ΚΥΡΙΑΚΗ Δ' ΛΟΥΚΑ, ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Ζ' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ "Του Σπορέως Χριστού" (Λουκά η' 5-15)

 

Η παραβολή του καλού σπορέως

"ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τόν σπόρον αὐτοῦ..."

         Στα τρία χρόνια του δημόσιου  κηρύγματος Του, περιόδευε ο Χριστός από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό, διδάσκοντας για το χαρμόσυνο άγγελμα της βασιλείας του Θεού. Κοντά του συγκεντρωνόταν πολύ κόσμος, και σε μια ανάλογη περίπτωση, τους είπε την εξής παραβολή: «Βγήκε ο σπορέας για να σπείρει το σπόρο του. Καθώς έσπερνε, μερικοί σπόροι έπεσαν στο δρόμο, όπου καταπατήθηκαν και τους έφαγαν τα πουλιά. Άλλοι έπεσαν στις πέτρες και, όταν φύτρωσαν, ξεράθηκαν, γιατί δεν είχε υγρασία. Άλλοι σπόροι έπεσαν ανάμεσα στα αγκάθια και, όταν αυτά φύτρωσαν μαζί τους, τους έπνιξαν. Άλλοι όμως έπεσαν στο γόνιμο έδαφος, φύτρωσαν κι έδωσαν καρπό εκατό φορές περισσότερο». Αφού τα είπε όλα αυτά, πρόσθεσε με έμφαση: «Όποιος έχει αυτιά για ν’ ακούει, ας τα ακούει».

     Οι μαθητές του τότε τον ρωτούσαν: «Τι σημαίνει η παραβολή αυτή;» 

Εκείνος τους εξήγησε: «Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού. Οι σπόροι που έπεσαν στο δρόμο, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο του Θεού. Έρχεται ύστερα όμως ο διάβολος και τον υφαρπάζει από τις καρδιές τους, για να μην πιστέψουν και σωθούν. Οι σπόροι που έπεσαν στο πετρώδες έδαφος, είναι εκείνοι που, όταν ακούσουν το λόγο, τον δέχονται με χαρά, δεν έχουν όμως ρίζα. Γι’ αυτό πιστεύουν για λίγο διάστημα και, όταν έρθει ο καιρός της δοκιμασίας, απομακρύνονται. Αυτοί που έπεσαν στα αγκάθια, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο, συμπορεύονται όμως με τις φροντίδες, με τον πλούτο και τις απολαύσεις της ζωής, πνίγονται απ’ αυτά και δεν καρποφορούν. Με το σπόρο που έπεσε σε γόνιμο έδαφος εννοούνται όσοι άκουσαν το λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον φυλάνε μέσα τους και καρποφορούν με υπομονή».          

    Η παραβολή αυτή διασώζεται πρώτη από τους συνοπτικούς ευαγγελιστές και η Εκκλησία μας την παραθέτει, κατά την έναρξη του ετήσιου αγιαστικού έργου της και την θεωρεί μάλιστα και ως επίσημη αρχή της κατηχητικής αποστολής της, αφού η Κυριακή του σπορέως σηματοδοτεί με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και την έναρξη των κατηχητικών Σχολείων στις Ενορίες της, θέλοντας έτσι να τονίσει ότι ο Χριστός και η Εκκλησία ως προέκτασή Του, είναι ο μοναδικά σίγουρος δρόμος για τον αγιασμό και τη λύτρωση των ανθρώπων. 

      Γιατί όμως ο Ιησούς δίδασκε με παραβολές, δηλαδή με αλληγορικές ιστορίες  από την καθημερινή ζωή, και δεν ξεκαθάριζε από την αρχή ερμηνευτικά τα λεγόμενά του;  Για τρεις κυρίως λόγους: 

*Καταρχάς, απαιτείται όχι ορθολογιστική προσέγγιση στις αλήθειες του Θεού, αλλά πίστη και εμπιστοσύνη στο θέλημά του. 

*Κατά δεύτερον, γιατί οι εικόνες μένουν πολύ περισσότερο στο νου, κάνουν εντύπωση και προσπαθεί κανείς με ιδιαίτερο ζήλο να καταλάβει τι εννοούν. 

