιοτελή άνθρωπο της έμπρακτης αγάπης, η σημερινή Κυριακή της 22ας Νοεμβρίου 2020, προβάλλει το αρνητικό κακέκτυπο, τον άφρονα πλούσιο, τον άνθρωπο που η μόνη έγνοια του ήταν πώς να έχει και να κατέχει τα υλικά του αγαθά, πώς να αυξάνει τα γεννήματά του, σε τέτοιο βαθμό, που τελικά να δυστυχεί μέσα στην υποτιθέμενη «ευτυχία» του.

    Συγκεκριμένα, καθώς ο Κύριος δίδασκε τον λαό, κάποιος από το πλήθος του ζήτησε να μιλήσει στον αδελφό του, ώστε να μοιραστούν την περιουσία τους. Θέλησαν να χρησιμοποιήσουν για δικαστή τον Ιησού Χριστό. Ο Κύριος όμως αρνήθηκε να κάνει κάτι τέτοιο, γιατί ο Θεός είδε πως στην καρδιά του καθενός κρυβόταν η πλεονεξία. Του αποκρίθηκε λοιπόν ότι το έργο του εδώ στη γη, δεν ήταν να δικάζει τους ανθρώπους και να τους διαμοιράζει τις περιουσίες τους. Επιπρόσθετα, επέστησε την προσοχή και σ’ αυτόν, και σ’ όλο το λαό, ώστε να προφυλάσσονται με κάθε τρόπο από την πλεονεξία, επειδή το μάκρος και το νόημα της ζωής δεν εξαρτάται από την περίσσεια των υλικών αγαθών. 
Θέλοντας λοιπόν να προφυλάξει τα δύο αυτά αδέλφια από αυτό το μεγάλο πάθος, αλλά και όλους εμάς, μια και τα ίδια και απαράλλακτα ακριβώς ισχύουν και στις μέρες μας, διηγείται την παραβολή του άφρονα πλούσιου.

    Η συγκέντρωση αγαθών που εξυπηρετούν την ζωή, αποτελεί μια πολύ φρόνιμη και λογική ενέργεια για τον άνθρωπο και μάλιστα για τον οικογενειάρχη, που από την εργατικότητα και προνοητικότητά του εξαρτάται η ζωή των μελών της οικογενείας του. Την οκνηρία και απρονοησία κανείς ποτέ μέχρι σήμερα δεν την επαίνεσε. Παρ’ όλα όμως αυτά ο πλούσιος εδώ χαρακτηρίζεται από τον Χριστό στην παραβολή που αφηγείται ως «άφρων» και θα δούμε παρακάτω το γιατί.

     Η ευφορία της γης είναι μεγάλη ευλογία που συχνά την επιτρέπει ο Θεός ακόμη και στους πονηρούς και άδικους ανθρώπους.

"Όπως γένησθε υἱοί τοῦ πατρός ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς, ὅτι τόν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς καί βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους."

όπως μας λέει ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος. (Ματθ. ε', 45). Βλέπουμε την μακροθυμία του Θεού στον άφρονα πλούσιο, και τα όρια του ελέους και της ευσπλαχνίας Του. Δεν τον κατακρίνει εξ αρχής, αλλά του προσθέτει στον υπάρχοντα πλούτο του και άλλον, μήπως τυχόν του προκαλέσει κάποτε κορεσμό, και με τον τρόπον αυτόν καταφέρει να βοηθήσει την ψυχή του να γίνει πιο κοινωνική και ήμερη.

    Περιμέναμε μετά από αυτό, να δούμε τον πλούσιο του Ευαγγελίου να χαιρόταν και να δόξαζε το Θεό, που η γη του απέδωσε τόσο πλούσια σοδειά. Αντί όμως να ευχαριστήσει τον Θεό για την ευλογία αυτή, και να ευχαριστηθεί και ο ίδιος, βασάνιζε το μυαλό του με το να σκέφτεται που θα αποθηκεύσει όλα αυτά τα αγαθά. Γέμισε με άγχος και αγωνία. Έχασε ακόμη και τον ύπνο του. Δεν χαίρετε που έχει τόσα αγαθά, αλλά ο ψυχοφθόρος πλούτος του κεντά την ψυχή, μην τυχών και ξεχειλίσουν οι αποθήκες του και γίνει αφορμή κάποιου καλού για τους φτωχούς συνανθρώπους του. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Μέγας Βασίλειος, οι πλούσιοι προτιμούν να εκραγούν από την πολυφαγία, παρά να δώσουν κάτι από τα υπολείμματα στους φτωχούς. (του Μεγάλου Βασιλείου το έργο «Εις το καθελώ μου τας αποθήκας»).

