3. ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΣΤΟ "ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ" (μέρος 3ον)

Σχόλιον:

Με αφορμή το ετήσιο προσκύνημα μας...πρώτα ο Θεός, το Σάββατο 30 Ιουλίου 2022, στην Ουρανούπολη και στον   Άγιον Όρος με καραβάκι, αλλά και το προσκύνημα μας ανοιχτά της  Ιεράς  Σκήτης της Αγίας Άννας, του θησαυρίσματος του άφθαρτου από τον χρόνο,  Αριστερού Ποδιού της και του  Αγιασμού που θα τελέσουμε πάνω στο καραβάκι μας μαζί με τους πατέρες της Σκήτης, 

η ιστοσελίδα μας ανεβάζει το γενικό, μεγάλο άρθρο μας "Ο περίπλους του Αγίου Όρους", το οποίο και θα ολοκληρωθεί σε τέσσερα μέρη και περιλαμβάνει, στις δυο πρώτες αναρτήσεις του, που ήδη έχουν δημοσιευτεί τις προηγούμενες ημέρες (μέρος 1ον & μέρος 2ον) όλα τα μοναστήρια της Δυτικής πλευράς της Χερσονήσου του Άθω, ενώ στο 3ο και στο 4ο μέρος του, θα δείτε τα υπόλοιπα μεγάλα Μοναστήρια, τις Σκήτες, τις Καλύβες, τα Ησυχαστήρια, τα Κελιά, τα "Εξαρτήματα" της Ανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους, αλλά και όλα τα στοιχεία που μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε για το μοναδικό αυτό κομμάτι γης, "Το περιβόλι της Παναγιάς", που δεν θα βρούμε, όσο και αν ψάξουμε, πουθενά στον κόσμο όλο!!! 

Καλή ανάγνωση!!!

Ελάτε και εσείς μαζί μας σε αυτό το ευλογημένο προσκύνημα, που κάνουμε ανελλιπώς κάθε χρόνο εδώ στην Ενορία μας...

"Ο περίπλους του Αγίου Όρους"

*σήμερα δείτε την συνέχεια του γενικού άρθρου του π. Χρυσοστόμου Τελίδη, 

με θέμα το "Περιβόλι της Παναγιάς" και την 3η ανάρτηση μας 

αφιερωμένη στο Αγιώνυμον Όρος ...

"Το περιβόλι της Παναγιάς"  είναι ένα προσωνύμιο που έχει  δώσει ο λαός του Θεού σε αυτό το τόσο μικρό μα τόσο όμορφο κομμάτι γης, το Άγιον Όρος. Ένα κομμάτι γης που ξεχωρίζει από όλα τα άλλα, το οποίο βρίσκεται στην Βόρεια Ελλάδα, στην Μακεδονία μας, και συγκεκριμένα στην Χαλκιδική, και στο τρίτο πόδι της, στην Χερσόνησο του Άθω, έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς κοινωνικού και θρησκευτικού τουρισμού, πόλος έλξης επισκεπτών και προσκυνητών, Ελλήνων αλλά και ξένων κατά την περίοδο του καλοκαιριού, μα και όλο τον χρόνο. Των ανδρών όμως μόνο μιας και το Άγιον Όρος είναι χαρακτηρισμένο ως "Άβατο" για τις γυναίκες από την Μοναστική Κοινότητα, κατά παράδοση μάλιστα με επιταγή της ίδιας της Παναγίας μας. 

Το όνομα "Άγιον Όρος" το συναντούμε πρώτη φορά σε χρυσόβουλο του Αλέξιου του Α' του Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».        Παρακάτω θα σας παραθέσουμε πολύ περιληπτικά  μερικά γεωγραφικά, πολιτικά και γεωφυσικά στοιχεία της Χερσονήσου, τα πιο απαραίτητα από αυτά, μιας που η ουσία του άρθρου μας αυτού είναι φυσικά να καλύψει τις πνευματικές ανάγκες του αναγνώστη, που θα ήθελε να περιηγηθεί έστω και με την φαντασία του στις Μονές, στις Σκήτες και στα μικρότερα Ησυχαστήρια και να έρθει σε μια εσωτερική επαφή με τους καλογέρους μοναχούς αυτής της Αθωνικής Πολιτείας, που άλλωστε αποτελούν και την ζωντανή δομή και την πνευματική παρουσία της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους στην ψυχή μας.       Την τρίτη λοιπόν, την ανατολικότερη και μαγευτικότερη χερσόνησο της  Χαλκιδικής, την χερσόνησο του Άθωνα, κατέχει σήμερα ολόκληρη η Αγιορείτικη πολιτεία. Είναι ο μοναδικός χώρος στην Ελλάδα, ίσως και στον κόσμο, που είναι ολόκληρος αφιερωμένος στην προσευχή και τη λατρεία του Θεού. Γι΄ αυτό και εύλογα ονομάστηκε... το  Άγιον Όρος.       Το Άγιον Όρος έχει μήκος περίπου 50 χιλιόμετρα, πλάτος από 8 μέχρι 12 χιλιόμετρα και η έκταση του καλύπτει 350 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα σύνορα της μοναστικής πολιτείας ορίζονται, στο χερσαίο χώρο, με μια νοητή γραμμή που αρχίζει από την δυτική ακτή από την τοποθεσία "Φραγκόκαστρο" και φτάνει ως το ακρωτήρι "Αράπης", στην απέναντι άκρη. Οι φυσικές τοποθεσίες της χερσονήσου είναι αξιοθαύμαστες. Το βουνό Άθωνας που δεσπόζει σ΄ αυτή, είναι ένας τεράστιος κώνος με ύψος 2.033 μέτρα. Η γυμνή κορυφή του, τον περισσότερο καιρό χιονισμένη, λες και λογχίζει τον ουρανό και οι πλαγιές του, κατάφυτες από αιωνόβια δέντρα, δημιουργούν μία ασύγκριτη αισθητική ομορφιά σε όλη τη μαγευτική αυτή περιοχή. Η Παναγία Θεοτόκος. η "φύλακας" των μοναχών μας και η "οικοδέσποινα" των προσκυνητών του Αγίου Όρους.       Όσον αφορά τώρα την πολιτική κατάσταση του Αγίου Όρους, υπάρχει μια ιδιότυπη και πολύπλευρη εξάρτηση από την Ελληνική Πολιτεία, όμως βάσει του 105 άρθρου του Συντάγματος της Ελλάδος, αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού κράτους, που υπάγεται πολιτικά στο Υπουργείο Εξωτερικών και θρησκευτικά στην Δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Έχει εδαφικά διαιρεθεί σε είκοσι αυτοδιοίκητες περιοχές. Κάθε περιοχή αποτελείται από μία κυρίαρχη μονή και διάφορους άλλους μοναστικούς οικισμούς γύρω από αυτήν (σκήτες, κελλιά, καλύβες, καθίσματα, ησυχαστήρια).           Όλες πια οι μονές στις μέρες μας έχουν μετατραπεί, αν ήταν Ιδιόρυθμες,  Ένα από τα μεγάλα καράβια που εκτελεί τα δρομολόγια από Ουρανούπολη προς Άγιον Όρος και μεταφέρει προ- σκυνητές & εμπορεύματα στις Μονές της νοτιοδυτικής πλευράς της Χερσονήσου του Άθω. σε Κοινόβιες, δηλαδή με κοινή Θεία Λειτουργία, προσευχή, στέγη, σίτιση και εργασία μεταξύ των μοναχών. Υπεύθυνος της κάθε μονής και των μοναχών που εγκαταβιώνουν σε αυτήν είναι ο Ηγούμενος που εκλέγεται από τους μοναχούς της μονής, ενώ η θητεία του είναι ισόβια. Οι Ηγούμενοι κάθε μονής αποτελούν την Ιερά Σύναξη που είναι εγκαταστημένη στις  Καρυές, την Πρωτεύουσα του Αγίου Όρους και ασκεί από εκεί με το ετήσιο Συμβούλιο των Αντιπροσώπων των Μονών την διοικητική και νομοθετική  εξουσία, παραμένοντας εκεί καθ' όλην την διάρκεια του έτους για το οποίο έχουν εκλεγεί, ενώ την εκτελεστική εξουσία ασκεί η Ιερά Επιστασία που αποτελείται από 4 μέλη επιλεγμένα από τις 5 πρώτες ιεραρχικά μονές.

