ΜΕΓΑΛΟ ΣΆΒΒΑΤΟ "Η ΘΕΟΣΩΜΟΣ ΤΑΦΗ ΚΑΙ Η ΕΙΣ ΑΔΟΥ ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ"

Ανακοίνωσις:

Και με  αυτό το άρθρο μου, τελειώνει μια ακόμα ενότητα από αναρτήσεις για την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα στην ιστοσελίδα της Ενορίας μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας. 

Μέσα στο σημερινό άρθρο του Μεγάλου Σαββάτου,  της 18ης Απριλίου 2020, θα δείτε όσοι το διαβάσετε, την λατρευτική ζωή του χριστιανού, αλλά και παραδόσεις και έθιμα αιώνων, τα οποία όμως φέτος λόγω της πανδημίας του κορονοϊού covid-19, που μαστίζει τον τόπο μας, και παγκοσμίως δεν λέω, αλλά στις υπόλοιπες χώρες, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, ποτέ δεν είχαν έθιμα και παραδόσεις, τουλάχιστον όχι κάτι παρόμοιο με την δική μας κουλτούρα, θα τα δούμε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες και μάλιστα από προηγούμενα, φυσιολογικά έτη, και από τα μέσα δικτύωσης. 

Ειδικά στο κομμάτι του άρθρου μου που αφορά τις όμορφες ελληνικές παραδόσεις μας, εκεί σφίγγεται η καρδιά σου, αφού φέτος δεν πρόκειται να κάνουμε τίποτε από αυτά. 

Πρώτα Ο Θεός του χρόνου!!!

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

----------------------------------------------

«Ότε κατήλθες πρός τον θάνατον, η ζωή η αθάνατος, τότε τόν άδην ενέκρωσας τη αστραπή της θεότητος.»

    Το Μεγάλο Σάββατο η Εκκλησία μας βρίσκεται στην προσδοκία της Ανάστασης. Το σώμα του Χριστού έχει ταφεί, χωρίς όμως να γνωρίζει την φθορά που γνωρίζουν όλοι οι νεκροί, καθώς παραμένει ενωμένο με την θεότητα, ενώ η ψυχή του Χριστού βρίσκεται στην κόλαση, στο χώρο του θανάτου, όπου κηρύττει την μετάνοια.

     Ο Θεάνθρωπος Χριστός ολοκληρώνει το έργο της Θείας Οικονομίας, που είναι η ανάσταση όλης της Δημιουργίας και όλων των ανθρώπων, κι αυτών που ήταν εν ζωή, αλλά και αυτών που είχαν πεθάνει πριν τον ερχομό του Ιησού στον κόσμο. Ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, νικιέται δια του θανάτου του Χριστού, και όλα κινούνται στην προσδοκία της Ανάστασης, της γνήσιας ελευθερίας.

      Σ’ έναν από τους πιο όμορφους ύμνους, που ολοκληρώνουν την ακολουθία του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, διαβάζουμε τα εξής θαυμάσια λόγια: 

«Δεύτε ίδωμεν την ζωήν ημών εν τάφω κειμένην, ίνα τους εν τάφοις κειμένους ζωοποιήση. δεύτε σήμερον, τον εξ Ιούδα υπνούντα θεώμενοι, προφητικώς αυτώ εκβοήσωμεν. Αναπεσών κεκοίμησαι ως λέων. τις εγερεί σε, βασιλεύ; αλλ’ ανάστηθι αυτεξουσίως, ο δους σεαυτόν υπέρ ημών εκουσίως. Κύριε, δόξα σοι».

Το ποιητικό αυτό κείμενο αποτυπώνει το απόσπασμα της Παλαιάς Διαθήκης, που αναφέρεται στον Ιακώβ. Ο Χριστός κοιμάται σαν το λιοντάρι, έτοιμος να ξυπνήσει, να αναστηθεί, να φέρει στον κόσμο την ελπίδα, την χαρά της νίκης, την συντριβή του θανάτου, να φέρει στην ιστορία το πιο σπουδαίο μήνυμα, που άλλο ανώτερο δεν υπάρχει: 

ότι πλέον είμαστε ελεύθεροι και από το θάνατο.

     Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί ας γνωρίσουμε πως τελείται ο Εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου επισυναπτόμενος με την Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, ενώ γιορτάζουμε τα εξής γεγονότα:

1. Την Ταφή του Κυρίου «την θεόσωμον ταφήν» και

2. Την Κάθοδο Του στον Άδη «την εις άδου κάθοδον», όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς.

Η ταφή βέβαια έγινε τα απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής. Όμως η Εκκλησία έκρινε ορθό να αφιερώσει ιδιαίτερη μέρα προς τιμήν και μελέτη του μυστηριώδους αυτού γεγονότος.

      Ο Χριστός αναπαύεται μέσα στον τάφο, όπως «αναπαύθηκε» όταν πρωτοδημιούργησε τον κόσμο την έβδομη μέρα. Όμως αναπαύεται ως θεάνθρωπος. Το πανάχραντο σώμα Του θάβεται στον τάφο, αλλά πνευματικά ο ίδιος μεταβαίνει στον Άδη και συνεχίζει το σωτηριώδες έργο του.

      Καλεί κοντά Του όλους τους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, από τον Αδάμ και την Εύα μέχρι τους έσχατους ανθρώπους του Θεού, ώστε να μην λείψει κανείς από το παγκόσμιο προσκλητήριο της σωτηρίας, που είναι τελικά μια αναδημιουργία του κόσμου και ολοκλήρωσης της ανθρωπότητας.

Η κάθοδος αυτή ήταν το τελειωτικό χτύπημα κατά του θανάτου. Γι’ αυτό θα ψάλλουμε χαρακτηριστικά: 

 «Ότε κατήλθες πρός τον θάνατον, η ζωή η αθάνατος, τότε τόν άδην ενέκρωσας τη αστραπή της θεότητος.»

       Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, όπως αναφέραμε και παραπάνω, τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Ύστερα διαβάζονται οι Προφητείες για την Ανάσταση και ψέλνεται ο Ύμνος των Τριών Παίδων:

«Τον Κύριον υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας».

       Αποβραδίς έχουν αλλάξει όλα τα πένθιμα καλύμματα του Ναού και έχει στολισθεί με κόκκινα, αναστάσιμα. Στο μέσον του Ναού, έχει στηθεί το «μπαρδακί», με το προσκυνητάρι και με «μανάλια» για κεριά.

       Ο Χριστός αναπαύεται στον τάφο σωματικά. Ο Χριστός κηρύττει στον Άδη τη Ζωή. Και θα αναστηθεί ως ο λέων, αυτεξουσίως, και θα τραβήξει μαζί Του όσους τον πίστεψαν, αλλά και όσους τον πιστεύουν, όσους τους αγγίζει το μήνυμα, το πρόσωπο, η κοινωνία μαζί Του.

       Ελευθερωνόμαστε από το θάνατο, χάρις στον θάνατο του Σωτήρα. Όλα πλέον είναι διαφορετικά. Δεν φοβόμαστε το θάνατο, γιατί θα μας πάει σ’ Αυτόν που μας αγαπά και αγαπούμε. Και θα περιμένουμε την Δευτέρα Παρουσία, για να γευτεί και το σώμα μας, αυτή την ανεκλάλητη χαρά. Αυτή την ανεκλάλητη ελευθερία. Αυτή την ανεκλάλητη αιώνια ζωή.

