Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ.

Άρθρο του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητού, 

στην ιστοσελίδα "Βήμα Ορθοδοξίας" που δημοσιεύτηκε στις 18-1-2019...

"Ο θεμελιωτής του αγιορείτικου κοινοβιακού μοναχισμού"

Το Άγιο Όρος αποτελεί την κιβωτό του ορθόδοξου μοναχισμού εδώ και χίλια χρόνια. Αποτελεί δε δημιούργημα ενός μεγάλου άνδρα της Εκκλησίας μας, του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου. Αυτός υπήρξε ο πρώτος κτήτορας κοινοβιακής μονής στον Άθωνα, της σεβάσμιας Μονής της Μεγίστης Λαύρας.

     Γεννήθηκε το 930 μ. Χ. στην Τραπεζούντα του Πόντου από γονείς που είχαν έρθει από τη μακρινή Αντιόχεια. Δυστυχώς πέθαναν νωρίς. Ο πατέρας του πριν γεννηθεί ο Αθανάσιος και λίγο καιρό αργότερα η μητέρα του. Πριν πεθάνει η μητέρα του βάπτισε το νεογέννητο αγόρι και του έδωσε το όνομα Αβράμιος. Μια ευσεβής φίλη της και μοναχή, ανάλαβε να μεγαλώσει το ορφανό. 
Το φρόντιζε σαν δικό της παιδί και του ενέπνευσε την πίστη στο Θεό, την ευσέβεια και την αγάπη για το μοναχικό ιδεώδες. Όμως και αυτή, όταν ήταν επτά χρονών το παιδί, αρρώστησε και πέθανε. Κάποιοι άλλοι συγγενείς το περιμάζεψαν και το φρόντισαν ώσπου να ενηλικιωθεί. Τον έστειλαν μάλιστα να σπουδάσει στα ονομαστά σχολεία της περιοχής.

     Περί το 950 ήρθε στην Κωνσταντινούπολη για να συμπληρώσει τις σπουδές του, τον οποίο φιλοξένησε και φρόντισε μια πλούσια εξαδέλφη του, σύζυγος ανωτέρου αξιωματικού του βυζαντινού στρατού, Ζεφινεζέρ. Σπούδασε στη σχολή του ονομαστού φιλοσόφου και δασκάλου Αθανασίου. Μάλιστα ήταν τέτοια η επίδοσή του, ώστε μετά την αποφοίτησή , ανάλαβε καθήκοντα διδάσκοντος στη σχολή. 
Εκεί είχε την ευκαιρία να γνωρισθεί με έναν άγιο άνθρωπο, τον όσιο Μιχαήλ Μαλεΐνο, ηγούμενο της μονής Κυμινά της Βιθυνίας στη Μικρά Ασία. Ο Μιχαήλ διέκρινε ότι στην ψυχή του νεαρού Αβράμιου ήταν κρυμμένος ο πόθος της μοναχικής ζωής και ασκήσεως. 
Γι’ αυτό και του δίδαξε τους κανόνες της μοναχικής ζωής. Αλλά την ίδια περίοδο είχε και μια άλλη γνωριμία, η οποία θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κατοπινή του πορεία, τον ανεψιό του μοναχού Μιχαήλ, Νικηφόρο Φωκά, τον μετέπειτα αυτοκράτορα του Βυζαντίου.

     Ο Αβράμιος ακολούθησε τον Μιχαήλ στη Μονή του, όπου εκάρη μοναχός και έλαβε το μοναχικό όνομα Αθανάσιος. Έδειξε δε μεγάλο ζήλο για τη μοναχική ζωή και απέκτησε πλούσια πνευματική καρποφορία. 
Μετά από τέσσερα χρόνια αποσύρθηκε στην έρημο, για μεγαλύτερη άσκηση, κάθαρση και πνευματικό αγώνα. Μόνο που ο ηγούμενος Μιχαήλ τον όρισε ως πνευματικό πατέρα και καθοδηγητή του Νικηφόρου Φωκά. Ύστερα από λίγο καιρό, πλήθος ανθρώπων από τη γύρω περιοχή έτρεχε στο ερημητήριό του για να εξομολογηθεί και να ζητήσει τις πνευματικές του συμβουλές και να πάρει την ευλογία του.

