4. ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΣΤΟ "ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ" (μέρος 4ον)

Σχόλιον:

Με αφορμή το προσκύνημα μας...πρώτα ο Θεός, το Σάββατο 31 Ιουλίου 2021, στην Ουρανούπολη και στον Άγιον Όρος με καραβάκι, αλλά και το προσκύνημα μας ανοιχτά της  Ιεράς  Σκήτης της Αγίας Άννας, του θησαυρίσματος του άφθαρτου από τον χρόνο, Αριστερού Ποδιού της και του Αγιασμού που θα τελέσουμε πάνω στο καραβάκι μας μαζί με τους πατέρες της Σκήτης, η ιστοσελίδα μας ανεβάζει το άρθρο μας αυτό, που θα ολοκληρωθεί σε δυο μέρη και περιλαμβάνει όλα τα μοναστήρια, τις σκήτες, τα ησυχαστήρια, τα κελιά, τα "εξαρτήματα" των μονών και όλα τα στοιχεία που μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε για το μοναδικό αυτό κομμάτι γης, που δεν θα βρούμε, όσο και αν ψάξουμε, πουθενά στον κόσμο όλο. 

Καλή ανάγνωση!!!

Ελάτε και εσείς μαζί μας σε αυτό το ευλογημένο προσκύνημα, που κάνουμε κάθε χρόνο στην Ενορία μας...

"Ο περίπλους του Αγίου Όρους"

*σήμερα δείτε την συνέχεια του γενικού άρθρου του π. Χρυσοστόμου Τελίδη, 

με θέμα το "Περιβόλι της Παναγιάς" και την 4η και τελευταία ανάρτηση μας, 

αφιερωμένη στο Αγιώνυμον Όρος ...

     Στην προηγούμενη ανάρτηση μας, την 3η κατά σειρά, είδαμε τα πρώτα πέντε μοναστήρια της ανατολικής πλευράς της Χερσονήσου του Άθω, που ήταν τα εξής:

1. Την Ιερά Μονή  Εσφιγμένου,  
2. Την Ιερά Μονή  Χιλανδαρίου,
3. Την Ιερά Μονή Βατοπεδίου,  
4. Την Ι. Μονή   Παντοκράτορος, 
5. Την Ιερά Μονή Σταυρονικήτα.

      Στο σημερινό άρθρο μας, το 4ο και τελευταίο, θα συνεχίσουμε και θα τελειώσουμε το όμορφο και ευλογημένο οδοιπορικό μας αυτό στο "Περιβόλι της Παναγίας", με τα υπόλοιπα Μοναστήρια και τις Σκήτες εξ ανατολών, που θα είναι τα εξής:

6. Την Ιερά Μονή Ιβήρων,   

7. Την Ιερά Μονή Καρακάλλου, 

8. Την Ι. Μονή Μεγίστης Λαύρας,

9. Την Σκήτη Τιμίου Προδρόμου (Ρουμάνικη) 
10.Την Σκήτη Αγίας Τριάδος (Καυσοκαλλύβια)

     Ας τα δούμε όμως αναλυτικά και ας τα γνωρίσουμε με λεπτομέρειες. Το 6ο στην σειρά Μοναστήρι που θα συναντήσουμε με το καράβι μας από την Ιερισσό είναι:

*Η Ιερά Μονή Καρακάλλου:

Η Ιερά Μονή Καρακάλλου ήταν ανέκαθεν γνωστή για την φιλοξενία της. Χτισμένη ανάμεσα στις Μονές Μεγίστης Λαύρας και Ιβήρων, βρίσκεται σε υψόμετρο 200μ. από την θάλασσα ενώ είναι τρεις ώρες περπάτημα από την πρωτεύουσα των Καρυών. Το σημερινό Καθολικό της μονής τιμάται στο όνομα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και η μονή έχει επτά παρεκκλήσια, τέσσερα κελλιά στις Καρυές και δεκατέσσερα στο δάσος που βρίσκεται βόρεια από αυτήν. Πάνω από την είσοδο της υψώνεται ο επιβλητικός πύργος της που τονίζει τον φρουριακό της χαρακτήρα.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο αυτοκράτορας της Ρώμης Καρακάλλας, ίδρυσε την μονή, υπάρχουν όμως και άλλες εκδοχές της ιστορίας της. Σύμφωνα με ιστορικούς είναι πολύ πιθανό το όνομα να προέρχεται από την τουρκική έκφραση “καρά καλέ” που μεταφράζεται ως μαύρο φρούριο, ή “καρά κουλέ” που σημαίνει μαύρος πύργος. Η τρίτη εκδοχή είναι πως ένας μοναχός, ο ευγενής Νικόλαος Καράκαλλος, ίδρυσε την μονή στις αρχές του 11ου αιώνα, κατά τα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Ρωμανού Δ’ Διογένη.