        Το Μεγάλο Σάββατο, οι πιστοί αρχίζουν να προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Ήδη το γνωρίζουν, το ξέρουν το νοιώθουν, κανείς όμως δεν το ξεστομίζει. Περιμένει υπομονετικά και νωρίς το πρωΐ, Μεγάλο και Άγιο Σάββατο στις εκκλησιές του ψάλλεται ο Μεγάλος Εσπερινός και ακούγεται για πρώτη φορά το «Ανάστα ο Θεός, κρίναι την γην...». 
       "Πρώτη Ανάσταση" την αναφέρει στην ιδιαίτερη λαϊκή και εκκλησιαστική του παράδοση ο λαός του Θεού, οπότε και οι πιστοί στους Ναούς τους κτυπούν τις σκάμνες, τα στασίδια, κουνούν τους πολυελαίους, θορυβούν, χαίρονται και ζητωκραυγάζουν την Ανάσταση, βγάζουν τα μαύρα υφάσματα που καλύπτουν τις εικόνες, ο ιερέας χτυπά χαρμόσυνα τις καμπάνες και βγαίνει από την Ωραία Πύλη ραίνοντας με δάφνες τους πιστούς. 
       Όμως και πάλι υπομένουν, και πάλι περιμένουν με ένα κρυφό χαμόγελο αυτήν την φορά, άλαδη νηστεία τηρούν μέχρι το βράδυ, την μοναδική ημέρα Σάββατο  μέσα στο εκκλησιαστικό Τυπικό κατά την διάρκεια του έτους. Και όταν αργά μέσα στην νύκτα πάλι θα πάνε στις εκκλησιές τους, το Άγιο Φώς τότε θα πάρουν από τις λαμπάδες των ιερέων τους με το "Δεύτε λάβετε Φώς", και μετά θα το μεταδώσουν σε όσους περισσότερους μπορούν, να μην μείνει σπιθαμή σκοτάδι στην Ελλάδα. 
       Αμέσως μετά στο προαύλιο θα βγουν όλοι μαζί, κλήρος και λαός, και στις 12 τα μεσάνυχτα ακριβώς, το Ευαγγέλιο θα ακούσουν απ' του παπά τους το στόμα και τα δέκα "Χριστός Ανέστη" θα ειπωθούν, απ' άκρη σ' άκρη, μα και αυτοί θα διαλαλήσουν το αναστάσιμο μήνυμα, το "Χριστός Ανέστη", θα φωνάξουν σε φίλους και γνωστούς για να πάρουν την επαλήθευση του μηνύματος τους απ' αυτούς ότι "Αληθώς Ανέστη", πριν μπουν και πάλι στους Ναούς για να συνεχιστεί η πιο Λαμπρή, η πιο Μεγάλη, η πιο Όμορφη, η πιο Ζωντανή και χαρμόσυνη Θεία Λειτουργία σε ολόκληρο το ετήσιο εκκλησιαστικό Τυπικό, θα ακούσουν τον κατηχητικό λόγο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (με ένα κλικ στον σύνδεσμο) θα κοινωνήσουν τέλος το Σώμα και το Αίμα του Αναστάντα Χριστού. 
        Και μετά την Θεία Λειτουργία θα πάνε στα σπιτικά τους, "χορτασμένοι" και ανκουφισμένοι, χαριτωμένοι και όμορφοι  πνευματικά, μα πεινασμένοι σωματικά μετά από πενήντα ημέρες περίπου νηστείας, όπου θα τους περιμένει η μαγειρίτσα για να φάνε, να τσουγκρίσουν τα ευλογημένα κόκκινα αυγά τους, θα φάνε και το παραδοσιακό τσουρέκι  τους. Πηγή παραδόσεως η Ελλάδα μας....αστείρευτη!!!
         Και ο Θεός μας, θα ξημερώσει την Κυριακή της Ανάστασης του Υιού Του και Σωτήρος μας, και ενώ στις εκκλησιές θα χτυπούν και πάλι χαρμόσυνα οι καμπάνες και οι ιερείς ετοιμάζονται για τον Εσπερινό της Αγάπης και το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες, ή σε όσες μπορούν... 
"Καί διαγενομένου τοῦ Σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνή καί Μαρία ἡ τοῦ ᾿Ιακώβου καί Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα...", 
οι άνδρες θα ετοιμάζουν την σούβλα με τον παραδοσιακό οβελία και οι γυναίκες όλα τα εδέσματα, βάζοντας όλη την μαστοριά, την μαεστρία και την τέχνη τους για να εντυπωσιάσουν τους καλεσμένους τους και όταν γίνει μεσημέρι τότε Τράπεζα, ευλογημένη, ελληνική, χαριτωμένη από τον Χριστό μας που στέκεται αυτήν την ημέρα στο μέσον κάθε οικογενειακού τραπεζιού και το ευλογεί, στήνεται και φανερώνει το μεγαλείο του Έλληνα, του Χριστιανού, του Ορθόδοξου, αυτό το μπερδεμένο τρίπτυχο, αυτό το τρισχαριτωμένο  κουβάρι δίχως αρχή, μέση και τέλος.
             Και η ζωή θα συνεχίζεται, μα θα είναι θαρρείς αλλιώς. Ο κόσμος δεν θα λέει καλημέρα, αλλά και δεν θα σταματήσει για σαράντα ολόκληρες ημέρες το "Χριστός Ανέστη". Όλοι θα κοιμούνται, με το "Χριστός Ανέστη" να ξυπνούν με το "Χριστός Ανέστη" θα καλωσορίζονται και θα αποχαιρετιώνται με αυτό και "Αληθώς Ανέστη" θα παίρνουν σαν απάντηση, αφού τίποτε άλλο δεν θα υπάρχει για τον χριστιανό αυτές και τις επόμενες Άγιες Ημέρες της Διακαινησίμου Εβδομάδας μέχρι και την Απόδοση του Πάσχα, σαράντα μέρες μετά, παρά μόνο η είδηση ότι...