     Αυτό όμως δεν άρεσε στον ασκητή Αθανάσιο, διότι, λόγω της ταπεινότητάς του, δεν πίστευε ότι ήταν ικανός για μια τέτοια πνευματική ακτινοβολία. Η κοσμική φήμη τον αρρώσταινε. Γι’ αυτό πήρε τη μεγάλη απόφαση να καταφύγει στον απομονωμένο τότε Άθωνα, σε κάποιο μοναστήρι, του Ζυγού, όπου συστήθηκε ως μοναχός Βαρνάβας. Αλλά ύστερα από λίγο καιρό έγινε γνωστή η ταυτότητά του. Μάλιστα μαθεύτηκε η νέα του διαμονή και ως την Κωνσταντινούπολη, στον Νικηφόρο Φωκά, ο οποίος έχασε τον πολύτιμο πνευματικό του πατέρα. 
Μετέβηκε μάλιστα στον Άθωνα για να τον συναντήσει και να του εκμυστηρευτεί την επιθυμία του να γίνει και εκείνος μοναχός κοντά του. Δεν είχε γίνει ακόμη αυτοκράτορας, ήταν ανώτερος αξιωματικός (δομέστικος) του στρατού. Το 960 του ανατέθηκε να εκστρατεύσει εναντίον των Αράβων, οι οποίοι είχαν καταλάβει την Κρήτη και έσφαζαν τον εκεί πληθυσμό. 
Ένα χρόνο αργότερα, αφού νίκησε τους εισβολείς και απελευθέρωσε το νησί, γύρισε με πλούσια λάφυρα, μέρος των οποίων έδωσε στον Αθανάσιο για να κτίσει μοναστήρι στον Άθωνα.

      Το 963, τη χρονιά που ο Νικηφόρος έγινε αυτοκράτορας, αρχίζει η ανοικοδόμηση του τεραστίου συγκροτήματος της Μονής Μεγίστης Λαύρας, της οποίας έγινε ηγούμενος ο Αθανάσιος. 
Στον άλλοτε έρημο εκείνο τόπο κτίσθηκε τώρα μια μικρή πολιτεία. Γύρο από το καθολικό της Μονής κτίσθηκαν κελιά, μαγειρείο, τράπεζα, νοσοκομείο, ξενώνες, εργαστήρια, αποθήκες, νερόμυλος, υδραγωγείο, κλπ. Πολλοί μοναχοί και ερημίτες της περιοχής ήρθαν να επανδρώσουν το λαμπρό μοναστήρι. 
Ο άγιος Αθανάσιος, με βάση τους μοναχικούς κανόνες της αρχαίας Εκκλησίας, σύνταξε νέους κανονισμούς κοινοβιακού μοναχισμού, οι οποίοι θα αποτελέσουν κατόπιν τη βάση του αγιορείτικου μοναχισμού. Έτσι ο άγιος Αθανάσιος θεωρείται ο θεμελιωτής του.

       Ποίμανε τη Μονή για σαράντα περίπου χρόνια και ευτύχησε να φτάσει ακόμα και τους χίλιους μοναχούς. Ο Νικηφόρος Φωκάς είχε εκδηλώσει την επιθυμία να αφήσει το θρόνο και να ντυθεί το μοναχικό σχήμα στη Μονή του Αθανασίου, όμως τον πρόλαβε η φρικτή δολοφονία του το 969 από τον ανεψιό του Ιωάννη Τσιμισκή.

       Περί το 1004, κατά διάρκεια οικοδόμησης κάποιου παρεκκλησίου της Μονής, κατέρρευσε ένα μέρος του τρούλου και καταπλάκωσε τον Αθανάσιο, ο οποίος λίγες μέρες μετά, κοιμήθηκε εν ειρήνη. Η μνήμη του εορτάζεται στις 5 Ιουλίου.
       Είναι πολύ σημαντικό να προβάλλονται στις μέρες μας μορφές της Εκκλησίας μας, σαν τον άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, διότι αποτελούν πρότυπα ζωής για τον σύγχρονο αποπροσανατολισμένο πνευματικά άνθρωπο.