Το μικρό ταχύπλοο  "Μικρά Αγία Άννα" που συνδέει με
ταχύτητα τις Μονές από την Ουρανούπολη μέχρι τη 

Σκήτη της Αγίας Άννας και διευκολύνει τους 

προσκυνητές .

      Το "Αγιώνυμον Όρος" όμως, αγαπητοί αναγνώστες και φίλοι της ιστοσελίδας μας, διαδικτυακοί και μη, δεν  ξεχωρίζει για την διοικητική δομή που σας περιέγραψα παραπάνω, που λειτουργεί άψογα τόσους αιώνες εν αντιθέσει με τις πολιτικές δομές και το δικό μας κοινοβούλιο, ακόμα-ακόμα δεν ξεχωρίζει ούτε για την καταγάλανη θάλασσα του, ούτε για τις απάτητες και απροσπέλαστες παραλίες του, ούτε για την θηριώδη βλάστηση του και 

Το υπέροχο αγιορείτικο ηλιοβασίλεμα
όπως φαίνεται μέσα από το "Περιβόλι της Παναγιάς. 

την αλιεία στα πεντακάθαρα νερά του, συστατικά που σαφώς και συνθέτουν την ζωντανή εικόνα του, αλλά διαφέρει και ξεχωρίζει από οτιδήποτε γνωρίζουμε στον..."κόσμο", όπως οι καλόγεροι αναφέρουν την ζωή εκτός του Αγίου Όρους, για την συσσωρευμένη πίστη και προσευχή των μόνιμων κατοίκων του, των μοναχών που αιώνες τώρα εγκαταβιώνουν εκεί, μα και για την άκρατη επιθυμία των προσκυνητών του, που βασανισμένοι από την πολύπλοκη και αδηφάγα βιοτή τους, ακουμπούν προσερχόμενοι στο γαλήνιο αυτό "σπίτι" της Παναγίας, στο "περιβόλι" της, προβλήματα, βάσανα και αγωνίες και αποζητούν την λύτρωση και την ελπίδα από μια και μόνο κουβέντα των πατέρων που το φυλούν και το αγιάζουν με τις καθημερινές και αδιάλειπτες προσευχές τους.  

Πατέρες από τα Μοναστήρια επιβιβάζουν στο πλοίο  για

προσκύνημα Ιερά Λείψανα Αγίων και τελούν Αγιασμό

 για ευλογία των προσκυνητών.

      Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται βάσει κανονισμού να αυξομειωθούν. Είναι μεγάλα πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απομάκρυνση των πειρατών και των κατακτητών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια. Έχουμε δύο ειδών μονές, τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο, και τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).

΄Σκηνές από το προσκύνημα που κάναμε το 2014,
με τα μεγάλα αγόρια των κατηχητικών της Ενορίας μας, 
στην Σκήτη της Αγίας Άννης.

      Η αρχή της μοναστικής ζωής ξεκινάει με την άφιξη δύο σπουδαίων προσωπικοτήτων αλλά και από τους πρώτους ησυχαστές, τους Αγίους Πέτρο τον Αθωνίτη και τον Ευθύμιο τον Νέο. Και οι δύο συνέβαλαν σημαντικά στην πρώτη οργάνωση της μοναχικής ζωής και άλλαξαν τα μέχρι τότε δεδομένα. Το 985, ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος με χρυσόβουλο απάλλαξε τους μοναχούς από τις ενοχλήσεις που προκαλούσαν οι κοσμικοί και έτσι αφιερώθηκαν με περισσότερο ζήλο στον μοναχισμό.

Το Διοικητήριο στις Καρυές,
την Πρωτεύουσα του Αγίου Όρους.

      Ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης ήταν αυτός που έφερε τις μεγαλύτερες αλλαγές στη ιερή χερσόνησο, με ανοικοδομήσεις μεγάλων μοναστηριών, έχοντας την εύνοια και την υποστήριξη του Ιωάννη Τσιμισκή, ο οποίος με το Τυπικό Α’, γραμμένο πάνω σε δέρμα τράγου, υποστηρίζει κάθε κίνηση του Αγίου Αθανασίου.
      Κατά την Βυζαντινή Περίοδο, το Άγιον Όρος γνώρισε μεγάλη ακμή, ο ησυχασμός υποστηρίχτηκε από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες και ο αριθμός των μοναχών αυξήθηκε κατά πολύ, ενώ απαγορεύεται πια η είσοδος των γυναικών στην μοναστική πολιτεία, κάτι που τηρείται μέχρι και σήμερα, αλλά και εις τους αιώνας των αιώνων.

Ένας ακόμα χάρτης του Αγίου Όρους με τα Μοναστήρια του.
Αυτά που θα δούμε κατά την εκδρομή από το καραβάκι μας,
είναι στην δυτική πλευρά του τρίτου ποδιού.

      Κατά την Οθωμανική κυριαρχία η οικονομική κατάσταση των μονών χειροτέρεψε λόγω της βαριάς φορολογίας που επιβλήθηκε από τους Οθωμανούς. Έτσι λοιπόν τα μοναστήρια αδειάζουν και οι μοναχοί αποχωρούν. Παρόλα αυτά όμως, η ιδέα για την διάδοση της Παιδείας χτίζει την Αθωνιάδα Ακαδημία, στην οποία διδάσκονται θεολογία, φιλοσοφία και λογική. Εκεί δίδαξαν μεγάλοι διδάσκαλοι όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Κοσμάς Αιτωλός και πολλοί άλλοι. Η Επανάσταση της Χαλκιδικής ήταν πραγματικά μία μεγάλη καταστροφή για το Άγιον Όρος. Γυναίκες και παιδιά βρήκαν καταφύγιο στο Άγιο Όρος, 

Το προσκύνημα μας στην Σκήτη της Αγίας Άννας,
το Σάββατο της 13ης Ιουλίου 2019,
όπου οι πατέρες θα μας φέρουν το αριστερό πόδι της
και θα τελέσουμε Αγιασμό πάνω στο καραβάκι μας.