Τον 13ο αι. Η μονή ερημώθηκε εντελώς, αλλά ανακαινίστηκε από τους αυτοκράτορες Ανδρόνικο Β΄ και Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο. Τον 16ο αι. έπειτα από αλλεπάλληλες επιθέσεις πειρατών και Λατίνων καταστράφηκε ολοσχερώς αλλά αναστηλώθηκε και πάλι με τη βοήθεια των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας.

Στη μονή φυλάσσονται πολλές φορητές εικόνες, ιερά κειμήλια, άγια λείψανα και εκκλησιαστικά σκεύη. Μέσα στην καλά οργανωμένη βιβλιοθήκη υπάρχουν 279 χειρόγραφα και περίπου 2,500 βιβλία. Στην εξαιρετική συλλογή της μονής από Άγια λείψανα, σημαντικότερη θέση έχουν ένα μεγάλο κομμάτι του Τιμίου Ξύλου, η Κάρα του Αποστόλου Βαρθολομαίου, η Κάρα του Αγίου Χριστόφορου, τμήμα της δεξιάς του Θεόδωρου του Στρατηλάτη και του Βαπτιστού Ιωάννη, καθώς επίσης και τα λείψανα του Αγίου Νεομάρτυρος Γεδεών, που υπήρξε μοναχός της μονής.

Η Ι.Μ Καρακάλλου, κατατάσσεται 11η στην ιεραρχική τάξη των κυρίαρχων Μονών, ενώ τα τελευταία χρόνια με την καθοδήγηση του Αρχιμανδρίτη Φιλόθεου, γνωρίζει σημαντική πνευματική άνθηση. Η Μονή γιορτάζει στις 29 Ιουνίου στην εορτή των πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Η Μονή καυχάται για δυο αδελφούς της που αξιώθηκαν να μπουν στη χορεία των Αγίων του Θεού, τον όσιο Γερβάσιο τον διά Χριστόν Σαλλό, που έζησε ως ρακένδυτος ασκητής γύρω από τη Μονή και πέθανε στις αρχές του 18ου αιώνα, και το νέο οσιομάρτυρα Γεδεών. Ο Γεδεών, αφού ασκήτεψε επί 35 χρόνια στο μοναστήρι, σφαγιάσθηκε στις 30/12/1818 από τους Τούρκους στον  Τύρναβο Λαρίσης, πολιούχος του οποίου τυγχάνει, επειδή δεν αρνήθηκε το Χριστό. Η Μονή πανηγυρίζει και στις 30 Δεκεμβρίου στην μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρος Γεδεών του Καρακαλληνού. 

* Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας:

Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας είναι κτισµένη στη νοτιοανατολική πλευρά της χερσονήσου στην τοποθεσία Μελανά, περιοχή όπου διασώζονται σπαράγµατα µνηµείων που µας πάνε πίσω σε προχριστιανικά χρόνια. 

Η Λαύρα κατέχει την πρώτη θέση στην ιστορία και ιεραρχία των µονών του Άθω, και ιδρυτής της είναι η σεβασµιώτερη µορφή µεταξύ των Αγιορειτών, ο άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης. Είναι το πρόσωπο που εισάγει στον µέχρι τότε σπηλαιώδη και ερηµιτικό µοναχισµό τον µετέπειτα επικρατήσαντα τρόπο µοναχικής ζωής, τον κοινοβιακό. 

Με άδεια του αυτοκράτορα Ρωµανού του Β΄ ο Αθανάσιος ξεκινά τα έργα. Σύντοµα, αυτοκράτορας ανακηρύσσεται ο φίλος του αγίου Νικηφόρος Φωκάς, ο οποίος και του συµπαραστέκεται ποικιλοτρόπως. 

Αρχικά ανεγείρεται το Καθολικό και πολύ σύντοµα πολλοί, αλλόγλωσσοι και αλλόφυλοι, επιφανείς και άσηµοι, έρχονται να µονάσουν υπό την καθοδήγηση του αγίου. Την πολιτική υποστήριξης του Φωκά προς τον Αθανάσιο συνεχίζουν και οι διάδοχοί του Τσιµισκής και Βασίλειο Β΄ ο Βουλγαροκτόνος, παρά τις αντιδράσεις και κατηγορίες που κάποιοι έσπευσαν να κοµίσουν κατά του αγίου Αθανασίου. 