          Για τον πλούσιο της παραβολής ο ορίζοντας του κόσμου τελειώνει στα όρια του εαυτού του. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διήγηση επικρατεί παντού η κτητική αντωνυμία «μου», ενώ η λέξη "εγώ" είναι και ο απόλυτος πρωταγωνιστής της. Ο πλησίον είναι ανύπαρκτος για την σκέψη και τη ζωή του πλουσίου. Θεωρεί ότι η υλική ευδαιμονία του είναι ατέρμονη και ότι δεν πρόκειται να του την αφαιρέσει κανείς. 
Έτσι καταστρώνει μακρόπνοα σχέδια λέγοντας στον εαυτό του: «ψυχή, έχεις, πολλά αγαθά που αρκούν για χρόνια πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου» και έτσι ο άφρων πλούσιος καταπίεσε τελείως μέσα στα βάθη του υποσυνειδήτου του τον Θεό, νομίζοντας ότι τον αφάνισε και γλύτωσε από τον έλεγχό του.

      Ηθικά αδιάφορος είναι για εμάς τους χριστιανούς ο πλούτος, αγαπητοί μας αναγνώστες και φίλοι, που όμως αποκτά ηθική ποιότητα και βαρύτητα στα χέρια μας αν γίνει το μέσον, το εργαλείο, τόσο για την σωτηρία της δικής μας ψυχής με την ελεημοσύνη και την έγνοια του πλησίον μας 

(τώρα η απάντηση στο "τις εστί μου πλησίον" το είδαμε σε προηγούμενη ανάρτηση της ιστοσελίδας μας στην περικοπή του Ευαγγελίου της προηγούμενης Κυριακής με την παραβολή του καλού και σπλαχνικού Σαμαρείτη, και είναι κατηγορηματικά... "όλοι" οι αναγκεμένοι της γης)

    Όσο όμως και να είναι αδιάφορος ο πλούτος για όλους εμάς, άλλο τόσο είναι και βοήθεια και βακτηρία για τους ανθρώπους που δοκιμάζονται. Αρμόζει, ειδικά σε εμάς τους χριστιανούς, εάν δεν έχεις πλούτο, να μην τον ποθείς ιδιαίτερα, έχοντας μέσα σου συνεχώς την επιθυμία να τον αποκτήσεις, ενώ αντίθετα όταν υπάρχει ο πλούτος, να μην σου είναι μόνιμη επιδίωξη και εμμονή το πώς θα τον κρατήσεις κτήμα σου, αλλά να σκέφτεσαι και να αναζητάς τρόπους πως θα τον διαθέσεις και θα τον μοιραστείς με τους συνανθρώπους σου.

      Κάποτε ο γεωργός πριν βάλει το χέρι στο αλέτρι για να οργώσει, σήκωνε τα μάτια του στον ουρανό, έκαμνε τον σταυρό του, ευχαριστούσε τον Θεό και κατόπιν άρχιζε την εργασία του. Τώρα ξεχάσαμε τον Θεό. Εργαζόμαστε μόνοι μας, με τα προηγμένης τεχνολογίας εργαλεία, χωρίς να ζητούμε την βοήθειά Του νομίζοντας πως είμαστε αυτάρκεις και δεν έχουμε την ανάγκη Του, και έτσι αφού δεν θέλουμε την φροντίδα Του, δεν δεχόμαστε και την ευλογία Του, με αποτέλεσμα ο Θεός μας να μας την στερήσει. Δεν είμαστε άξιοι των δωρεών Του και έτσι παίρνει την χάρη Του από πάνω μας. Συμβαίνει πολλές φορές αυτό που ψάλλουμε στην Αρτοκλασία, που όλοι το γνωρίζουμε και το ψάλλουμε μαζί με τους ιεροψάλτες μας: «Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν...».

   Οι άνθρωποι διακατεχόμαστε από μια σπουδή να αποκτήσουμε όσο περισσότερα μπορούμε, προκειμένου να κάνουμε τη ζωή μας πιο άνετη, και τελικά εγκλωβιζόμαστε με την αναζήτηση αυτής της "ευτυχίας", στην δυστυχία τελικά της πλεονεξίας μας. Αδιαφορούμε για τον πλησίον μας, για τα προβλήματά του, για τις ανάγκες και τους αγώνες του. Και τελικά, σαν τον άφρονα της παραβολής, παγιδευόμαστε στον άκρατο εγωισμό μας και ολιγοπιστούμε απέναντι στο Θεό. Δεν μας λέει φυσικά ο Χριστός να μην φροντίζουμε για την οικογένειά μας, για το μέλλον των παιδιών μας, για την εξασφάλιση των αναγκαίων, δεν μας λέει να μην αγωνιζόμαστε με την εργασία και τον κόπο  μας για την ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου μας. Αλλά μας τονίζει ότι δεν είναι αυτά όλα τόσο σημαντικά, ώστε να ξεχνούμε την επιμέλεια της ψυχής μας. 

