"Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ" ...(άν και λίγο καθυστερημένα)

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΜΑΣ 

ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ & ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

1. "Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ"

Η γιορτή της Εκκλησίας μας 
για την αρχή του αγώνα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής!!!

      Η Ελλάδα μας, ένα βαθιά Ορθόδοξο έθνος καταφέρνει μέχρι τις μέρες μας να κρατά τις παραδόσεις και τα έθιμα της, εκ των οποίων τα περισσότερα αναβιώνονται κάθε χρόνο και είναι κατά τόπους διαφορετικά και το ένα πιο όμορφο από το άλλο, μέσω της εκκλησιαστικής παραδόσεως που κράτησε ζωντανή την ιστορία της χώρας μας και μάλιστα σε πολλές των περιπτώσεων την εμπλούτισε και την παρέδωσε στις νέες γενεές με την προτροπή και την ευθύνη να την μεταδώσουν και αυτές στις μεταγενέστερες, έτσι ώστε να μην χαθούν ποτέ.

      Ένα από αυτά τα έθιμα της πατρίδας μας εκτυλίσσεται κάθε χρόνο την Δευτέρα μετά την Κυριακή της Τυρινής, την πρώτη ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα και ο Ορθόδοξος λαός μας την ονόμασε "Καθαρά Δευτέρα" γιατί είναι μια ημέρα απόλυτης νηστείας, που συμβολίζει και σηματοδοτεί, την πνευματική και σωματική μας κάθαρση, το τέλος των Απόκρεω, αλλά την αρχή των αγώνων μας μέχρι την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού μας και κατ΄επέκταση και την δική μας σταύρωση μέχρι την ανάσταση μας.  

       Έχοντας ο Ορθόδοξος Έλληνας μέσα στην ψυχοσύνθεση του την χαρά και την γιορτή ακόμη και στα δύσκολα, ακόμη και στο πένθος του, μάλιστα οι Πατέρες της Εκκλησίας μας σοφά έδωσαν το όνομα "Χαρμολύπη της Ορθοδοξίας" στα αντιφατικά αυτά συναισθήματα που διακατέχουν τον πιστό την περίοδο που θα διανύσουμε σε λίγο, δεν άργησε να εορτάζει και να πανηγυρίζει την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, οριοθετώντας την 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα, και μάλιστα στην πορεία της ιστορίας του να την τοποθετεί στο ημερολόγιο του ως μεγάλη εθνική αργία και να την εμπλουτίζει με ιδιαίτερες παραδόσεις, ξεχωριστά νηστίσιμα εδέσματα και συνήθειες, ενώ σιγά-σιγά άρχισε να την συνοδεύει και με οικογενειακές εξορμήσεις στην ύπαιθρο. 
        Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι, ο παραδοσιακός ταραμάς και ο χαλβάς, οι ελιές και τα θαλασσινά και πολλά ακόμα εδέσματα. Όλα αυτά όμως με μέτρο και αυτοσυγκράτηση, με εγκράτεια και γνώμονα το έθιμο και τις παραδόσεις μας και όχι με λαιμαργία και άλλες ασχήμιες που δεν ταιριάζουν στις ημέρες που θα ακολουθήσουν. Επίσης πολύ αργότερα επικράτησε στην λαϊκή παράδοση και το πέταγμα χαρταετού, ενός εφευρήματος της κινεζικής ευρεσιτεχνίας που άρεσε στην ελληνική ελεύθερη ψυχή και το ενσωμάτωσε στα έθιμα της, όπως και ο ιδιαίτερος χορός με το γαϊτανάκι που βρήκε πρόσφορο έδαφος σε όλη την Ελλάδα ερχόμενος από Μικρά Ασία και Πόντο.
        Όσο για τα μασκαρέματα, τις βωμολοχίες, τα ασύδοτα φαγοπότια, την κατανάλωση αλκοόλ και τα μεθύσια, τις υπερβολές και τις ασχήμιες, τα οργανωμένα καρναβάλια με απίστευτες αρματοδρομίες στην Πάτρα, την Ξάνθη και άλλες ελληνικές πόλεις στα βραζιλιάνικα πρότυπα, τα οποία δεν έχουν καμιά ελληνική ρίζα, δεν συνάδουν με τον ορθόδοξο τρόπο ζωής, δεν ταιριάζουν με την καθαρότητα της Καθαράς Δευτέρας και της περιόδου που ακολουθεί και κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν μας τιμούν ιδιαίτερα και ως έθνος με την μεγαλύτερη αρχέγονη παράδοση ολόκληρου του κόσμου. Όμως εκτός από Ορθόδοξοι Χριστιανοί ήμαστε και Έλληνες με παραδόσεις και αρχαία έθιμα από τις διονυσιακές τελετές και άλλες παγανιστικές συνήθειες που δεν μπορούμε να αρνηθούμε, ούτε και πρέπει να τις ξεχάσουμε αφού αποτελούν κομμάτι της ιστορίας μας, φθάνει να δίνουμε σε αυτές τις λαϊκές παραδόσεις την ιστορική και μόνο σημασία τους και επ΄ ουδενί λατρευτική ή άλλη ιδιότητα.