όμως τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις σφαγίασαν μοναχούς, γυναικόπαιδα και κατέστρεψαν πολύτιμους θησαυρούς.    

       Στις 2 Νοεμβρίου 1912, το Ελληνικό Ναυτικό απελευθερώνει το Άγιον Όρος με το θωρηκτό «Αβέρωφ» και εντάσσεται πάλι στο ελληνικό κράτος. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιερά Επιστασία ζήτησε από τους γερμανούς κατακτητές και συγκεκριμένα από τον ίδιο τον Χίτλερ με επιστολή που διασώζεται, 

Αυτό θα είναι το καράβι μας, το "Calypso",
με το οποίο θα κάνουμε τον περίπλου του Αγίου Όρους,
το Σάββατο 13 Ιουλίου 2019. 

να μην πειράξουν το Άγιο Όρος και να το θέσουν υπό την προστασία τους, κάτι που έγινε δεκτό και έτσι δεν ενοχλήθηκαν οι μονές, έχοντας μάλιστα την προστασία του ιδίου του Χίτλερ βοήθησαν κατά την γερμανική κατοχή τους γειτονικούς πληθυσμούς, ως καταφύγιο για τους κυνηγημένους και ως αποθήκες για τα όπλα των αντιστασιακών και ορμητήριο τους.
       Από την δεκαετία του 1970 και μετά παρατηρήθηκε μία νέα αναγέννηση

Η Ορθόδοξος Βυζαντινή Σημαία
της Αὐτονόμου Μοναστικής Πολιτείας 
του Ἁγίου Ὄρους.

στην χερσόνησο και στην Αθωνική Πολιτεία. Πολλοί μοναχοί και μάλιστα νεαροί σε ηλικία και μορφωμένοι αναζητούν την ασκητική ζωή στο μοναδικό, ανά τον κόσμον, ζωντανό μνημείο Πίστης και Προσευχής, ενώ στις μέρες μας το Άγιον Όρος παραμένει, εν μέσω δυσκολίων, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που μαστίζουν την πατρίδα μας, κοιτίδα και μεγάλο θησαυροφυλάκιο της ιστορίας μας, του ένδοξου πολιτισμού και της λατρείας μας, ενώ με την προσέλευση όλο και περισσοτέρων επισκεπτών και προσκυνητών αποδεικνύεται ένα από τα πιο ιερότερα ησυχαστήρια όπου ο λαός του Θεού βρίσκει αγάπη, θαλπωρή και ψυχική ξεκούραση στα προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζει.

Τα δελφίνια συνοδεύουν συνήθως τους προσκυνητές

στο ευλογημένο αυτό ταξίδι τους
στο Αγιώνυμο Όρος.

        Η Ενορία μας, που βρίσκεται στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας στην Δυτική Θεσσαλονίκη, όπως και παραπάνω αναφέραμε,  αφουγκραζόμενη την ανάγκη και την επιθυμία των ενοριτών της να επισκεφθεί το Άγιον Όρος, αλλά και πολλών εκ των προσκυνητών της στον μοναδικό παγκοσμίως ενοριακό Ιερό Ναό στο όνομα των Δικαίων γονέων της Παναγίας μας, των Αγίων Θεοπατόρων, του Ιωακείμ και της Άννης, του "Παππού" και της "Γιαγιάς" της Ορθοδοξίας, που εδώ και τρία περίπου χρόνια τον λειτουργούμε πάνω από την κατακόμβη που δέκα και περισσότερα χρόνια εξυπηρέτησε τις λατρευτικές μας ανάγκες, έναν υπέργειο περίλαμπρο και ολοκαίνουργιο Ιερό Ναό μετά από τον Οκτώβριο του 2019, οπότε και τελέσαμε τα Θυρανοίξια του,  για να τους στεγάσουμε και μαζί με αυτούς να ζωντανέψουμε τα όνειρα και τις ελπίδες μας, 

Στιγμές από το κατάστρωμα του καραβιού, όπου ο ξεναγός
μας θα μας δίνει συνεχώς πληροφορίες για τα 
μοναστήρια από τα οποία θα περνάμε.

ιδιαιτέρως δε απαντώντας και στην άκρατη επιθυμία των γυναικών που δεν τους επιτρέπεται η είσοδος σε αυτό το μικρό ιερό μέρος κατόπιν παραγγελίας της "οικοδέσποινας" του, της ίδιας της Παναγίας, οργανώνει κάθε χρόνο το καλοκαίρι μια προσκυνηματική εκδρομή, "Τον Περίπλου του Αγίου Όρους". Πέρυσι και πρόπερσι, το 2020 & 2021, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμα του, δειλά-δειλά και πάλι αγωνιστήκαμε και κάναμε αυτό το ευλογημένο προσκύνημα, με πολύ μεγάλες δυσκολίες, αλλά νομίζω πως τελικά τα καταφέρουμε, προσπαθώντας έτσι να συνεχίσουμε αυτό το προσκύνημα που εν τέλει έγινε πια παράδοση στην Ενορία μας. Το ίδιο  προσκύνημα μας αυτό, θα γίνει και φέτος...πρώτα και πάντα ο Θεός!!! το Σάββατο στις 30 Ιουλίου 2022, λίγο μετά την καλοκαιρινή "Μικράν Πανήγυριν" μας για την εορτή της Κοιμήσεως της Αγίας Άννας μας, που είναι την 25η Ιουλίου. Φέτος λοιπόν..."φιλοδοξούμε", πρώτα και πάντα ο Θεός...επαναλαμβάνω!!! να κάνουμε την εκδρομή μας αυτή, τον Περίπλου του Αγίου Όρους, με δυο λεωφορεία και περίπου 100 άτομα, και με το καραβάκι μας, το "CALYPSO", ενώ μόλις πλησιάσουμε στην Σκήτη της Αγίας Άννας, οι πατέρες με ευλογία του Δικαίου της Σκήτης και φέτος, να μας κατεβάσουν στο καραβάκι μας το "Πόδι της Αγίας Άννας",  για να προσκυνήσουμε την Αγία μας και εν τέλει να τελέσουμε και τον καθιερωμένο Αγιασμό πάνω στο Ιερό αυτό θησαύρισμα της μονής.