Μετά τον θάνατο του αγίου την επιτροπία της Λαύρας αναλαµβάνουν κατ' εντολή του ο ιδρυτής της Μονής των Ιβήρων άγιος Ιωάννης και ο πατρίκιος Νικηφόρος ο Ουρανός. 

Η µονή βρίσκεται από καιρό σε περίοδο ακµής και σταδιακά αποκτά πολλά αφιερώµατα: εκτός από το σολέµνιο (ετήσια επιχορήγηση χρυσών νοµισµάτων) που καθιερώθηκε από τον Φωκά και τον Τσιµισκή, ο Βασίλειος ο Β΄ 31 προσέφερε στη µονή ένα νησί (κοντά στη Σκιάθο). Σταδιακά, κτήµατα της Λαύρας γίνονται η µονή Γοµάτου, Μονοξυλίτου, Αµαλφινών, Κάλυκα, το Ξηρόκαστρον, ο όρµος Πλατύς. 

Τις κτήσεις αυτές επικυρώνουν µε αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα ο Ανδρόνικος ο Β΄ και ο δεσπότης Δηµήτριος Παλαιολόγος (1429). Ο κράλης των Σέρβων Στέφανος Δουσάν, όπως και άλλοι µεταγενέστεροι Σλάβοι ηγεµόνες, φέρεται µε γενναιοδωρία προς τη Λαύρα. 

Η µονή µέχρι και τον 14ο αιώνα παρέµεινε κοινόβιο, αλλά οι πειρατικές επιδροµές προκάλεσαν την αποδιοργάνωσή της, ενώ σοβαρές ζηµιές επέφεραν διάφοροι σεισµοί που έπληξαν την Λαύρα, όπως αυτός του 1585. Στην σταδιακή παρακµή της µονής συνέτεινε το βάρος της φορολογίας των µοναστηριών στα χρόνια της τουρκοκρατίας, που σχεδόν συνολικά το σήκωσαν η Λαύρα µαζί µε τις µονές Βατοπεδίου και Ιβήρων. 

Η µετάβαση κατά τον 14ον αιώνα στην ιδιορρυθµία, οδήγησε την µονή στη χρήση ενός ιδιαίτερου τυπικού, όµοιο µε αυτό των Λαυρών της Παλαιστίνης. Το 1574 µε την επέµβαση του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σιλβέστρου, η µονή επιστρέφει στο κοινοβιακό σύστηµα, για να επιστρέψει στην ιδιορρυθµία το 1670. 

Ο ναός, αν και αρχικά ήταν αφιερωµένος στον Ευαγγελισµό της Θεοτόκου, µε την κοίµηση του αγίου Αθανασίου τιµάται και πανηγυρίζει στη µνήµη του. Η αρχική του κατασκευή ανάγεται στο 963, όµως στην οικοδοµική του ιστορία έχει περάσει αρκετές φάσεις, όπως και η πλειονότητα των αθωνικών Καθολικών. 

Οι αγιογραφίες του Καθολικού ανήκουν στον Θεοφάνη τον Κρήτα, ενώ της τράπεζας πιθανώς σε κάποιο µαθητή του. Έξω από το Καθολικό βρίσκεται η φιάλη του αγιασµού που είναι η µεγαλύτερη του Αγίου Όρους. 

Η µονή διαθέτει 17 παρεκκλήσια και 19 εξωκκλήσια. Από τους πολλούς και ανεκτίµητους θυσαυρούς της µονής σηµαντικότεροι είναι η εικόνα της Παναγίας της Κουκουζέλισσας, πατριαρχικοί και αυτοκρατορικοί σάκκοι και άγια λείψανα. Η βιβλιοθήκη της Λαύρας έχει περίπου 2,116 χειρόγραφα, 20,000 έντυπα βιβλία και περίπου 100 ξενόγλωσσα χειρόγραφα. 

Σ' αυτήν ανήκουν οι τρεις γνωστές σκήτες, του Τιµίου Προδρόµου, της Αγίας Άννης και των Καυσοκαλυβίων, τα καλυβικά αθροίσµατα της Μικράς Αγίας Άννης, τα Κατουνάκια, τα Καρούλια, η Κερασιά, κ.α., τα ονοµαστά Κελλιά Μυλοπόταµος, Άγιος Νείλος, και τα ασκηταριά των αγίων Πέτρου, Αθανασίου και Νείλου. Στην µονή επίσης ανήκουν τα ιστορικά Κελλιά της Προβάτας και των Καρυών. Το 1963 η Λαύρα και µαζί µ' αυτήν όλο το Άγιον Όρος γιόρτασε την Χιλιετηρίδα της. Το 1980 η Μεγίστη Λαύρα επέστρεψε στο κοινοβιακό σύστηµα. Σήµερα αριθµεί περί τους 50 µοναστηριακούς αδελφούς και τους 300 εξαρτηµατικούς.