*Και κατά τρίτον, γιατί δεν ήθελε ο Κύριος να παρεξηγήσουν οι Ιουδαίοι και οι Ρωμαίοι τα λεγόμενά του και να θεωρήσουν είτε ότι είναι πολιτικοθρησκευτικός μεσσίας είτε ότι κινδυνεύει η Ρώμη από έναν επίδοξο σφετεριστή της βασιλείας της. 

     Ο Χριστός συχνά πρόσθετε στο τέλος των λόγων του το: «Όποιος έχει αυτιά για ν’ ακούει, ας ακούει». Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται θεολογική δεκτικότητα στους ακροατές του θείου
 λόγου και ότι ευθύνη για τη σωτηρία του έχει ο καθένας προσωπικά, που δίδει ή δεν δίδει την πρέπουσα σημασία στην αποκάλυψη της αλήθειας δια Χριστού Ιησού.    

     Γιατί δεν απέδωσε όμως πολύ στην πράξη η χριστιανική διδασκαλία, 2.000 χρόνια μετά τον Χριστό, και γιατί παρατηρούνται ακόμη μίση, έχθρες και διεθνείς συρράξεις; Σε αυτήν την ερώτηση απαντά η συγκεκριμένη παραβολή. Ο Κύριος θέλει να διδάξει ότι το ποιος θα δεχθεί και ποιος θα υλοποιήσει το θέλημα του Θεού, δεν εξαρτάται από τη διδασκαλία Του, που είναι σαφώς μοναδική, ούτε μόνο από την αξία και εργατική προσφορά των διδάσκαλων που όρισε, ποιμένες, αρχιερείς και ιερείς της Εκκλησίας Του, που και αυτοί με την σειρά τους επέλεξαν τα  λαϊκά στελέχη, τους βοηθούς τους, κατηχητές και κατηχήτριες, ιεραποστόλους της σύγχρονης Εκκλησίας Του, αλλά κυρίως από το "ποιόν", την ψυχοσύνθεση, την σκληρότητα ή όχι, τον εγωισμό ή την ταπείνωση, την αδιαφορία ή την θέληση και ελευθερία του αποδέκτη του μηνύματος, που μπορεί να είναι Ιουδαίος ή Εθνικός, πιστός ή άπιστος, μικρός ή μεγάλος, άντρας ή γυναίκα.

     Αποκαλύπτει ακόμη ο Χριστός    
ότι οι απόστολοι, αλλά και οι μαθητές Του, και οι κληρικοί και οι διδάσκαλοι, αλλά και οι Άγιοι Πατέρες και οι Επίσκοποι της Εκκλησίας Του σε όλες τις εποχές, όπως και αυτούς που εορτάζουμε σήμερα και η Εκκλησίας μας τους τιμά και τους μνημονεύει στο Συναξάρι της αυτήν την Κυριακή για την μεγάλη προσφορά και την συνεισφορά τους στην μεγαλόπρεπη ιστορία της, τους Αγίους και Θεοφόρους πατέρες της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου που έγινε το 787 στην Νίκαια της Βιθυνίας, οι οποίοι και αποκήρυξαν και καταδίκασαν την αίρεση της εικονομαχίας που ταλάνισε την Εκκλησία για 50 και πλέον έτη, δεν θα έχουν πάντοτε επιτυχίες στα ακροατήριά τους, αλλά και αποτυχίες στο έργο τους, στενοχώριες και διώξεις, από τις οποίες και δεν πρέπει να καταβάλλονται και να λιποψυχούν. 

    Δεν θα πρέπει επομένως ούτε εμείς να αποθαρρυνόμαστε, αλλά να αφήνουμε την τελευταία λέξη και ενέργεια στο Θεό, τον μόνο που γνωρίζει τα άδηλα βάθη των ψυχών, αλλά και την λεπτομερή κατάληξη της ιστορίας. Εξάλλου, ο σπόρος που έπεσε σε γόνιμο έδαφος και αυξήθηκε και απέδωσε εκατό φορές περισσότερο, σημαίνει ότι το έργο της Εκκλησίας θα αποδώσει
 πολύ, και περισσότεροι είναι εκείνοι που θα σωθούν παρά εκείνοι που θα χαθούν. 