       Άγιοι, σαν τον άγιο Αθανάσιο, βίωσαν με συνέπεια την ασκητική του ορθοδόξου μοναχικού ιδεώδους, η οποία είναι το μοναδικό αντίδοτο στον δικό μας καταναλωτικό βαρβαρισμό, ο οποίος ευθύνεται πρωτίστως για την σύγχρονη παγκόσμια οικονομική (και όχι μόνο) κρίση. Ειδικά ο αγιορείτικος κοινοβιακός μοναχισμός, τον οποίο θεμελίωσε ο άγιος Αθανάσιος, αποτελεί το νοητό πνευματικό φάρο και την ελπίδα για μια καλλίτερη και ανθρωπινότερη κοινωνία, στα πρότυπα του ορθοδόξου τρόπου ζωής και πολιτείας.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

      Σχόλια της ιστοσελίδας μας.

     Στο άρθρο αυτό, του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητού, που βρήκαμε στην ιστοσελίδα "Βήμα Ορθοδοξίας" το οποίο δημοσιεύτηκε στις 18-1-2019 και εμείς σήμερα το αναδημοσιεύουμε προσθέτοντας μόνο μερικά δικά μας σχόλια, αλλά και εικόνες, 
μα και το διαμορφώνουμε έτσι ώστε να ταιριάζει με το ύφος των άρθρων της 
ιστοσελίδας μας, θα θέλαμε να εναποθέσουμε με ευλάβεια και εμείς την δική μας πινελιά με πολύ λίγα λόγια και ένα μικρό βίντεο που βρήκαμε "σερφάροντας" στο διαδίκτυο ψάχνοντας για τον βίο και την πολιτεία του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη.

           Στον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη λοιπόν χρωστά πολλά, η Αθωνική Πολιτεία του σήμερα, μα και όλοι εμείς οι επισκέπτες και προσκυνητές, που πηγαίνουμε κατά καιρούς στο Αγιώνυμο Όρος και αναπαύεται ο νους και η ψυχή μας, μέσα από την εκκλησιαστική μουσική παράδοση του Βυζαντίου, 
την Βυζαντινή Μουσική, μοναδική παγκοσμίως, όπου από αυτήν εμπνεύστηκε και η ελληνική λαϊκή παραδοσιακή μουσική και τα τραγούδια, τους ύμνους που έγραψαν μεγάλοι υμνογράφοι, από τα πανάρχαια χειρόγραφα, τα αυτοκρατορικά χρυσόβουλα, τα ιερά κειμήλια της Ορθοδοξίας, 
τα ιερά λείψανα των Αγίων μας, αλλά και τις θαυματουργές εικόνες και τα υπόλοιπα θησαυρίσματα των Ιερών Μονών, των Σκητών και των Κελιών, μα και του ιδιαιτέρου εκκλησιαστικού Τυπικού, που ξεκινά από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, τον ιδρυτή του μοναχισμού στο Άγιον Όρος και φθάνει ίδιο και απαράλλακτο, μέχρι τις ημέρες μας, 
διατηρημένο με θρησκευτική 
ευλάβεια από τους Ηγουμένους των Μοναστηριών, τους Γέροντες των Κελλιών, αλλά και τους  Καλογήρους και τους υποτακτικούς τους, που εγκαταβιώνουν σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο. 