*Η Σκήτη Τιμίου Προδρόμου (ρουμάνικη)

Ανήκει στην Μονή Μεγίστης Λαύρας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 250 μέτρων, σε μια πετρώδη περιοχή που ονομάζεται Βίγλα. Στην θέση της μέχρι το 1854 ήταν το κελί Τιμίου Προδρόμου το οποίο κατοικούνταν από Χιώτες μοναχούς. Το 1856 ο Πατριάρχης Κύριλλος με Σιγίλιο επιτρέπει την ίδρυση της Σκήτης από Μολδαβούς μοναχούς. 

Η Σκήτη ονομάζεται Ρουμανική και το 1857 θεμελιώνεται το Κυριακό της Σκήτης με χρήματα του Μητροπολίτη και του ηγεμόνα της Βλαχίας.

Σήμερα ζουν εκεί περίπου 25 μοναχοί Ρουμανικής καταγωγής. Στην Σκήτη Τιμίου Προδρόμου υπάρχει η φημισμένη εικόνα της Παναγίας Αχειροποίητου. 

Η βιβλιοθήκη της Σκήτης αριθμεί περίπου 5000 έντυπα και 130 χειρόγραφα βιβλία του 19ου αιώνα κυρίως Ρουμανικά. Επίσης κοντά στην Σκήτη βρίσκεται και το σπήλαιο του Αγίου Αθανασίου. 

Στην Σκήτη υπάρχουν λείψανα του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Αγίου Χαραλάμπους, κομμάτι Τιμίου Ξύλου και λίθινο κομμάτι του Παναγίου Τάφου.

*Η Σκήτη Αγίας Τριάδος (Καυσοκαλύβια):

Η Σκήτη Αγίας Τριάδος ή Σκήτη των Καυσοκαλυβίων βρίσκεται στο νότιο άκρο της χερσονήσου και υπάγεται στην Μονή Μεγίστης Λαύρας. Απέχει γύρω στις 4.30 ώρες από την κυρίαρχη μονή. Είναι σε μορφή οικισμού. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα. 

Ονομάζεται "Καυσοκαλύβια" καθώς σε αυτή την περιοχή ασκήτεψε ο Όσιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης, ο οποίος ονομάστηκε έτσι επειδή ακριβώς δεν έμενε για πολύ καιρό σε μια καλύβα, αλλά την έκαιγε, για να μην αποκτήσει ποτέ περιουσία.

Ιδρυτής της σκήτης είναι ο Άγιος Ακάκιος ο Καυσοκαλυβήτης (1630-1730) του οποίου διασώζεται η καλύβα με προσωπικά του αντικείμενα. Ο Άγιος καταγόταν από τα Άγραφα. Το βρόχινο νερό με το οποίο καλύπτονταν οι ανάγκες της Σκήτης δεν επαρκούσε λόγο και της αύξησης των μοναχών. Ο Όσιος Ακάκιος με θαύμα έβγαλε το σημερινό αγίασμα με το οποίο η Σκήτη καλύπτει μέχρι σήμερα τις ανάγκες της.

Το Κυριακό χτίστηκε το 1745 και τοιχογραφήθηκε τον 18ο αιώνα. Στη σκήτη φιλοξενήθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ Γ' κατά την διάρκεια της εξορίας του . Στον οικισμό έζησαν και αγίασαν ο Όσιος Νήφων τον 14ο αιώνα, ο Όσιος Νείλος ο Μυροβλήτης το 1651 και οι οσιομάρτυρες Ρωμανός (1694), Νικόδημος (1722), ο νεομάρτυρας Παχώμιος ο Ουσακιώτης (1730) και Κωνσταντίνος (1819). Η βιβλιοθήκη περιέχει 23 κώδικες και εκατοντάδες έντυπα, άμφια, εικόνες και λείψανα αγίων.
Ο οικισμός της Σκήτης Καυσοκαλυβίων, περιλαμβάνει τριάντα τέσσερις καλύβες με ενσωματωμένο ναό και πέντε ξεροκάλυβα. Διαθέτουν μικρή εδαφική έκταση. 