     Η ακαρπία πολλών ανθρώπων, σύμφωνα με την παρούσα παραβολή, οφείλεται είτε στον σατανά, που είναι ο ηθικός αυτουργός στον ξεπεσμό του ανθρώπου, είτε στις δοκιμασίες και θλίψεις και αιρέσεις που απομακρύνουν πολλούς, είτε στις απολαύσεις και επιπολαιότητες και πάθη της ζωής, που ξεστρατίζουν αρκετούς από την πνευματική οδό προς τη βασιλεία του Θεού και οδηγούν δυστυχώς στις ψυχικές διαταραχές, το επίμονο άγχος και τον υπαρξιακό φόβο. Το βασικό όμως είναι, μας επισημαίνει η Εκκλησία, ότι ένας είναι ο δρόμος της σωτηρίας μας, η γνωριμία με το Χριστό-σπορέα και η κατά χάριν ένωση μαζί Του μέσω των Μυστηρίων της Εκκλησίας Του.

      Η Κυριακή του καλού σπορέως όμως, μεταφορικά αλλά και ουσιαστικά έχει να κάνει και με το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας, δηλαδή τον Λόγο του Θεού που πρώτα ακούγεται στις εκκλησιές μας και κατόπιν ερμηνεύεται ή καλύτερα διδάσκεται ή ακόμα καλύτερα αναλύεται στα κατηχητικά σχολεία, των παιδιών μας κυρίως, αλλά και των ενηλίκων με τους Κύκλους Μελέτης Αγίας Γραφής. 

Η Εκκλησία του Χριστού μας λοιπόν, πρώτα καλλιεργεί στις ψυχές μας, μετά σπέρνει τον λόγο του Θεού και κατόπιν θερίζει απολαμβάνοντας τους καρπούς της, τα στρατολογημένα από αυτήν μέλη της δηλαδή, τους πιστούς χριστιανούς που συρρέουν κοντά της με απώτερο σκοπό την σωτηρία τους.

     Γιαυτό και έχει επιλεγεί η Κυριακή αυτή από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, να είναι και επίσημα η ημέρα έναρξης των Κατηχητικών Συνάξεων σε όλες τις Ενοριακές Νεανικές Εστίες των Ιερών Ναών όλης της Ελλάδος, το νέο ξεκίνημα για τον καινούργιο χρόνο που απλώνεται μπροστά μας, για το κατηχητικό έτος 2017-2018.

Η "Ιθάκη" μας

       Στην δική μας Ενορία, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, την έναρξη των κατηχητικών Συνάξεων στην "Ιθάκη" μας, το όμορφο και φιλόξενο σπίτι της Ενοριακής Νεανικής Εστίας μας, κάθε χρονιά την γιορτάζουμε ιδιαιτέρως και μάλιστα με κάθε μεγαλοπρέπεια και ενθουσιασμό.

        Για φέτος μάλιστα θα εορτάσουμε την ημέρα αυτή, το Σάββατο της 14ης του Οκτώβρη του 2017, με μια όμορφη γιορτή που θα έχει τα πάντα. Θα ξεκινήσει το πρωΐ στις 10.00 με την Θεία Λειτουργία ειδικά για τα παιδιά, εκτός του Αγίου Βήματος στο σολέα του ναού, μια "εκπαιδευτική" Θεία Λειτουργία, όπου θα μπορέσουν όλα τα παιδιά του κατηχητικού μας, αγόρια και κορίτσια, να παρακολουθήσουν τον ιερέα να τελεί το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας μπροστά τους και με ψάλτες τα ίδια τα κορίτσια και τα αγόρια του μέσου κατηχητικού μας,  με την καθοδήγηση φυσικά των κατηχητριών και των κατηχητών τους. 

     Μετά θα ακολουθήσει ο καθιερωμένος Αγιασμός για την έναρξη της νέας κατηχητικής χρονιάς και ο π. Χρυσόστομος Τελίδης, ο Λειτουργός μας και υπεύθυνος της Ενοριακής Νεανικής Εστίας μας, θα μας μιλήσει για την διδασκαλία του Χριστού και για την σπορά του Λόγου Του από τους Μαθητές και τους Αποστόλους Του, και κατόπιν από όλους εμάς, πρώτα τους Αρχιερείς, τους ιερείς και τους μοναχούς της Εκκλησίας μας, και κατόπιν από τους ιεραποστόλους, τους κατηχητές και τις κατηχήτριες της, αλλά και τους δασκάλους και τους γονείς, μέχρι και τις μέρες μας. 