     Έναν ζηλευτό τόπο διαλεγμένο από την Γερόντισσα του Άθω, την ίδια την Παναγία μας, και μια Μοναστική Πολιτεία, που ιδρύθηκε πριν από μια χιλιετία και παραπάνω, με τις προσπάθειες και την αγάπη του Αγίου Αθανασίου του   Αθωνίτη, πρώτα στην Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας, μετά απλώθηκε σε όλη την χερσόνησο, όπου ξεπρόβαλαν το ένα μετά το άλλο και οι υπόλοιπες Μονές, είκοσι τον αριθμό, και κατόπιν ανδρώθηκε και μεγαλούργησε μέσα στο διάβα των αιώνων της ιστορίας του. 
     Μια σπιθαμή γης που βγαίνει σαν τρίτο πόδι μέσα από από την ένδοξη  Μακεδονική γη της Χαλκιδικής, μια λωρίδα γης μέσα στο Αιγαίο Πέλαγος, 
η οποία λες και χωρά όλο το μεγαλείο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Βασιλεύουσας Κωνσταντινούπολης και της Εκκλησίας των Εκκλησιών, της Αγίας Σοφίας, των Μεγάλων Αυτοκρατόρων και των Πατριαρχών, και όλα αυτά μέσα σε μια μικρή μα ευλογημένη χερσόνησο. 
      Λες και η ένδοξη ελληνική ιστορία των αρχαίων χρόνων, πριν τον Χριστό μας, όπου και πάλι μεγαλούργησε η Ελλάδα μας, που ήταν και το επίκεντρο του τότε κόσμου, και πολύ αργότερα αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και της ουσιαστικής πτώσης της 
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας, αλλά και στα μετέπειτα ηρωϊκά χρόνια που ακολούθησαν με την επανάσταση του 1821 κατά των βάρβαρων Τούρκων, να είναι ριζωμένη μέσα στην Αγιοτόκο αυτή γη του Άθω, που φιλοξένησε πλήθος εθνομαρτύρων που θυσιάστηκαν για την ελευθερία του Έθνους των Ελλήνων, 

αλλά και πολλούς Αγίους νεομάρτυρες της αιματοβαμμένης εκείνης σκλαβωμένης εποχής, που μαρτύρησαν για την Πίστη τους στον Χριστό από τον Τούρκο, επί 500 χρόνια, κατακτητή.
     Λες και ένδοξοι Μακεδονομάχοι, οι ατρόμητοι εκείνοι υπερασπιστές της ελληνικής γης, της μοναδικής σε όλον τον κόσμο Μακεδονίας μας,
 να κρατούν μέχρι σήμερα όρθια και ζωντανή την Ελλάδα μας, και μετά οι ήρωες του 1940 και η μεταγενέστερη γερμανική κατοχή και οι αιμοχαρείς Γερμανοί, που όμως δεν τόλμησαν να πατήσουν στα ιερά τούτα χώματα ή να λεηλατήσουν τους προστατευμένους από την ίδια την Παναγία μας, θησαυρούς του Αγίου Όρους, να ζωντανεύουν κάθε τόσο και να κραδαίνουν με περηφάνια την ελληνική σημαία, αφού το Άγιον Όρος τότε, με διαταγή του ίδιου του Χίτλερ, ο οποίος και σεβάστηκε την 
ιερότητα του χώρου, δεν πατήθηκε από την γερμανική μπότα, αλλά στάθηκε κρυφά ως καταφύγιο και ορμητήριο σε όσους το ζήτησαν. 
     Όλα αυτά αντιπροσωπεύει για τον Έλληνα, χιλιάδες χρόνια τώρα, το Άγιον Όρος,  όλα αυτά συμβολίζει το "Περιβόλι της Παναγίας" μας για τον χριστιανό, μια 

Πολιτεία θεϊκή, που είναι η κοιτίδα της ήρεμης δύναμης της Ορθοδοξίας μέσα στον ταραγμένο παγκόσμιο χάρτη, όλην αυτήν την ιστορία χωρά αυτή η σπιθαμή της ελληνικής Μακεδονικής γης. Και όλα αυτά τα χρωστούμε στον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη που ίδρυσε και οργάνωσε την Αθωνική Πολιτεία πριν από 1000 χρόνια.