Οι τριάντα πέντε γέροντες της σκήτης ασχολούνται με την αγιογραφία, την ξυλογλυπτική, τη μικρογλυπτική και με άλλα εργόχειρα. Κατασκευάζουν εικόνες, σφραγίδες για τα πρόσφορα, κοχλιάρια, κομβολόγια, και κομβοσχοίνια.
Στην Σκήτη αυτή ασκήτεψε στα νεανικά του χρόνια και ο ονομαστός Γέροντας Πορφύριος, ο οποίος επέστρεψε εκεί τις τελευταίες μέρες της ζωής του, πέθανε και τάφηκε στη Σκήτη το Δεκέμβριο του 1991.

Εδώ τελειώνει το οδοιπορικό μας στο Άγιον Όρος, που ξεκίνησε αρχικά για να ολοκληρωθεί σε ένα μόνο άρθρο και κατέληξε σε τρία πολύ μεγάλα κεφάλαια και αυτά μάλλον λίγα φαντάζουν, μιας και αναγκαστικά έχουμε αφαιρέσει αρκετές πληροφορίες που η μια δείχνει σημαντικότερη από την άλλη.

Ειδικά στα Κελλιά της Ιεράς Σκήτης της Αγίας Άννας, που καλύψαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, ή στις Σκήτες στην Έρημο του Αγίου Όρους και σε όλα τα εξαρτήματα της Ιεράς Μονής της Μεγίστης Λαύρας, 

όπου σε κάθε πέτρα, σε κάθε μονοπάτι της αγιορείτικης αυτής "γειτονιάς", τις όμορφες "συνοικίες" των Αγγέλων και της Παναγίας μας, στα κελιά των Καυσοκαλυβίων, στην Κερασιά, τους Βολιώτες, τους Θωμάδες, τους Δανιηλαίους, τους Γερασιμαίους, στα Κατουνάκια, μπορεί ο προσκυνητής να βρει ακόμα περισσότερο υλικό για να γεμίσει, για να ολοκληρώσει, τις γνώσεις του. Μα περισσότερο για να εφοδιάσει την ψυχή του, με την μυρωδιά του περιβολιού της Παναγιάς μας, την βυζαντινή παράδοση που παραμένει αναλλοίωτη και καλά προστατευμένη από τους γεροντάδες  και τους υποτακτικούς τους, τα αγιορείτικά ακούσματα και τις ψαλμωδίες, τα εργόχειρα με τα οποία βιοπορίζονται οι μοναχοί μας εκεί.

Όλοι ακοίμητοι φρουροί των ανεκτίμητων θησαυρών και των Ιερών Λειψάνων, που έχει υπό την προστασία της η κάθε κυρίαρχη Μονή, οι Δικαίοι στις Σκήτες, οι Γεροντάδες των κελιών και των Καλυβιών, μέχρι και τον τελευταίο καλόγερο που εγκαταβιώνει στον Άγιο αυτόν τόπο, με τις δυσκολίες που για εμάς δείχνουν ανυπέρβλητες, αλλά για αυτούς είναι ο τρόπος της καθημερινής άσκησης τους και της προσευχής τους, αλλά και της αγάπης τους, που εκφράζεται με την αβραμιαία φιλοξενία τους προς τους προσκυνητές του Αγίου Όρους. 

Και πάνω από όλα...μέσα σε όλα αυτά, να βρίσκεται η Παναγιά μας, η οποία σκεπάζει και προστατεύει τα πάντα, ευλογεί και να αγιάζει την ζωή των μοναχών μας στην Χερσόνησο του Άθω.

Σας περιμένουμε και φέτος στην εκδρομή και στο προσκύνημα μας "Ο Περίπλους του Αγίου Όρους" και ειδικά στην Σκήτη της Αγίας Άννας μας, όπου και θα τελέσουμε Αγιασμό με το Πόδι της "Γιαγιάς" μας πάνω στο καραβάκι μας, που θα μας φέρουν οι πατέρες της Σκήτης για να προσκυνήσουμε, ιδιαίτερα τα άτεκνα ζευγάρια και μάλιστα οι γυναίκες που μοιάζει, ακατόρθωτο να έχουν παρόμοια εμπειρία άλλη φορά.

Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού, 

σε όλους τους αναγνώστες και φίλους μας,

Ξεκινά σε λίγο ο μήνας της Παναγιάς μας, ο Αύγουστος, και εμείς από την Ενορία και την ομώνυμη ολοκαίνουργια εκκλησιά μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας στην Θεσσαλονίκη,   ετοιμαζόμαστε, το Σάββατο 31/7/2021, να κάνουμε το ετήσιο προσκύνημα μας στο Άγιον Όρος...πρώτα και πάντα ο Θεός, και να  προσκυνήσουμε στην Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννας, "Το αριστερό πόδι της", που φυλάσσεται εκεί ως θησαύρισμα!!!