1. ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ (Ιω. γ΄ 13-17)

Οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ.

    Η σηµερινή Κυριακή ονοµάζεται Κυριακή προ της Υψώσεως και αποτελεί µαζί µε την Ύψωση του Τιµίου Σταυρού και την Κυριακή µετά την Υψωση που ακολουθεί µία ευκαιρία γιά τους πιστούς χριστιανούς να τιµήσουν τον τίµιο και ζωοποιό Σταυρό και να εµβαθύνουν περισσότερο στο µυστήριο της σταυρικής θυσίας του Κυρίου µας. 
    Στην περικοπή από το ευαγγέλιο του Ιωάννη που θα ακούσουµε αυτήν την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2020, μια μέρα πριν την εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ο Χριστός µιλάει και προλέγει το σταυρικό του θάνατο. Μας λέει πως όπως ο Μωϋσής ύψωσε το φίδι στην έρηµο, έτσι και ο ίδιος πρέπει να υψωθεί και να θυσιαστεί ώστε ο καθένας που θα πιστεύει σ’ Αυτόν θα έχει ζωή αιώνιο. 
     Γιά να βοηθήσει τους µαθητές του να κατανοήσουν το νόηµα των λόγων Του, και γιά να τους προετοιµάσει γιά τα γεγονότα του πάθους Του και της σταυρικής Του θυσίας, χρησιµοποιεί εδώ ένα γεγονός που συνέβη στην Π. Διαθήκη στην εποχή του Μωϋσέως. Τότε, κατά τη διάρκεια της µακρόχρονης περιπλάνησής τους στην έρηµο, οι Ισραηλίτες βρέθηκαν σε ένα τόπο γεµάτο φαρµακερά φίδια που αποδεκάτιζαν το λαό. Ο Θεός συµβούλευσε το Μωϋσή να κατασκευάσει ένα χάλκινο οµοίωµα φιδιού και να το υψώσει σε ένα ξύλο στο µέσο του καταυλισµού, ώστε κάθε φορά που κάποιος πληγωνόταν από φίδι, να στρέφει το βλέµα του προς το χάλκινο οµοίωµα και να θεραπεύεται. 