     Στο τέλος, μετά το "Δι' ευχών", ο π. Χρυσόστομος θα μας μοιράσει το αντίδωρο, θα μας ευλογήσει με τον Αγιασμό, και όταν θα καθίσουμε και πάλι στις θέσεις μας, μετά και το καθιερωμένο κέρασμα μας, ένα πεντανόστιμο κρουασάν για όλους, τότε το σκηνικό θα αλλάξει μονομιάς και ο σολέας του ναού μας θα μετατραπεί από τόπο Θυσίας του Χριστού μας, σε τόπο χαράς και διασκέδασης,σε μια όμορφη αυτοσχέδια θεατρική σκηνή όπου τα παιδιά μας θα απλώσουν το καλλιτεχνικό
 ταμπεραμέντο τους έχοντας ετοιμάσει, με την βοήθεια των κατηχητών τους διάφορα  σκετς για να μας ψυχαγωγήσουν και κατόπιν θα προβληθεί το πολυαναμενόμενο από όλους μας φετινό βιντεάκι, που μας έφτιαξε ο κος Στυλιανός Μουγκράκης, κατηχητής του προκατηχητικού των αγοριών μας, το οποίο και περιέχει όλα τα κατορθώματα και τις σκανδαλιές μας από την προηγούμενη κατηχητική χρονιά, το βίντεο της ανασκόπησης για το κατηχητικό έτος 2016-2017, που μας πέρασε. 

      Θα βγουν κατόπιν οι απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες, πάνω στον σολέα της κατακόμβης του Ναού μας, κατόπιν θα μοιράσει ο π. Χρυσόστομος τις φετινές ευλογίες για όλα τα κατηχητόπουλα του, ένα μικρό όμορφο βιβλιαράκι που επιμελήθηκε μαζί με τους κατηχητές του, με τον τίτλο "προσευχητάρι", μια όμορφη φετινή έκδοση της Ενορίας μας και συγκεκριμένα της "Ιθάκης" μας, της Ενοριακής Νεανικής Εστίας των παιδιών μας, που θα περιέχει όλες τις καθημερινές προσευχές που πρέπει να γνωρίζουν όλα τα παιδιά. Μετά το πρόγραμμα λέει παιχνίδι, διασκέδαση και χαρά έξω στο μεγάλο και όμορφο προαΰλιο του ναού μας... μέχρι τελικής πτώσεως.

         Ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας, πρώτα τα κατηχητόπουλα μας, που μας γεμίζουν χαρά, ελπίδα, αλλά και ευθύνη, με την παρουσία τους στα κατηχητικά σχολειά μας και κατόπιν όλους εσάς, τους γονείς που εμπιστεύεστε σε εμάς ότι πολυτιμότερο έχετε, τα παιδιά σας, τα καλύτερα παιδιά του κόσμου, και περιμένουμε καθ' όλη την διάρκεια του φετινού χρόνου και της νέας κατηχητικής χρονιάς, του 2017-2018, την έμπρακτη συμμετοχή σας στον αγώνα μας για μια ακόμα καλύτερη χρονιά φέτος. 

     Μα περισσότερο θέλουμε τα παιδιά σας εδώ στην εκκλησιά μας κάθε Κυριακή μαζί σας να έρχονται, και τα αγόρια να  βοηθούν τους ιερείς, ως ιερόπαιδες, ντυμένα παπαδάκια, αλλά και τα κορίτσια μας για να ομορφαίνουν τον Ναό μας με τα νιάτα και την παιδική προσευχή τους, που ίσως να έχει περισσότερη παρρησία στον Χριστό μας, και αυτή να μας κρατά ακόμα μακριά από την οργή Του με τόσα που του κάνουμε τώρα τελευταία, αλλά και πάντα.

Καλή και ευλογημένη 

η νέα κατηχητική χρονιά μας,

"2017-2018"

*οι φωτογραφίες της ανάρτησης για την γιορτή της έναρξης της φετινής χρονιάς είναι από παλαιότερες χρονιές...σε λίγες μέρες θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα των παιδιών μας, www.enetheopatoron.blogspot.gr, ολόφρεσκες οι φετινές φωτογραφίες μας...

** με ένα κλικ παρακάτω στο "Διαβάστε περισσότερα" δείτε το Ευαγγέλιο της Κυριακής του Σπορέως σε πρωτότυπο αρχαίο κείμενο και νεοελληνική απόδοση...  

To Ευαγγέλιο της Κυριακής 

15 Οκτωβρίου 2017 

"Ἡ παραβολὴ τοῦ σπορέως" 

κατά Λουκάν η΄ 5-15

Αρχαίο πρωτότυπο κείμενο:

Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό. Καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω. Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· Τίς εἴη ἡ παραβολή αὕτη; Ο δὲ εἶπεν· Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν. 

Ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν. Οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ῥίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται. Τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι. Τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ.

                                           

Ερμηνευτική απόδοσις στην νεοελληνική:

“Εβγήκε ο σπορεύς στο χωράφι, δια να σπείρη τον σπόρον του. Και καθώς αυτός έσπερνε, άλλο μεν μέρος του σπόρου έπεσε κοντά στον δρόμον, κατεπατήθη από τους διαβάτας και τα πτηνά του ουρανού το κατέφαγαν. Και άλλο έπεσε εις την πετρώδη γην και αφού εφύτρωσε, εξηράνθη, διότι δεν είχε υγρασίαν. Και άλλο έπεσε ανάμεσα εις αγκάθια και καθώς εβλάστησαν και εμεγάλωσαν τα αγκάθια, το έπνιξαν εντελώς. Και άλλο έπεσεν εις την εύφορον και καλήν γην και αφού εφύτρωσε, έκαμε καρπόν εκατονταπλάσιον”. Ενώ δε έλεγε αυτά, είπε με φωνήν μεγάλην· 

“Εκείνος που έχει αυτιά πνευματικά, δια να ακούη την αλήθειαν του Θεού, ας ακούη αυτά που εγώ διδάσκω”. Τον ερωτούσαν δε οι μαθηταί του λέγοντες· “ποιό είναι το νόημα αυτής της παραβολής;” Αυτός δε είπεν· “εις σας που έχετε αγαθήν διάθεσιν, εδόθη από τον Θεόν το προνόμιον και η χάρις να γνωρίζετε τας μυστηριώδεις αληθείας της βασιλείας του Θεού. Τους άλλους δε (επειδή δεν έχουν αγαθήν διάθεσιν και ενδιαφέρον να ακούσουν και δεχθούν την αλήθειαν και δια να τους προφυλάξω από την μεγάλη ευθύνην, που θα είχαν ενώπιον του Θεού, αν εκαταλάβαιναν και περιφρονούσαν τας θείας αληθείας) τους διδάσκω με παραβολάς, ώστε, ενώ βλέπουν να μη ημπορούν να εισχωρήσουν στο βαθύτερον νόημα, και ενώ ακούουν να μη ημπορούν να ενοήσουν την αλήθειαν. 

Το νόημα δε της παραβολής αυτής είναι το εξής· Ο σπόρος συμβολίζει τον λόγον του Θεού. Εκείνοι δε που ομοιάζουν προς το έδαφος κοντά στον δρόμον, είναι όσοι ήκουσαν και δεν επρόσεξαν τον λόγον του Θεού. Επειτα έρχεται ο διάβολος και παίρνει τον λόγον από την καρδία των, δια να μην πιστεύσουν και σωθούν. Εκείνοι δε που συμβολίζονται με την πετρώδη γην, είναι όσοι όταν ακούσουν δέχονται με χαράν τον λόγον του Θεού, δεν έχουν όμως βαθειές ρίζες εις την καρδία των και δι' αυτό ολίγον καιρόν πιστεύουν και εις εποχήν πειρασμού απομακρύνονται από την πίστιν. Το δε μέρος του σπόρου, που έπεσε εις τα αγκάθια, συμβολίζει εκείνους οι οποίοι, όταν ήκουσαν τον λόγον του Θεού, τον εδέχθησαν και επροσπάθησαν να τον τηρήσουν με κάποιαν προθυμίαν, αλλά πνίγονται από αγωνιώδεις φροντίδας δια την απόκτησιν πλούτου και από τας υλιστικάς απολαύσεις της ζωής αυτής, και έτσι δεν προχωρούν μέχρι τέλους, ώστε να έχουν καλούς και μονίμους καρπούς. Το δε μέρος του σπόρου, που εσπάρθηκε εις την εύφορον γην, συμβολίζει τους καλοπροαιρέτους ανθρώπους, οι οποίοι με καλήν και αγαθήν καρδίαν, αφού ήκουσαν τον λόγον του Θεού, τον κρατούν με προσοχήν και ευλάβειαν μέσα των και έχουν ως καρπούς τα έργα της αρετής μαζή με την υπομονήν, την οποίαν θα δεικνύουν εις διαφόρους θλίψεις και περιπετείας.