...ο "Χριστός Ανέστη" 

και η επαλήθευση του γεγονότος

 ότι...το ξέρω αδελφέ μου, 

"Αληθώς Ανέστη"!!!   

  Κατά Ματθαίο Άγιον Ευαγγέλιον 

του Μεγάλου Σαββάτου το πρωΐ

Κεφάλαιον: ΚΗ'(28) στίχοι: 1-20 

Πρωτότυπο κείμενο:

Ὀψὲ δὲ σαββάτων, τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν σαββάτων, ἦλθε Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ ἡ ἄλλη Μαρία θεωρῆσαι τὸν τάφον. καὶ ἰδοὺ σεισμὸς ἐγένετο μέγας· ἄγγελος γὰρ Κυρίου καταβὰς ἐξ οὐρανοῦ προσελθὼν ἀπεκύλισε τὸν λίθον ἀπὸ τῆς θύρας καὶ ἐκάθητο ἐπάνω αὐτοῦ.
ἦν δὲ ἡ ἰδέα αὐτοῦ ὡς ἀστραπὴ καὶ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών.
ἀπὸ δὲ τοῦ φόβου αὐτοῦ ἐσείσθησαν οἱ τηροῦντες καὶ ἐγένοντο ὡσεὶ νεκροί.
ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἄγγελος εἶπε ταῖς γυναιξί· μὴ φοβεῖσθε ὑμεῖς· οἶδα γὰρ ὅτι ᾿Ιησοῦν τὸν ἐσταυρωμένον ζητεῖτε· οὐκ ἔστιν ὧδε· ἠγέρθη γὰρ καθὼς εἶπε. δεῦτε ἴδετε τὸν τόπον ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος. καὶ ταχὺ πορευθεῖσαι εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὅτι ἠγέρθη ἀπὸ τῶν νεκρῶν, καὶ ἰδοὺ προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐτὸν ὄψεσθε· ἰδοὺ εἶπον ὑμῖν.

καὶ ἐξελθοῦσαι ταχὺ ἀπὸ τοῦ μνημείου μετὰ φόβου καὶ χαρᾶς μεγάλης ἔδραμον ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. ὡς δὲ ἐπορεύοντο ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, καὶ ἰδοὺ ᾿Ιησοῦς ἀπήντησεν αὐταῖς λέγων· χαίρετε. αἱ δὲ προσελθοῦσαι ἐκράτησαν αὐτοῦ τοὺς πόδας καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ.
τότε λέγει αὐταῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· μὴ φοβεῖσθε· ὑπάγετε ἀπαγγείλατε τοῖς ἀδελφοῖς μου ἵνα ἀπέλθωσιν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, κἀκεῖ με ὄψονται. Πορευομένων δὲ αὐτῶν ἰδού τινες τῆς κουστωδίας ἐλθόντες εἰς τὴν πόλιν ἀπήγγειλαν τοῖς ἀρχιερεῦσιν ἅπαντα τὰ γενόμενα. 

 συναχθέντες μετὰ τῶν πρεσβυτέρων συμβούλιόν τε λαβόντες ἀργύρια ἱκανὰ ἔδωκαν τοῖς στρατιώταις λέγοντες· εἴπατε ὅτι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθόντες ἔκλεψαν αὐτὸν ἡμῶν κοιμωμένων. καὶ ἐὰν ἀκουσθῇ τοῦτο ἐπὶ τοῦ ἡγεμόνος, ἡμεῖς πείσομεν αὐτὸν καὶ ὑμᾶς ἀμερίμνους ποιήσομεν. οἱ δὲ λαβόντες τὰ ἀργύρια ἐποίησαν ὡς ἐδιδάχθησαν. καὶ διεφημίσθη ὁ λόγος οὗτος παρὰ ᾿Ιουδαίοις μέχρι τῆς σήμερον. Οἱ δὲ ἕνδεκα μαθηταὶ ἐπορεύθησαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, εἰς τὸ ὄρος οὗ ἐτάξατο αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς. καὶ ἰδόντες αὐτὸν προσεκύνησαν αὐτῷ, οἱ δὲ ἐδίστασαν. καὶ προσελθὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων· ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. ᾿Αμήν.