 Είναι μια ολοήμερη εξόρμηση διαφορετική από τις άλλες, όπου οι άνθρωποι που κάθε χρόνο συμμετέχουν σε αυτήν μπορούν να γευθούν και να "μυρίσουν" έστω και από λίγο μακρύτερα, στα ανοιχτά του Σιγγιτικού κόλπου του Αγίου Όρους, την αγιότητα και την μοναδική δύναμη που αποπνέει από αυτό το ευλογημένο μέρος, το Άγιον Όρος, ένα τόσο δα κομμάτι γης που μπορεί και συγκεντρώνει επάνω του όλην την Βυζαντινή Αυτοκρατορία με την παρουσία είκοσι μεγάλων μοναστηριών, το ένα πιο αρχαίο από το άλλο και άλλες τόσες μικρές Σκήτες, Καλύβες και Ησυχαστήρια, που όλα μαζί συνθέτουν ένα μοναδικό στον κόσμο θαύμα μέσα στα γεωγραφικά όρια της χώρας μας, της Ελλάδος μας, μα παράλληλα και ένα ιδιότυπο Κράτος, με τελωνείο, με Αυτοδιοίκητο, Αστυνομία και Δημόσιες υπηρεσίες, και συνάμα γίνονται πόλος έλξης όλης της απανταχού Ορθοδοξίας...αλλά ενίοτε και αλλοδοξίας, αφού το Άγιον Όρος, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, επισκέπτονται και Ρωμαιοκαθολικοί και Διαμαρτυρόμενοι, ακόμα και άθεοι, όπως αυτοαποκαλείται ο κος Τσίπρας, αν θυμάστε υποψήφιος τότε για την διακυβέρνηση της Ελλάδος, τον Αύγουστο του 2014, ή ακόμα και αλλόθρησκοι...ή το καινούργιο κατασκεύασμα "ουδετερόθρησκοι", προσωνύμιο που ήθελαν προσδώσουν στο Κράτος μας και να το εντάξουν στο Σύνταγμα της Ελλάδος!!!

    Αν διαβάσατε τις προηγούμενες αναρτήσεις μας, αυτές του γενικού άρθρου μας "ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΣΤΟ "ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ" (μέρος 1ον & μέρος 2ον) θα είδατε όλην την διαδρομή του προσκυνήματος αυτού που κάνουμε κάθε χρόνο με το καραβάκι μας από την Ουρανούπολη έως και την Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννας.  

     Αν όμως εμείς, υποθετικά, θέλαμε να συνεχίσουμε την διαδρομή αυτή (κάτι το οποίο δεν γίνεται παρά μόνο ναυλώνοντας καραβάκι από την Ιερισσό, που και αυτό είναι παρακινδυνευμένο και  δεν συνηθίζεται λόγω άστατου καιρού και θάλασσας) μετά την Ιερά  Σκήτη της Αγίας Άννας, θα συναντούσαμε τα 

*Καρούλια και τον αρσανά τους, το λιμανάκι τους, το οποίο και εξυπηρετεί τις ανάγκες των πατέρων που εγκαταβιώνουν στην περιοχή αυτή, στην Έρημο του Αγίου Όρους, έτσι ονομάζεται από τους ιδίους τους καλογέρους η "γειτονιά" αυτή, λόγω του ολιγάριθμου των μοναχών που ζουν στην περιοχή, αλλά και λόγω της μορφολογίας του εδάφους, η οποία και βρίσκεται υπό την δικαιοδοσία του εκάστοτε Δικαίου της Ιεράς Σκήτης της Αγίας Άννας, αλλά υπάγεται διοικητικά στην κύρια Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας. Τα Κελιά, τα Ησυχαστήρια και οι Καλύβες που υπάρχουν στην περιοχή, την *Μικρά Αγία Άννα,  τα *Κατουνάκια, την *Κερασιά, άλλα ερειπωμένα και άλλα με λιγοστούς μοναχούς, θαρρείς και κρέμονται από τα βράχια σε μεγάλο υψόμετρο, ενώ το δύσβατο της περιοχής, η έλλειψη μονοπατιών και η άγρια φύση συνθέτουν ένα σκηνικό που μόνο σε αυτήν την περιοχή του Αγιωνύμου Όρους μπορεί να συναντήσει ο προσκυνητής. 

      Μερικά από τα Κελιά που επανδρώνουν οι Αδελφότητες και οι μικρές και μεγαλύτερες Συνοδείες, που ζουν στην Έρημο του Αγίου Όρους, έχοντας την επιλέξει και ως τόπο της μετανοίας τους, αλλά και κάνοντας υπακοή στον Γέροντα τους, είναι τα εξής:

 Στην Μικρά Αγία Άννα:

*Η Καλύβη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (ερειπωμένη)

*Η Καλύβη της Αναστάσεως του Χριστού και των Οσίων Πατέρων Ονουφρίου και Πέτρου (ερειπωμένη)

*Η Καλύβη της Αποτομής του Τιμίου Προδρόμου

*Η Καλύβη των Αγίων Αρχαγγέλων (εκεί υπάρχει το σπήλαιο στο οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, ησύχασε ο μοναχός Αγάπιος Λάνδος και έγραψε εκεί το βιβλίο «Αμαρτωλών σωτηρία»)

*Η Καλύβη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και των Οσίων Πατέρων, Διονυσίου του Ρήτορος και Μητροφάνους (των Γερασιμαίων)

*Η Καλύβη της Ψηλαφήσεως του Αγίου Θωμά (των Θωμάδων)

*Η Καλύβη της Γεννήσεως του Τιμίου Προδρόμου, όπου ασκήτευσε ο Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής.

Στα Κατουνάκια, όπου τα πιο συγκροτημένα από τα Κελιά που υπάρχουν εκεί, είναι τα εξής:

*Η Καλύβη των Οσίων Αγιορειτών Πατέρων (των Δανιηλαίων) 

*Η Καλύβη του Εφραίμ του Σύρου (Όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης)

*Η Καλύβη της Γέννησης του Χριστού. 

Στην Κερασιά, με τα 25 διάσπαρτα κελλάκια και περίπου τους ισάριθμους καλογήρους.  

         Στο 3ο μέρος του άρθρου που σας παραθέτουμε σήμερα, θα προσπαθήσουμε, να σας δείξουμε, να σας παρουσιάσουμε, να σας γνωρίσουμε με τα μοναστήρια που υπάρχουν στην ανατολική πλευρά της Χερσονήσου του Άθω, την πλευρά εκείνη του Αγίου Όρους που δύσκολα μπορεί να επισκεφθεί κανείς δια θαλάσσης. Όταν όμως αυτό είναι εφικτό το καραβάκι αναχωρεί από την Ιερισσό και όχι από τη Ουρανούπολη, μόνο όταν είναι καλός ο καιρός. Ας μην λησμονούμε πως οι ακτές με τα μοναστήρια του ανατολικού μέρος του Αγίου Όρους βρέχονται από το Θρακικό πέλαγος, ουσιαστικά το Αιγαίο Πέλαγος, και τα οποία, πρώτα ο Θεός, θα μπορέσουμε να επισκεφθούμε σε επόμενο προσκύνημα της Ενορίας μας, για να δούμε και τα μοναστήρια αυτά.

     Όμως ας ξεκινήσουμε το καινούργιο οδοιπορικό μας αυτό με ένα ξεχωριστό μέρος μέσα στην Αθωνική Πολιτεία, το οποίο και αναφέρεται ως η Πρώτευσα του Αγίου Όρους...

*Οι Καρυές (Η πρωτεύουσα του Αγίου Όρους):

Οι Καρυές είναι η πρωτεύουσα του Αγίου Όρους. Στην ιστορία τους υπήρξαν µια ξεχωριστή µορφή µοναστικής κοινότητας. Ο ηγούµενος της Λαύρας των Καρυών - η επιλεγοµένη και Μέση - κατείχε τον τίτλο του Πρώτου της "Συνάξεως των Γερόντων". Στις Καρυές είναι εγκατεστηµένη η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους και η Ιερά Επιστασία, καθώς και τα αντιπροσωπεία των είκοσι µονών. Επίσης υπάρχουν µια σειρά από υπηρεσίες όπως ο Πολιτικός ∆ιοικητής, η Αστυνοµική ∆ιοίκηση, τα ΕΛ.ΤΑ, ο ΟΤΕ και το Κοινοτικό Ιατρείο. 

