Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ, Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ & Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ.

Ποια είναι η διαφορά της εορτής της Πεντηκοστής με την εορτή του Αγίου Πνεύματος και της Αγίας Τριάδος;

Ουσιαστικά δεν υπάρχει καμία διαφορά. Η εορτή της Πεντηκοστής είναι εορτή της Αγίας Τριάδος, αφού με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος μαθαίνουμε ότι ο Θεός είναι Τριαδικός. 

Είναι δηλαδή μια εορτή δύο ημερών. Της Η' Κυριακής από του Πάσχα, την Κυριακή της Πεντηκοστής και την Δευτέρα μετά την Πεντηκοστή, του Αγίου Πνεύματος, εορτή της Αγίας Τριάδος.

Γιατί, όμως, γιορτάζουμε ξεχωριστά και την Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος; Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος έγινε κατά την ημέρα της Κυριακής. Ο ιερός υμνογράφος αποκαλεί την Πεντηκοστή τελευταία εορτή από πλευράς αναπλάσεως και ανακαινίσεως του ανθρώπου: 

«Την μεθέορτον πιστοί και τελευταίαν εορτήν εορτάσωμεν φαιδρώς, αύτη εστί Πεντηκοστή, επαγγελίας συμπλήρωσις και προθεσμία».

Την Κυριακή, λοιπόν, εορτάζουμε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή την ημέρα κατά την οποία το Άγιο Πνεύμα ήλθε στους μαθητές του Χριστού.
Την Δευτέρα εορτάζουμε πάλι την Αγία Τριάδα, αφού γνωρίζουμε και πιστεύουμε ότι κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού και ποτέ δεν μπορεί να χωριστεί και να απομονωθεί ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.
Όμως, οι Άγιοι Πατέρες μας, που έβαλαν σε άριστη σειρά και τάξη όλα τα θέματα της Πίστεώς μας, για να δώσουν τιμή στο Άγιο Πνεύμα, όρισαν να το εορτάζουμε και κατά την Πεντηκοστή αλλά και ξεχωριστά την Δευτέρα.

Επειδή, λοιπόν, οι Άγιοι Πατέρες θεώρησαν καλό να ξεχωρίσουν τις γιορτές, για να τιμήσουν με τον τρόπο αυτόν το μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, την επομένη της Πεντηκοστής, την Δευτέρα, εορτάζουμε το Πανάγιο Πνεύμα, που είναι μία υπόσταση της Αγίας Τριάδος.

Βέβαια, όπως διδαχθήκαμε και πιστεύουμε, κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού και ποτέ δεν μπορεί να χωρισθεί και να απομονωθεί ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Το Άγιον Πνεύμα είναι ομοούσιο με τον Υιό και τον Πατέρα, γιατί και τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος έχουν κοινή ουσία ή φύση, και κοινή ενέργεια. 

Το υπόμνημα του Πεντηκοσταρίου της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος είναι χαρακτηριστικό: 

"Τη αυτή ημέρα, Δευτέρα τής Πεντηκοστής, αυτό το πανάγιον, και ζωοποιόν, και παντοδύναμον εορτάζομεν Πνεύμα, τον ένα τής Τριάδος Θεόν, το Ομότιμον, και Ομοούσιον, και Ομόδοξον τω Πατρί και τω Υιώ."

Στίχοι: Πάσα πνοή, δόξαζε Πνεύμα Κυρίου, Δι’ ού πονηρών πνευμάτων φρούδα θράση. Τη επιφοιτήσει τού αγίου Πνεύματος, πρεσβείαις τών Αποστόλων σου, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.

Και το Συναξάρι της Κυριακής της Πεντηκοστής αναφέρει:

"Τη αυτή ημέρα, Κυριακή ογδόη από τού Πάσχα, την αγίαν Πεντηκοστήν εορτάζομεν."

Στίχοι: Πνοή βιαία γλωσσοπυρσεύτως νέμει, Χριστός το θείον Πνεύμα τοις Αποστόλοις. Εκκέχυται μεγάλω ενί ήματι Πνεύμ’ αλιεύσι. Ταις τών αγίων Αποστόλων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν.

Κοντάκιον

Ήχος πλ. δ’.

Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμε, εις ενότητα πάντας εκάλεσε· και συμφώνως δοξάζομεν το Πανάγιον Πνεύμα