Νεοελληνική Απόδοση

Η Ανάσταση του Ιησού.

Και αργά τη νύχτα το Σάββατο, ενώ φώτιζε η πρώτη ημέρα μετά το Σάββατο, ήρθε η Μαριάμ η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία, για να δουν τον τάφο.
Και ιδού, έγινε σεισμός μεγάλος. Γιατί άγγελος Κυρίου, αφού κατέβηκε από τον ουρανό και πλησίασε, κύλησε μακριά το λίθο και καθόταν πάνω του.
Και ήταν η όψη του σαν αστραπή και το ένδυμά του λευκό σαν χιόνι.
Και από το φόβο του ταράχτηκαν οι φύλακες και έγιναν σαν νεκροί.
Έλαβε το λόγο τότε ο άγγελος και είπε στις γυναίκες: «Μη φοβάστε εσείς, γιατί ξέρω ότι ζητάτε τον Ιησού το σταυρωμένο.
Δεν είναι εδώ, γιατί εγέρθηκε καθώς είπε. Ελάτε, δείτε τον τόπο όπου βρισκόταν ξαπλωμένος.

Και γρήγορα πηγαίνετε και πείτε στους μαθητές του ότι εγέρθηκε από τους νεκρούς. Και ιδού, πηγαίνει πριν από εσάς στη Γαλιλαία. εκεί θα τον δείτε. Ιδού, σας το είπα».
Τότε έφυγαν γρήγορα από το μνήμα με φόβο και χαρά μεγάλη και έτρεξαν να το αναγγείλουν στους μαθητές του.
Και ιδού, ο Ιησούς τις προϋπάντησε λέγοντας: «Χαίρετε». Εκείνες πλησίασαν και του κράτησαν τα πόδια και τον προσκύνησαν.
Τότε ο Ιησούς τους λέει: «Μη φοβάστε. πηγαίνετε, αναγγείλετε στους αδελφούς μου να φύγουν για τη Γαλιλαία, κι εκεί θα με δουν».

Η αναφορά των φρουρών και η δωροδοκία τους

Και ενώ αυτές πορεύονταν, ιδού, μερικοί στρατιώτες της φρουράς ήρθαν στην πόλη και ανάγγειλαν στους αρχιερείς όλα όσα έγιναν.
Και αφού συνάχτηκαν μαζί με τους πρεσβυτέρους και έκαναν συμβούλιο, έλαβαν αργύρια αρκετά και τα έδωσαν στους στρατιώτες,
λέγοντας: «Πείτε: “Οι μαθητές του ήρθαν νύχτα και τον έκλεψαν, ενώ εμείς κοιμόμασταν”.
Και αν ακουστεί αυτό μπροστά στον ηγεμόνα, εμείς θα τον καθησυχάσουμε και εσάς θα κάνουμε αμέριμνους».
Εκείνοι, αφού έλαβαν τα αργύρια, έκαναν όπως τους δασκάλεψαν. Και διαδόθηκε η φήμη αυτού του λόγου μεταξύ των Ιουδαίων μέχρι τη σημερινή ημέρα.

Η εμφάνιση του Ιησού στους μαθητές

Και οι έντεκα μαθητές πορεύτηκαν στη Γαλιλαία, στο όρος που τους διέταξε ο Ιησούς και, όταν τον είδαν, τον προσκύνησαν. άλλοι δίστασαν.
Τότε πλησίασε ο Ιησούς και τους μίλησε, λέγοντας: «Μου δόθηκε κάθε εξουσία στον ουρανό και πάνω στη γη.
Πορευτείτε, λοιπόν, και μαθητέψτε όλα τα έθνη, βαφτίζοντας αυτούς στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος,
διδάσκοντας αυτούς να τηρούν όλα όσα σας έδωσα εντολή. Και ιδού, εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες ως τη συντέλεια του αιώνα».

 Όχι και του χρόνου...

...αλλά του χρόνου!!!