     Όλη η Ορθοδοξία χρωστά στον Άγιο Αθανάσιο πολλά, ενώ στο Συναξάρι της η Εκκλησία μας, "Αθωνίτη" τον αποκαλεί, αυτό είναι το προσωνύμιο που τον ακολουθεί ανά τους αιώνες, και του αποδίδει ιδιαίτερες δόξες και τιμές
 μέσα στην υμνολογία της,
 που μόνο αυτή ξέρει με τον δικό της τρόπο να χαρίζει στους αγωνιστές της, τιμές τις οποίες όμως ο ίδιος ο Άγιος ποτέ δεν ζήτησε, μάλιστα κρυβόταν και άλλαζε το όνομα του, και πήγαινε σε ερημητήρια και σπηλαίες για να μην τον βρουν, 
ενώ απέφευγε την συναναστροφή με τον πολύ κόσμο, και μάλλον έδειχνε να τον ενοχλεί όλη αυτή η αγάπη, η στοργή και ο σεβασμός με την οποία τον περιέβαλε ο πιστός λαός που τόση ανάγκη είχε τις συμβουλές και τις νουθεσίες του, αλλά και τις προσευχές του. 

     Όμως πως θα μπορούσε να κρυφτεί 
αυτή η μεγάλη προσωπικότητα και η αγιασμένη μορφή του, από την δίψα του χριστιανού για την Ουράνια Βασιλεία, αφού, όπως λέει και το Ευαγγέλιο των δικών μας Αγίων, των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των γονέων της Παναγίας μας, που ακούγεται από τους ιερείς κατά τις εορτές τους, στην Σύναξη των Αγίων Θεοπατόρων την 9η Σεπτεμβρίου, αλλά και στην 
Σύλληψη της Θεοτόκου από τον Ιωακείμ και την Άννα την 9η Δεκεμβρίου, αλλά και την 25η Ιουλίου στην Κοίμηση της Αγίας Άννης, "οὐδεὶς λύχνον ἅψας καλύπτει αὐτὸν σκεύει ἢ ὑποκάτω κλίνης τίθησιν, ἀλλ᾿ ἐπὶ λυχνίας ἐπιτίθησιν, ἵνα οἱ εἰσπορευόμενοι βλέπωσι τὸ φῶς.", δηλαδή «Κανεὶς δὲν ἀνάβει λυχνάρι καὶ τὸ σκεπάζει μὲ ἕνα σκεῦος ἢ τὸ βάζει κάτω ἀπὸ τὸ κρεββάτι, ἀλλὰ τὸ βάζει ἐπάνω εἰς τὸν λυχνοστάτην, διὰ νὰ βλέπουν τὸ φῶς ὅσοι μπαίνουν. 

      Ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης εορτάζεται από την Ορθόδοξο Εκκλησία μας την 5η του μηνός Ιουλίου εκάστου έτους, ενώ η Αθωνική Πολιτεία εορτάζει τον ιδρυτή της, με το παλαιό ημερολόγιο, την 18η Ιουλίου, τελώντας Μεγάλη Πανήγυρη και Αγρυπνία, στην Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας, το 1ο Μοναστήρι που έχτισε και οργάνωσε ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, 
αλλά και το 1ο στην Τάξη των Μονών του Αγίου Όρους, όπου συμμετέχουν αντιπροσωπείες και από τις 20 Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, αλλά και από τις Ιερές Σκήτες και τις Ιερές Καλύβες, αλλά και οι μοναχοί από τα Κελλιά και τα Σπίτια, που είναι διάσπαρτα στις ερήμους και στην οργιώδη βλάστηση του Περιβολιού της Παναγίας μας, μα συρρέουν εκείνη την περίοδο κάθε χρόνο στην Μονή της Μεγίστης Λαύρας και πλήθος   
ανδρών ευλαβών προσκυνητών, 
για να πάρουν την ευλογία του εορταζομένου Αγίου, μα και να ζήσουν έστω και για λίγο το μεγαλείο της Ορθοδοξίας μέσα από αγιορείτικο τυπικό και την λατρεία του Θεού μέσα από την καθημερινότητα των απλοϊκών μοναχών.  
(μαζί με το άρθρο μας, σας προβάλλουμε και ένα πολύ όμορφο βίντεο ενός προσκυνητή που ήταν στην Μεγάλη αυτή Πανήγυρη πέρυσι, το 2018. Δείτε το με ένα κλικ πάνω στον σύνδεσμο...)