   Μας παροτρύνει αγαπητικά και πατερικά λοιπόν ο Χριστός να προσδιορίσουμε εκ νέου τις προτεραιότητές μας, να στρέψουμε και πάλι στο βλέμμα στον ουρανό, λέγοντας μας... 

«...να επιζητείτε πρώτα την βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του, 

και όλα τα άλλα θα σας δοθούν» (Μτθ στ’, 33).

Σχόλιον...

* του πατρός Χρυσοστόμου Τελίδη, 

πάνω στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής...

    Γράφοντας αυτές τις γραμμές στην ιστοσελίδα του Ιερού Ναού μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας, για το κυριακάτικο άρθρο μας σχετικά με τον άφρονα πλούσιο, μου έρχεται στο μυαλό και θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας, ένα όμορφο στιχάκι από ένα λαϊκό τραγούδι που άκουσα τις προάλλες στο ράδιο καθώς ερχόμουν στην εκκλησιά μας και μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση γιατί είναι αλήθεια πέρα ως πέρα, ένα ποίημα που λέει όλο νόημα πως... 
"...ζωή που δεν μοιράζετε είναι ζωή χαμένη" ή "κλεμμένη", δεν το συγκράτησα, μα και τα δύο αυτά επίθετα μας δείχνουν και με το παραπάνω την πραγματικότητα.

     Στο μεγάλο οικονομικό πρόβλημα το οποίο έχει συνταράξει την πατρίδα μας...και συνεχίζει για μια ολόκληρη δεκαετία, την επικείμενη χρεοκοπία, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, τις κλειστές τράπεζες, τα capital controls, τους πλειστηριασμούς, την αυξανόμενη ανεργία, την βαριά ευρωπαϊκή εποπτεία, αλλά και την παγκόσμια επιβολή στα εσωτερικά της χώρας μας, τελευταία δε το μεταναστευτικό και προσφυγικό πρόβλημα, και ανθρωπιστικό κατ' εμέ, ακόμα πιο πρόσφατα τις απειλές που δεχόμαστε καθημερινά από τους γείτονες Τούρκους, ακόμα και για την εδαφική μας ακεραιότητα, με σύνορα της καρδιάς του περίεργου "σουλτάνου" του, με τις γαλάζιες πατρίδες του "βεζίρη" του αποτελούμενες από την ελληνική θάλασσα, στις μέρες μας και μέσα σε όλα αυτά μαζί, και την υγειονομική κρίση, με έναν "ασεβή", "ανίερο" και ανευλαβή", θανατηφόρο  ιό, μιας περίεργης νόσου, της covid-19, που επέφερε ολικό  lockdown και καραντίνα στους κατοίκους αυτής της γης, ενώ στην χώρα μας έκλεισε και τις εκκλησιές απαγορεύοντας κάθε μορφή λατρευτικής ζωής και ασφυξία στους πιστούς, βλέπουμε την κρατική αμηχανία και αδυναμία μόνιμα πια, στον χειρισμό όλων αυτών των γεγονότων, το ξεπούλημα της έννοιας της πατρίδας και της ιστορίας μας, των θεσμών και των παραδόσεων μας, των συμβόλων μας, της Πίστης μας, αλλά από την άλλη πλευρά. 

    Είδαμε επίσης και τα συσσίτια των εκκλησιών, για μια δεκαετία στην 1η γραμμή, τα Φιλόπτωχα Ταμεία των Ενοριών, τις φιλανθρωπικές δομές των Μητροπόλεων και της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, και τόσα άλλα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας που επιστρατεύθηκαν από την Εκκλησία μας για τον αναγκεμένο και πολύπαθο πιστό, ακόμα και τον άπιστο, δεν έχει σημασία...τον  απανταχού "πλησίον". Τα είδαμε όλα αυτά σε μια χώρα όπου όλο και περισσότεροι συνάνθρωποι μας πεινούν στην χειρότερη των περιπτώσεων, ή χρωστούν στις απάνθρωπες τράπεζες, που χάνουν τα σπίτια τους στους πλειστηριασμούς, που οφείλουν στο ανάλγητο κράτος, στα χωρίς εξασφάλιση υγείας "ασφαλιστικά" τους ταμεία, στην αδηφάγα ΔΕΗ, στον αβυσσαλέο και ακριβό ΟΤΕ, τον ΕΝΦΙΑ και όπου αλλού μπορεί κάποιος να χρωστά. Και για όλα αυτά τα παραπάνω έχουμε και εμείς την ευθύνη μας γιατί ήμασταν άπληστοι. Αν ήμασταν ολιγαρκείς, δεν θα υπήρχε τέτοιο πρόβλημα.