Στο χώρο των Καρυών βρίσκεται και η γνωστή εκκλησιαστική σχολή Αθωνιάδα. Μια σηµαντική όψη της ζωής των Καρυών αποτελεί η ιστορία της αγοράς και των εργαστηρίων τους. Η αγορά των Καρυών αποκαλούνταν "το Παρίσι της Χαλκιδικής". Ήδη από τον 10ο αιώνα, οι Καρυές, ήταν αγορά µε σπουδαία κίνηση. Αρκετές φορές αυτή η κίνηση αναστάτωνε τον ιερό τόπο και το ζήτημα για την επίλυσή του απαιτούσε την παρέµβαση του Οικουµενικού Πατριαρχείου. 

Επί τουρκοκρατίας έχουµε µαρτυρίες για τη διακίνηση πολλών αγαθών. Ο 19ος αιώνας θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρυσή εποχή ανάπτυξης και διατήρησης καταστηµάτων και χώρων εµπορίας ποικίλων προιόντων τόσο από µοναχούς όσο και από λαικούς. Η αταξία που επήλθε οδήγησε σε περιοριστικές αποφάσεις της Ιεράς Κοινότητας και του Πατριαρχείου, που όµως έµµειναν ανεφάρµοστες. Η παραδοσιακή υπαίθρια εβδοµαδιαία αγορά και η ετήσια εµποροπανήγυρη του δεκαπενταυγούστου σταδιακά ξέφτησαν και έσβησαν. 

Οπωσδήποτε, το σηµαντικότερο κτίσµα µέσα στις Καρυές είναι ο ναός του Πρωτάτου -τιµάται στην Κοίµηση της Θεοτόκου-, που είναι και ο αρχαιότερος του Αγίου Όρους. Ο ρυθµός του ναού είναι βασιλική τρίκλητος άνευ τρούλλου µε µμεταγενέστερη προσθήκη εγκάρσιου κλίτους. Η αρχιτεκτονική του ιστορία εκτείνεται από τον 10ο αιώνα έως και τα µέσα του 20ου, που έλαβε χώρα η τελευταία ανακαίνισή του. Πρόσωπα σαν το µάγιστρο Λέοντα, αδελφό του Νικηφόρου Φωκά, και τον Ιωάννη Ίβηρα ευεργέτησαν και κόσµησαν µε πολλά κειµήλια το Πρωτάτο. 

Ο ναός του Πρωτάτου, µετά από την πυρκαγιά του 1290 αγιογραφήθηκε από τον πρωτοµάστορα της Μακεδονικής σχολής Μανουήλ Πανσέληνο στις αρχές του 14ου αιώνα. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας έγιναν κάποια συµπληρωµατικά έργα. Το 1781 ανεγέρθηκε το κωδονοστάσιο πάνω σε παλαιότερα θεµέλια. Με την πάροδο των χρόνων το κτίσµα άρχισε να εµφανίζει επικίνδυνες φθορές που υποχρέωναν την ανακαίνισή του. Το έργο αυτό ξεκίνησε το 1955, γεγονός που διέσωσε τις περίφημες τοιχογραφίες του ναού, αλλά δημιούργησε και κάποια προβλήματα. Γνωστά στον Ορθόδοξο χώρο κειµήλια που κοσµούν το Πρωτάτο είναι η εικόνα της Θεοτόκου "Άξιον Εστίν" και του Χριστού "Αντιφωνητού".

    Στην συνέχεια του οδοιπορικού μας ας δούμε επιγραμματικά τα μοναστήρια της ανατολικής πλευράς του Αγίου Όρους και κατόπιν, λίγο παρακάτω ας αναφερθούμε λεπτομερώς στην σημερινή ανάρτηση μας και στο 3ο μέρος του γενικού άρθρου της ιστοσελίδας μας αφιερωμένο στο Άγιον Όρος, με την σειρά που θα βλέπαμε μια-μια τις μονές, μετά τον απόπλου ενός καραβιού από το λιμάνι της Ιερισσού πλέον, τα οποία και είναι τα εξής:

1. Την Ιερά Μονή  Εσφιγμένου,  
2. Την Ιερά Μονή  Χιλανδαρίου,
3. Την Ιερά Μονή Βατοπεδίου, ή Βατοπαιδίου  
4. Την Ιερά Μονή Παντοκράτορος, 
5. Την Ιερά Μονή Σταυρονικήτα.

     Εδώ θα σταματήσουμε το 3ο μέρος του άρθρου μας για το Άγιον Όρος και για τις Μονές που βρίσκονται ανατολικά της Χερσονήσου του Άθω για να μην σας κουράσουμε, και σε επόμενο άρθρο μας, το 4ο και τελευταίο θα συνεχίσουμε το όμορφο και ευλογημένο οδοιπορικό μας αυτό, με τα υπόλοιπα Μοναστήρια εξ ανατολών, που θα είναι τα εξής:

6. Την Ιερά Μονή Ιβήρων,   

7. Την Ιερά Μονή Καρακάλλου, 

8. Την Ι. Μονή Μεγίστης Λαύρας,

9. Την Σκήτη Τιμίου Προδρόμου (Ρουμάνικη) 
10.Την Σκήτη Αγίας Τριάδος (Καυσοκαλλύβια)

     Ας δούμε όμως αναλυτικά και με λεπτομέρειες, τις πρώτες πέντε Ιερές Μονές που θα συναντούσαμε αν αναχωρούσαμε με το καράβι μας από την Ιερισσό, και με ρότα τα μοναστήρια της ανατολικής πλευράς της Χερσονήσου του Άθω:

*Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου:

Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, στο βορειοανατολικό τμήμα της χερσονήσου και το όνομα της διατηρείται από τον 10ο αιώνα. Πολλές φορές ερημώθηκε από αλλεπάλληλες πειρατικές επιδρομές, αλλά μετά τον 18ο αιώνα απέκτησε πολύ ισχυρή θέση. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπήρξε ο ηγούμενος της μονής για ένα σύντομο διάστημα.

Το Καθολικό της Μονής βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της αυλής και είναι αφιερωμένο στην Ανάληψη του Κυρίου. Ο ηγούμενος της μονής Θεοδώρητος το θεμελίωσε το 1808, ενώ εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Άγιο Γρηγόριο Ε’ το 1811. Ο δεύτερος αντικατέστησε το παλιό Καθολικό που σχημάτιζε εκτός του ναού δυο νάρθηκες. Ο σημερινός ναός είναι ευρύχωρος και φωτεινός και μεγαλοπρεπής και έχει νάρθηκα, προνάρθηκα και εξωνάρθηκα με περιστύλιο.