         Παρακάτω σας παραθέτουμε μια όμορφη ελληνικότατη λαϊκή συνήθεια, ένα ωραίο έθιμο με εκκλησιαστικές ρίζες που τείνει στις μέρες μας να ξεχαστεί: Η κυρά Σαρακοστή. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της Σαρακοστής οι χριστιανοί. Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι. Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.

Για την Κυρά Σαρακοστή έχουν γραφτεί και οι εξής στίχοι:

Την Κυρά Σαρακοστή που ‘ναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι έναν σταυρό

μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες της μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά.

Έκοβαν ένα την βδομάδα μέχρι νά' ρθει η Πασχαλιά.

          Αν τώρα ψάξετε όλοι εσείς οι αναγνώστες και οι φίλοι μας, διαδικτυακοί και μη, που είσαστε από χωριά και κωμοπόλεις, που οι γονείς και οι πρόγονοι σας κατάγονται από τις χαμένες πατρίδες στην Μικρά Ασία ή από τον ένδοξο Πόντο, ή από τα παραδοσιακά χωρία της Ηπείρου και του Ολύμπου, ή την Πελοπόννησο μας, τα νησιά του Αιγίου και του Ιονίου, την Κρήτη, την Κέρκυρα την Ρόδο και την Κω, σίγουρα θα βρείτε πολλά περισσότερα και ίσως ακόμα πιο όμορφα τοπικά έθιμα, συνήθειες, παραδόσεις, γιατί όπου υπάρχει ελληνική ψυχή, όπου λάμπει το Ορθόδοξο Έθνος μας, η γλυκιά και πανέμορφη Ελλάδα μας, όπου η Παναγία Δέσποινα μας απλώνει τα χέρια της και ζητά από τον μονάκριβο Υιό της και Χριστό μας να μας προστατεύει, εκεί η Αγία Εκκλησία Του θεριεύει, μεγαλώνει, προοδεύει, κρατά την ιστορία της ως θησαυρό μας, ενίοτε δε φτιάχνει και καινούργια για τις επόμενες γενιές που έρχονται βιαστικά και ελπιδοφόρα για να σμιλέψουν και αυτές με την σειρά τους την αθάνατη ελληνική κληρονομιά που πήραμε από τις οικογένειες μας, άλλοτε απαιτώντας, άλλοτε παρακαλώντας και πολλές φορές πολεμώντας για το δίκιο της πατρίδα μας. 

Καλή Καθαρά Δευτέρα σε όλους,

καλή και ευλογημένη Σαρακοστή!!! 

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης 

 

Θα ακολουθήσουν από σήμερα και σε καθημερινή βάση, και όσο με αφήνουν τα αυξημένα λειτουργικά μου καθήκοντα λόγω της περιόδου που διανύουμε, και άλλες αναρτήσεις, συνέχεια του γενικού άρθρου μας: 

"Η λατρεία μας μέσα στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή". 

1. "Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ"

2."ΤΟ ΜΕΓΑ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ", 

3."Η ΠΡΟΗΓΙΑΣΜΕΝΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ", 

4."ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ"

5. "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ"

6. "Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ"

7. "Η ΚΥΡΙΑΚΗ  ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ"

8. "Ο ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ"

9. "Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ¨

10. "ΤΟ ΙΕΡΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ" 

11."ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ" (μέρος 1ον)
12."ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ" (μέρος 2ον)