     Η Ενορίας μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας, στην προσπάθεια της να αναδείξει όλους αυτούς τους θησαυρούς του Αγίου Όρους και να τους το γνωρίσει, έστω και από μακριά, σε όλο και περισσοτέρους χριστιανούς, άνδρες και γυναίκες, κάθε χρόνο κάνει μια ημερήσια καλοκαιρινή εκδρομή, 

ένα όμορφο προσκύνημα στις αρχές του Ιουλίου, αρχικά με δυο λεωφορεία από την Θεσσαλονίκη και κατόπιν με καραβάκι από την Ουρανούπολη μέχρι και την μύτη της χερσονήσου του Άθω, όπου εκεί έρχονται με καΐκια οι πατέρες από το Κυριακό της Αγίας Άννας και μας φέρνουν το μεγαλύτερο θησαύρισμα
 τους, "το αριστερό πόδι της", για να τελεστεί πάνω στο καράβι μας ο Αγιασμός από τους πατέρες της Σκήτης και τους δικούς μας ιερείς, και να ευλογηθούν τα άτεκνα ζευγάρια μας που έρχονται μαζί μας και να πάρουν την ευχή της Αγίας Άννας για τεκνογονία και ευτεκνία, ενώ στον γυρισμό
 βλέπουμε όλα της μοναστήρια των δυτικών ακτών της χερσονήσου του Άθω από απόσταση 500 μέτρων, όσο μας επιτρέπεται από τους αυστηρούς κανονισμούς της 

Αγιορείτικης Πολιτείας και μαθαίνουμε μερικά αξιόλογα στοιχεία για την ιστορία της κάθε Μονής, για να καταλήξουμε και πάλι στο λιμάνι της Ουρανούπολης, 
"στον κόσμο", όπως τόσο χαριτωμένα ονομάζουν οι μοναχοί την περιοχή εκτός των ορίων του Αγίου Όρους. 

Έπειτα από αυτήν την τρίωρη κρουαζιέρα το πρόγραμμα έχει ελεύθερο χρόνο για φαγητό και μπάνιο για όσους θελήσουν να συνδυάσουν το προσκύνημα με την αναψυχή, ενώ στον γυρισμό θα σταματήσουμε και στον Σταυρό για έναν καφέ και μια ανάπαυλα πριν επιστρέψουμε και πάλι στο "κλεινόν άστυ" και στην εκκλησία μας, των Αγίων Θεοπατόρων στους Αθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας, της οποίας τα Θυρανοίξια θα τελεστούν "...δόξη και τιμή..." το Σαββατοκύριακο της 12ης και 13ης Οκτωβρίου 2019, οπότε και σας περιμένουμε για να χαρούμε μαζί την Μεγάλη Πανήγυρη, την παραμονή, το Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2019, του 1ου Αρχιερατικού Εσπερινού και ανήμερα, την Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2019, της 1ης Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας στον επάνω περίλαμπρο Ναό, το πανέμορφο "σπίτι" που χτίσαμε για να στεγάσουμε τον Ιωακείμ και την Άννα, τους γονείς της Παναγίας μας, τους προγόνους του Χριστού μας, τον "Παππού" και την "Γιαγιάς" της Ορθοδοξίας.

Σας προσκαλούμε και σας περιμένουμε όλους...

...στον "Περίπλου του Αγίου Όρους" το Σάββατο 13 Ιουλίου 2019...

...στην Μεγάλη τετραήμερη Πανήγυρη μας στις 6, 7, 8 & 9 Σεπτεμβρίου 2019... 

...στα Θυρανοίξια του επάνω Ιερού Ναού μας, στις 12 & 13 Οκτωβρίου 2019!!!

Ας έχουμε την ευχή και τις προσευχές του Αγίου Αθανασίου του Αγιορείτου!!!