Πλην του Καθολικού και της Τράπεζας, η μονή διαθέτει μια εξαιρετική συλλογή βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων, εκ των οποίων ξεχωρίζει η ψηφιδωτή εικόνα του Χριστού. Καύχημα της μονής είναι ο Νεομάρτυρας Άγιος Αγαθάγγελος, που σε νεαρή ηλικία ως μοναχός της μονής, μαρτύρησε από τους Τούρκους στη Σμύρνη. Ο Άγιος εορτάζει στις 19 Απριλίου και τα λείψανα του φυλάσσονται στο μοναστήρι έως σήμερα.

Στην Μονή θησαυρίζεται και η ιερή εικόνα της Παναγίας της Αρσανιώτισσας, η οποία είναι έργο παλαιότατης τέχνης. Ήταν τοποθετημένη στο λιμάνι της μονής, το οποίο όμως καταστράφηκε τον Δεκέμβριο του 1892 από κατολίσθηση βράχων ένα βράδυ. Ο λαϊκός Νικόλαος Καραμανιόλας από την Ιερισσό, υπεύθυνος για το ψάρεμα στη μονή κοιμόταν εκείνη την νύχτα κάτω από την εικόνα και διασώθηκε από θαύμα από τους βράχους που έπεφταν με βία. Την επομένη βρέθηκε τυλιγμένος μέσα στην κουβέρτα που κοιμόταν, πλήρως ασφαλής και υγιείς, επειδή με την παρέμβαση της Θεοτόκου μεταφέρθηκε μακριά από την φοβερή καταστροφή.

Σήμερα, η μονή κατοικείται από πολυπληθή αδελφότητα Ζηλωτών μοναχών, η οποία όμως δεν αναγνωρίζεται από τον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, όπου και υπάγονται όλες οι αγιορείτικες Μονές. Η αναγνωρισμένη μοναχική κοινότητα, από τον Πατριάρχη και την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, διαμένει προσωρινά στο Αντιπροσωπείο της μονής, στην πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, τις Καρυές.
Στο Μοναστήρι μπορείτε να βρείτε μια πλήρη συλλογή μοναστηριακών και αυθεντικών αγιορείτικων ειδών και εξαιρετικών εικόνων, που διαφυλάττουν όλη την πίστη και παράδοση της Εκκλησίας μας.

*Η Ιερά Μονή Χιλανδαρίου:

Η Ιερά Μονή Χιλανδαρίου είναι κτισµένη στη βορειανατολική πλευρά του Άθω. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ονοµασία της µονής πιθανότατα προέρχεται από τον ιδρυτή παλαιότερου µονυδρίου στον εκεί χώρο, ενώ άλλοι δέχονται την ετυµολογία της λέξης από το βυζαντινό πλοίο "χελάνδιο". Το µοναστήρι όπως σήµερα µας είναι γνωστό, ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα από τον ηγεµόνα της Σερβίας Στέφανο Νεµάνια και τον γιο του Ράστκο, τους µετέπειτα µοναχούς Συµεών και Σάββα, που είναι ίσως και οι λαοφιλέστεροι άγιοι της Σερβίας.

Το Χελανδάρι αρχικά ανήκε στην µονή Βατοπεδίου, αλλά παραχωρήθηκε στους αγίους Σάββα και Συµεών και το 1198 µε χρυσόβουλλο ο αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ επικύρωσε τη σερβική κατοχή της µονής. Σταδιακά προσαρτήθηκαν στα όρια του Χελανδαρίου πολλές άλλες µικρότερες ιστορικές µονές, όπως του Ζυγού, του Αγίου Βασιλείου, της Κοµίτισσας, του Κάλυκα, των Παπαρνικίων, του Οµολογητού, της Στροβηλαίας και άλλες. Η συνεχής επάνδρωσή του µε νέο έµψυχο υλικό από την Σερβία και η αµέριστη υποστήριξη του σερβικού λαού και των ηγεµόνων του, εξασφάλησε την άνθηση και τη µακροηµέρευση του µοναστηριού σε χρόνια δίσεκτα, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ανάµεσα στους Σέρβους ηγεµόνες που βοήθησαν κατά πολύ οικονοµικά το Χελανδάρι ήταν ο Στέφανος Μιλούτιν (1282- 1321) -στο όνοµα του οποίου ανεγέρθη ο οµώνυµος πύργος που βρίσκεται στο δρόµο προς τον αρσανά της µονής- και ο Νεαγκόε Μπασαράµπ (1512- 21). Τον 17ο αιώνα η προσέλευση των Σέρβων 38 µοναχών ελαττώνεται ενώ η παρακµή διαπιστώνεται έντονα τον 18ο αιώνα, µετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1722. Την εποχή αυτή η µονή ουσιαστικά κατοικούνταν από Βουλγάρους µοναχούς. Η µονή δοκιµάστηκε και πάλι το 1891 από µια εξίσου ολέθρια πυρκαγιά. Το Χελανδάρι συµπαραστάθηκε ενεργά στους εθνικούς αγώνες των Ελλήνων και στους δυο παγκόσµιους πολέµους.

Το Καθολικό του µοναστηριού είναι αφιερωµένο στα Εισόδια της Θεοτόκου και κτίστηκε τον 14ο αιώνα. Οι έξοχες αγιογραφίες που φέρει επιζωγραφήθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα. Επίσης, πίσω από το νεώτερο ξυλόγλυπτο τέµπλο υπάρχει το παλαιότερο µαρµάρινο τέµπλο του Καθολικού. Η φιάλη της µονής είναι έργο του 18ου αιώνα, ενώ η τράπεζά της είναι τόσο παλαιά όσο και το Καθολικό. Η µονή κατέχει την τετάρτη θέση στην ιεραρχία των µονών. ∆ιαθέτει 11 παρεκκλήσια και 2 εξωκκλήσια, καθώς και 17 Κελλιά, 15 εκ των οποίων βρίσκονται στις Καρυές. Από τα µετόχια της µονής σήµερα σώζονται τρία: της Κοµίτσας, της Ζωοδόχου Πηγής κοντά στην Ιερισσό, και του Αγίου Νικολάου στη Σωζόπολη της Χαλκιδικής.

Ανάµεσα στα πολλά κειµήλια της µονής ξεχωρίζουν η ασηµένια λάρνακα του αγίου Συµεών µε το κλήµα, οι καρποί του οποίου έχουν λύσει τη στειρότητα πολλών γυναικών, οι θαυµατουργές εικόνες της Παναγίας της Τριχερούσας, της Οδηγήτριας και της Αβραµιώτισσας. Επίσης, ξεχωρίζουν κάποια κεντητά άµφια και υφάσµατα, δυο σταυροί µε Τίµιο Ξύλο, το δίπτυχο µε τις 24 µικρογραφίες, το καλάµι και το σάβανο του Χριστού και πολυθρόνες κοσµηµένες µε φίλντισι. Στη βιβλιοθήκη του µοναστηριού περιέχονται 181 ελληνικοί και 809 σλαβικοί κώδικες, τουλάχιστον 20,000 έντυπα βιβλία εκ των οποίων 3,000 είναι ελληνικά, καθώς επίσης και 400 έγγραφα διαφόρων γλωσσών. Στη µονή σήµερα κατοικούν 22 µοναχοί.