     Αυτή η εικόνα, µας λέει ο Χριστός αποτελεί την προτύπωση του σταυρικού Του θανάτου. Μόνο που τώρα ο Χριστός θεραπεύει από τα τραύµατα του νοητού φιδιού, του διαβόλου, και σώζει από τον αιώνιο θάνατο και την κόλαση όλους εκείνους οι οποίοι καταφεύγουν στην αγάπη Του µε πίστη. 
     Ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστοµος κάνει την εξής παρατήρηση: “Πως είναι δυνατό να πιστεύσει κανείς στον Εσταυρωµένο όταν και αυτός είναι κυριευµένος από τον θάνατο; Γι’αυτό κι Εκείνος µας οδηγεί στην παλαιά εκείνη ιστορία. Εάν οι ιουδαίοι, που είχαν πληγωθεί από τα φίδια βλέποντας το κρεµασµένο χάλκινο εκείνο φίδι σωζόντουσαν, πολύ περισσότερο εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν στον εσταυρωµένο Υιό του Θεού θα απολαύσουν µεγαλύτερη ευεργεσία”. 
     Στο σηµερινό ευαγγέλιο ο Κύριός µας τονίζει ότι ο καθένας που θα πιστέψει σ’ Αυτόν δεν πρόκειται να χαθεί, αλλά θα του δοθεί από τον φιλάνθρωπο θεό η αιώνιος ζωή. Τα λόγια του Κυρίου ειναι σαφή: “Ωστε όποιος πιστεύει σ’αυτόν να µη χάνεται, αλλά να έχει αιώνια ζωή” (Ιω. 3,16). 
Το τονίζει θέλοντας να µας δείξει όµως ότι γιά τη σωτηρία µας δεν αρκεί µόνο η φιλανθρωπία του Θεού και η αγάπη Του αλλά και η δική µας πίστη. Η πίστη είναι το µόνο µέσο που µπορούµε να µεταχειρισθούµε στην πορεία µας προς το Χριστό και είναι βασική προϋπόθεση γιά τη σωτηρία µας. 
     Ετσι ο σταυρός επάνω στον οποίο υψώθηκε κάποια στιγµή το άχραντο και αµόλυντο σώµα του Χριστού, µε την δική Του συγκατάθεση, µεταµορφώθηκε από εργαλείο βασάνων και θανάτου στο ανίκητο σύµβολο της υπέρτατης θυσίας του Θεανθρώπου γιά τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. 
     Ο Απόστολος Παύλος πολύ συχνά στις επιστολές του θυµάται τον Σταυρό του Κυρίου, και µας λέει στην προς Γαλάτας επιστολή του: “Εγώ δεν µπορώ να καυχώµαι γιά τίποτε άλλο παρά γιά τον Σταυρό του Κυρίου” (Γαλ. 6,14). Ενώ οι Εβραίοι καυχώνται γιά την περιτοµή και οι εθνικοί καυχώνται γιά τη δόξα της φιλοσοφίας, ο Παύλος καυχάται γιά το µυστήριο του Σταυρού που αποτελεί γιά τους Ιουδαίους σκανδαλο, γιά τους εθνικούς µωρία ενώ γιά τους χριστιανούς είναι η χαρά της σωτηρίας. 
     Ο Οσιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, ερµηνεύοντας τα λόγια που απαγγέλει ο ιερέας κατά την ώρα της θείας Λειτουργίας όταν λέει: “τούτο ποιήτε εις την εµήν ανάµνησιν”, µας εξηγεί: “Ποιά είναι αυτή η ανάµνηση; Πως µέσα στη Θ. Λειτουργία θα θυµόµαστε τον Κύριο;…Τι θα θυµηθούµε περί αυτού, ή τι θα διηγηθούµε από τη ζωή Του; Μήπως ότι ανέστησε νεκρούς ή ότι διέταξε τους ανέµους να σωπάσουν, ή τα θαύµατα που τον αποδεικνύουν παντοδύναµο Θεό; Καθόλου, αλλά θα θυµηθούµε µάλλον αυτά που φανερώνουν την αδυναµία, τον Σταυρό, τα πάθη, τον θάνατο. Πάνω σ’ αυτά µας διέταξε να Τον θυµόµαστε”. 
     Μιλώντας γιά το µυστήριο του Σταυρού ο Αγ. Μάξιµος ο Οµολογητής µας λέει ότι είναι “ο φόβος του Θεού και η µνήµη των άνω, η κυριότης κατά των παθών και η απαλλαγή από την ασφυκτική αγάπη των συγγενών και των φίλων διά τον έρωτα προς τον Θεόν”. 
      Ο Άγιος Σταυρός έχει κατά τους Αγίους Πατέρας τριπλή ενέργεια. Πρώτη είναι η φυγή η δική µας από την αµαρτία, µετά είναι η αποχώρηση της αµαρτίας απο µέσα µας και τρίτη είναι η θεωρία της δόξης του Θεού. Και το εξηγούν, ότι όπως έφυγαν οι Εβραίοι από την Αίγυπτο αλλά έπρεπε όµως να σβύσουν από µέσα τους την επιθυµία και την ανάµνηση της Αιγύπτου γιά να εισέλθουν κατόπιν στη γη της επαγγελίας, έτσι και οι χριστιανοί, αποµακρύνονται πρώτα από τον κόσµο της αµαρτίας, µετά αποµακρύνουν από µέσα τους και σβύνουν τα πάθη και τις σαρκικές επιθυµίες, και τέλος φθάνουν στη θεωρία της δόξης του Θεού. 
     Αδελφοί µου στο Γολγοθά υπήρχαν τρείς όµοιοι σταυροί. Του Χριστού μας στο κέντρο και των δύο ληστών. Ο ένας εκ των δυο σταυρών των ληστών έφερε σωτηρία και ο άλλος καταδίκη. Και οι δύο ληστές συνσταυρωμένοι με τον Χριστό μας είχαν κάνει τα ίδια κακά έργα, καταδικάστηκε όµως εκείνος από τους δύο που βλασφήµησε τον Χριστό και δεν ήθελε σχέση µαζί του. Εµείς, άραγε, Τον οµολογούµε σαν τον άλλο ληστή, µετανοούµε γι’αυτά που κάναµε και γιά εκείνα που δεν κάναµε, προσπαθούµε να δηµιουργήσουµε καλή σχέση µαζί Του; Αν ναι, τότε ο δικός µας ο σταυρός θα είναι ο σταυρός της σωτηρίας μας. Άν πάλι όχι, θα είναι ο σταυρός του άλλου ληστή, αποκλειστικά και μόνο ο σταυρός του μαρτυρίου μας και της απωλείας μας.  

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 13ης  Σεπτεμβρίου 2020 

Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως 

Κατά Ιωάννην γ΄ 13-17

Πρωτότυπο κείμενο:

Καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὤν ἐν τῷ οὐρανῷ. Καὶ καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ.

Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα:

Κανείς δε δεν ανέβηκε στον ουρανόν, δια να μάθη εκεί και διδάξη εις σας αυτάς τας αληθείας, παρά μόνον αυτός που κατέβηκε από τον ουρανόν και έγινε δια της ενανθρωπήσεως υιός του ανθρώπου και ο όποιος εξακολουθεί, καθ' ον χρόνον ζη εις την γην, να είναι και στον ουρανόν ως Θεός. Όπως δε ο Μωϋσής εκρέμεσε υψηλά το χάλκινο φίδι εις την έρημον, δια να το αντικρύζουν με πίστιν οι Ισραηλίται και να σώζωνται από το θανατηφόρον δηλητήριον των φιδιών της ερήμου, έτσι, σύμφωνα με το πάνσοφον σχέδιον του Θεού, πρέπει να κρεμασθή και ο υιός του ανθρώπου επάνω στον σταυρόν. Και τούτο, δια να μη καταδικασθή εις την αιωνίαν απώλειαν κανένας από εκείνους, που θα πιστεύσουν εις αυτόν, αλλά να κερδήση και να έχη την αιώνιον ζωήν. Διότι τόσον πολύ ηγάπησεν ο Θεός τον βυθισμένον εις τας αμαρτίας κόσμον, ώστε παρέδωκεν εις σταυρικόν θάνατον τον μονογενή του Υιόν· δια να μη καταδικασθή εις την αιωνίαν απώλειαν κάθε ένας που θα πιστεύη εις αυτόν, αλλά να έχη ζωήν αιώνιον. Διότι δεν έστειλεν ο Θεός τον Υιόν του στον κόσμον δια να κρίνη και καταδικάση τον κόσμον, αλλά δια να σωθή ο κόσμος με την θυσίαν αυτού.