     Η πλεονεξία μας σε συνάρτηση με την απομάκρυνση από την Εκκλησία και την έλλειψη πίστης στον Θεό δημιούργησε το οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει. Δεν μας αρκούσαν βλέπετε αυτά που είχαμε, τα όμορφα, τα λίγα, τα καλά, αλλά θέλαμε όλο και περισσότερα. Ποια άλλη καλύτερη λύσις του οικονομικού προβλήματος υπάρχει, από την ολιγάρκεια; Κυνηγάμε το περισσότερο. Να μάθουμε λοιπόν να είμαστε ολιγαρκείς. Αν όλοι οι άνθρωποι υπάκουαν σε αυτό που λέγει ο Απόστολος Παύλος και αρκούνταν στα απολύτως απαραίτητα και δεν ήθελαν ένα σωρό περιττά, άχρηστα πράγματα για να γεμίσουν το κενό της ψυχής τους, δεν θα υπήρχε το οικονομικό πρόβλημα που βιώνουμε σήμερα οι Έλληνες, δεν θα υπήρχε η οικονομική και κοινωνική κρίσις του μαστίζει όλη την ανθρωπότητα γενικότερα.

     Όταν σημάνει η ώρα αγαπητοί αναγνώστες και φίλοι μας, διαδικτυακοί και μη, και χρησιμοποιώ την λέξη "όταν" για να υποδηλώσω ευθαρσώς το δεδομένο, το σίγουρο,  της αποχώρησης μας από αυτήν την πρόσκαιρη, παροδική, πεπερασμένη ζωή, για μιαν άλλη και μάλιστα αιώνια και παντοτινή, ας ευχηθούμε τα ίδια τα λόγια του Ευαγγελίου αυτής της Κυριακής, που απευθύνονταν στον άφρονα πλούσιο, να μην τα απευθύνει ο Μέγας και Δίκαιος Κριτής μας, ο Χριστός, και σε εμάς λέγοντας μας: 

"Ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτί τήν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ· ἃ δέ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;"

Ανόητε άνθρωπε, τώρα που σου ζητώ την ψυχή σου, όλα αυτά που ετοίμασες παραμελώντας την, τι θα τα κάνεις;

Καλή Κυριακή σε όλους

& ευλογημένη Μικρή Σαρακοστή!!!

*παρακάτω ακολουθεί το Ευαγγέλιο της Κυριακής 22/11/2020 σε πρωτότυπο κείμενο και σε νεοελληνική απόδοση...

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής

(της 22ας Νοεμβρίου 2020)

"Η παραβολή του άφρονος πλουσίου"(Λουκ. ιβ΄ 16-21)

Πρωτότυπο κείμενο:

Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολὴν τάυτην· Ἀνθρώπου τινὸς πλουσίου εὐφόρησεν ἡ χώρα· καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ, λέγων· Τί ποιήσω, ὅτι οὐκ ἔχω ποῦ συνάξω τοὺς καρπούς μου; Καὶ εἶπε· Τοῦτο ποιήσω· καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ συνάξω ἐκεῖ πάντα τὰ γενήματά μου καὶ τὰ ἀγαθά μου, καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου· Ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου. Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Θεός· Ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται; Οὕτως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῷ, καὶ μὴ εἰς Θεὸν πλουτῶν. Ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω.

************

Νεοελληνική Απόδοση:

Είπε ο Κύριος την εξής παραβολή «Κάποιου πλούσιου ανθρώπου χωράφια έδωσαν άφθονη σοδειά. Κι εκείνος σκεφτόταν και έλεγε: τι να κάνω; Δεν έχω μέρος να συγκεντρώσω τα γεννήματά μου! Να τι θα κάνω, είπε. Θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα χτίσω μεγαλύτερες για να συγκεντρώσω εκεί όλη τη σοδειά μου και τα αγαθά μου. Και τότε θα πω στον εαυτό μου: τώρα, έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλά. Ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε. Τότε του είπε ο Θεός: «ανόητε. Αυτή τη νύχτα θα παραδώσεις τη ζωή σου. Αυτά λοιπόν που ετοίμασες, σε ποιόν θα ανήκουν;». Αυτά, λοιπόν, παθαίνει όποιος μαζεύει πρόσκαιρους θησαυρούς και δεν πλουτίζει τον εαυτό του με ό,τι θέλει ο Θεός». Αφού τα είπε όλα αυτά, πρόσθεσε με έμφαση: «Όποιος έχει αυτιά για ν΄ακούει ας τα ακούει».