*Η Ιερά Μονή Βατοπεδίου, ή Βατοπαιδίου:

Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου αντικρύζει τη θάλασσα της βορειοανατολικής όψης του Άθω από ένα παραθαλάσσιο ύψωµα. Η µονή ιδρύθηκε περί το 972- 985 πιθανώς από τρεις πλούσιους άρχοντες, τους Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο, οι οποίοι ήρθαν και µόνασαν στο Άγιον Όρος στα χρόνια του αγίου Αθανασίου που ίδρυσε τη Μεγίστη Λαύρα. Στο Β΄ Τυπικό (1045) κατακτά την δεύτερη θέση την οποία συνεχίζει να κατέχει και σήµερα. Τον 12ο και 13ο αιώνα εκεί µόνασαν οι εθναρχικές µορφές του σερβικού λαού άγιοι Σάββας και Συµεών. Ο κράλης της Σερβίας Στέφανος ∆ουσάν κατά τον 14ο αιώνα ανάµεσα στις πολλές δωρεές που πρόσφερε στη µονή ήταν και ο συνοικισµός Άγιος Μάµανας, ενώ και τον 33 επόµενο αιώνα άλλοι Σέρβοι ηγεµόνες συνέχισαν την θεοφιλή τακτική των αφιερώσεων και δωρεών στο µοναστήρι.

Στην ένδοξη πορεία της µονής δεν έλειψαν και οι δύσκολες στιγµές, όπως οι επιδροµές και λεηλασίες Φράγκων πειρατών, Καταλανών (1307) και αργότερα οθωµανικών φύλων. Όµως αυτού του είδους οι κακοτυχίες δεν ανέστειλαν την αύξηση και προκοπή της µονής. Απεναντίας, κατά καιρούς υπό την κατοχή της περιήλθαν οι µονές Χαλκέως, Βεροιώτου, Ιεροπάτορος, Καλέτζη, Αγίου ∆ηµητρίου, Ξύστρου, Τριπολίτου, και Τροχαλά.

Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες επίσης δεν υστέρησαν σε γενναιοδωρία, ενώ δυτικοί ηγεµόνες στους µεταβυζαντινούς χρόνους ενδιαφέρθηκαν για την ακεραιότητα της µονής. Στα τέλη του 15ου αιώνα το Βατοπαίδι έθρεψε στους κόλπους του τον φωτιστή των Ρώσων άγιο Μάξιµο τον Γραικό. Το 1749 στη µονή ιδρύθηκε η γνωστή Αθωνιάδα Σχολή, που σε εποχές δίσεκτες για το Γένος προσέφερε γνώση και µόρφωση πνευµατική. Το ωραίο Καθολικό της µονής τιµάται στον Ευαγγελισµό της Θεοτόκου και χτίστηκε το 10ο αιώνα. Οι παλαιότερές του αγιογραφίες, που έχουν ωστόσο επιζωγραφηθεί κατά το 18ο και 19ο αιώνα, ανάγονται στον 14ο αιώνα.

Η µονή διαθέτει 12 εξωκκλήσια και 21 παρεκκλήσια, εκ των οποίων τα 5 είναι ενσωµατωµένα στο Καθολικό. Το κωδωνοστάσιο 34 της µονής ανεγέρθη περί το 1427 και είναι το παλαιότερο σωζόµενο. Η µονή γνώρισε συχνές και ολιγόχρονες µεταβολές από το κοινοβιακό στο ιδιόρρυθµο σύστηµα και αντίστροφα ήδη από τα τέλη του 14ου αιώνα. Το 1989 επανήλθε στο κοινοβιακό σύστηµα. Από τα κειµήλια της µονής ιδιαίτερα γνωστό είναι η τιµία Ζώνη της Παναγίας, που φυλάσσεται εκεί από τον 14ο αιώνα. Πολύτιµο ανάθηµα είναι και ο "Ίασπις", ένα ποτήρι, δώρο µάλλον του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, που έχει την ιδιότητα να µετατρέπει το νερό σε γαλάκτωµα ιαµατικό για το δάγκωµα φιδιού, καθώς επίσης και πολλά περίτεχνα άµφια και εκκλησιαστικά σκεύη. 

Αλλά και µια σειρά από θαυµατουργές εικόνες της Θεοτόκου όπως της Ελαιοβρύτισσας, της Κτητόρισσας, της Εσφαγµένης και της Παραµυθίας στολίζουν εξαίρετα το µοναστήρι. Η βιβλιοθήκη της Βατοπαιδίου έχει 1536 χειρόγραφα, 25 ειλητάρια, ένα µεγάλο αριθµό εγγράφων και έντυπα που ξεπερνούν τις 25,000. Εξαρτήµατα της µονής είναι 24 Κελλιά και οι ιστορικές σκήτες του Αγίου ∆ηµητρίου και του Αγίου Ανδρέα (Σεράι), παρά τις Καρυές. Οι µοναχοί της µονής ανέρχονται στους 50 και αρκετοί κατάγονται από την Κύπρο.

Η Σκήτη του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται στην άκρη των Καρυών και υπάγεται στη Μονή Βατοπεδίου. Είναι κτισμένο σε μορφή μοναστηριού. Επονομάζεται και Σεράϊ, ένεκα του μεγαλοπρεπούς όγκου του. Είχε κτιστεί από τους Ρώσους με απώτερο σκοπό να κυριαρχήσουν στο Άγιο Όρος. Ύστερα από την Οκτωβριανή Επανάσταση ερημώθηκε. Επαναλειτούργησε πριν από λίγα χρόνια και σήμερα λειτουργεί εκεί υπερσύγχρονο εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης. Το Κυριακό της Σκήτης άρχισε να οικοδομείται από Ρώσους μοναχούς το 1842. Η ανοικοδόμηση του διήρκεσε 58 χρόνια. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ναούς των Βαλκανίων. Έχει μήκος 60, πλάτος 33 και ύψος 29 μέτρων. Το τέμπλο του είναι ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο. Σε κάθε κολόνα υπάρχει και διαφορετική εικόνα της Παναγίας. Σε κτίριο της Σκήτης στεγάζεται σήμερα η Αθωνιάδα Ακαδημία.

*Η Ιερά Μονή Παντοκράτορος:

Η Ι.Μ Παντοκράτορος είναι μια μονή εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, χτισμένη πάνω στην θάλασσα στην ανατολική πλευρά του Αγίου Όρους, και είναι αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Εκεί είναι εγκατεστημένη η αδελφότητα 25 μοναχών.
Ιδρυτές της μονής ήταν οι δυο αξιωματικοί του Βυζαντίου, Αλέξιος και Ιωάννης, οι οποίοι στα μέσα του 14ου αιώνα μόνασαν σε κελί. Στην συνέχεια με την ενίσχυση του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγου το κελί πήρε την μορφή μοναστηριού. Μετά την πτώση της αυτοκρατορίας, ηγεμόνες παραδουνάβιων χωρών ήταν αυτοί που ενίσχυσαν οικονομικά την μονή.

Από τα κελιά της Μονής ξεχωρίζουν αυτό του Ραβδούχου το οποίο βρίσκεται στις Καρυές και της Κοίμησης της Θεοτόκου που ονομάζεται “Άξιον Εστί” από όπου προέρχεται και η θαυματουργή εικόνα, που βρίσκεται στις Καρυές στον ναό του Πρωτάτου. Στην Ι.Μ Παντοκράτορος ανήκει και η σκήτη του Προφήτη Ηλία.
Η Μονή έχει στη διάθεση της μια πλούσια συλλογή φορητών εικόνων, εκκλησιαστικών σκευών και ανεκτίμητων κειμηλίων.Με την σειρά της, στην πλούσια βιβλιοθήκη της βρίσκονται 350 χειρόγραφα και πάνω από 3500 βιβλία.

Επίσης στην μονή σώζεται τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού, και ιερά λείψανα του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, του Ιερού Χρυσοστόμου και πολλών άλλων. Το Καθολικό της Μονής είναι αθωνικού τύπού και το κοσμούν τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα. Στην μονή υπάρχουν συνολικά 15 παρεκκλήσια, με σπουδαιότερο εκ των οποίων το παρεκκλήσι της Κοίμησης της Θεοτόκο.

Ένα από τα θησαυρίσματα και η βασική εικόνα της Μονής, είναι αυτή της Παναγίας της Γερόντισσας, οποία κατά την παράδοση ήταν δώρο του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς το μοναστήρι. Η συγκεκριμένη εικόνα είναι η μοναδική φορητή εικόνα που απεικονίζει ολόσωμη την Παναγία σε στάση δέησης. Η Παναγία απεικονίζεται με μια μορφή ευχάριστη, γλυκιά, και γεμάτη έλεος, αφήνοντας στον κάθε προσκυνητή αίσθημα χαράς, ελπίδας και αγαλλιάσεως. Είναι η απόδειξη ότι η Παναγία είναι δίπλα σε κάθε ανάγκη του ανθρώπου και πάντοτε εργάζεται για αυτούς. Η εικόνα είναι ένα πιστό αντίγραφο της ψηφιδωτής εικόνας της Παναγίας της Γοργοεπηκόου, που βρισκόταν στην Μονή Παντοκράτορος της Πόλης, και η οποία είχε κτιστεί από τον ίδιο αυτοκράτορα. Βρείτε στο Μοναστήρι μια πλήρη συλλογή αγίων εικόνων φιλοτεχνημένες με εξαιρετική ιστορική και θρησκευτική πιστότητα, καθώς και αυθεντικά εργόχειρα από τις Μονές του Αγίου Όρους.

*Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα:
Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα στέκεται αγέρωχη και όμορφη δίπλα στο γαλάζιο της θάλασσας, σε ένα βράχο ύψους πενήντα μέτρων στο ανατολικά του Αγίου Όρους. Η μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, ο οποίος κατέχει ιδιαίτερα τιμώμενη θέση στο Άγιον Όρος. Η σημερινή μοναστική δύναμη της Μονής, ανέρχεται περίπου στα 40-45 άτομα. 

Η πανέμορφη μονή είναι χτισμένη ανάμεσα στη Μονή Ιβήρων και Παντοκράτορος. Σχετικά με την ίδρυση και την ονομασία της Ιεράς Μονής υπάρχουν πολλές εκδοχές και θρύλοι, που όμως δεν έχουν αποδειχθεί βάσει ιστορικών στοιχείων. Ωστόσο, οι εκδοχές που υπερισχύουν είναι δυο. 

Η πρώτη συνδέει την μονή με τους κτήτορες της Σταύρο και Νικήτα, ενώ η δεύτερη με τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή Νικηφόρο Σταυρονικήτα.
Το Καθολικό της Μονής ολοκληρώθηκε το 1527 και η αγιογράφηση του εσωτερικού του, που θεωρείται μια από τις πιο θαυμαστές σε ολόκληρο το Άγιον Όρος, πραγματοποιήθηκε το 1546 από τον ξακουστό ζωγράφο της Κρητικής Σχολής Θεοφάνη. Μια γενναιόδωρη προσφορά του βοεβόδα της Βλαχιάς Κατακουζηνού, επέτρεψε το χτίσιμο του επιβλητικού υδραγωγείου στην περιοχή που διευκόλυνε εξαιρετικά την καθημερινότητα των μοναχών.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι τσάροι της Ρωσίας με τις πλουσιοπάροχες χρηματοδοτήσεις αλλά και η εγκατάσταση Ρώσων μοναχών στα κελιά της μονής, προσέφεραν αξιόλογη υποστήριξη και ουσιαστική προσφορά στην αναγέννηση του μοναστικού βίου. Η κατάσταση ωστόσο την δεκαετία του 1960 ήταν δραματική, καθώς οι μοναδικοί εναπομείναντες στην Μονή ήταν μόνο έντεκα υπερήλικες μοναχοί. Ως εκ θαύματος, το 1968 η ανανεωμένη και ενδυναμωμένη αδελφότητα, ξανάδωσε πνοή στην Μονή, και αποφάσισε να επανέλθει στους αυστηρούς πνευματικούς κοινοβιακούς κανονισμούς.

Στην τράπεζα της μονής υπάρχουν πολλές αξιόλογες τοιχογραφίες που αποδίδονται στην Κρητική Σχολή. Στο σκευοφυλάκιο της μονής φυλάσσεται πλούσια συλλογή από τα ιερά λείψανα, πολύτιμα λειτουργικά σκεύη, άμφια και άγιες εικόνες. Εξέχουσα θέση κατέχουν η χρυσοκέντητη εικόνα του Αγίου Νικολάου και κυρίως η ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Προστάτη της Μονής, Αγίου Νικολάου, που είναι και το σπουδαιότερο κειμήλιο στο Καθολικό της μονής. Η εικόνα χρονολογείται στον 14ο αιώνα και σύμφωνα με την ιερά παράδοση βρισκόταν στον βυθό της θάλασσας για 5 αιώνες. Μια μέρα, κάποιοι ταπεινοί ψαράδες την ανέσυραν και την προσέφεραν στους μοναχούς. Σε μια σχισμή στο μέτωπο του Αγίου είχε εγκατασταθεί ένα στρείδι, το οποίο θεωρήθηκε σημάδι των θαυματουργών δυνάμεων της εικόνας και από την παράδοση αυτή βγήκε το όνομα Άγιος Νικόλαος ο Στρειδάς. Το στρείδι που βρέθηκε πάνω στην εικόνα θεωρείται ένα ιερό κειμήλιο της μονής.
Στο Μοναστήρι θα βρείτε μια εξαιρετική συλλογή μοναστηριακών και αυθεντικών αγιορείτικων ειδών και πιστών εικόνων, που διαφυλάττουν με ευλάβεια όλη την παράδοση της Εκκλησίας μας. 

      Σε επόμενο άρθρο μας, το 4ο και τελευταίο κατά σειρά, αφιερωμένο στο Άγιον Όρος, θα συνεχίσουμε το οδοιπορικό μας στην ανατολική πλευρά της Χερσονήσου του Άθω με τα πέντε μοναστήρια ακόμα που υπολείπονται....

Συνεχίζεται...