Στις εκκλησίες όλης της Ορθοδοξίας ανά τον κόσμο, καθημερινά τελούνται από τους ιερείς μας οι Ακολουθίες του Νυχθημέρου, τα Ιερά Μυστήρια, αλλά και άλλες Ακολουθίες και ευχές για ευημερία και προστασία δική μας και των οικείων μας, αλλά και προσευχές και ύμνοι για την αγάπη και μέριμνα του Θεού Δημιουργού μας.

Το τάμα, το πρόσφορο, το δώρο...

...και το αντίδωρο!!!

      Στις εκκλησίες όλης της Ορθοδοξίας ανά τον κόσμο, καθημερινά τελούνται από τους ιερείς μας οι Ακολουθίες του Νυχθημέρου, τα Ιερά Μυστήρια, αλλά και άλλες Ακολουθίες και ευχές για ευημερία και προστασία δική μας και των οικείων μας, αλλά και προσευχές  και ύμνοι για την αγάπη και μέριμνα του Θεού Δημιουργού μας.

      Οι Ακολουθίες αυτές, οι ύμνοι, οι ευχές και οι προσευχές μας είναι σφραγισμένες και ενσωματωμένες στην καθημερινή λατρεία μας, από Αγίους της Εκκλησίας μας, Πατέρες Θεοφόρους και εμπνευσμένους  από το Άγιο Πνεύμα, τελούνται δε με έναν συγκεκριμένο τρόπο και απαιτούν εκτός από την δεδομένη πίστη μας και κάποια αντικείμενα και όργανα με συμβολική σημασία και νόημα.

      Σήμερα στην ιστοσελίδα μας θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε όσο μπορούμε ένα είδος προσφοράς μας στην εκκλησία με μεγάλη και σημαντική σημασία αφού με αυτό, σε αυτό και από αυτό, τελείται η Θεία Λειτουργία και αποτελεί το Δώρο του Θεανθρώπου Χριστού και ιδρυτή της Εκκλησίας μας για τον άνθρωπο...η ίδια του η Σάρκα.

      Το πρόσφορο, η προσφορά, ο Άρτος ή Άγιος Άρτος, η λειτουργιά, είναι το ορατό μέρος της δωρεάς μας, από όπου οι ιερείς μας με την επίκληση του Αγίου Πνεύματος κατά την Θεία Λειτουργία θα μετατρέψουν το ψωμί αυτό σε Σώμα του Σταυρωμένου Χριστού μας. 

      Και μόνο στο άκουσμα του θαύματος της μετατροπής αυτής κατά την Θεία Λειτουργία μέσω του ιερέως, ο πιστός χριστιανός ανησυχεί, φοβάται, νοιώθει ανάξιος του Δώρου και της Θυσίας, γιαυτό μπορούμε να καταλάβουμε την μεγαλύτερη αξία της προσφοράς μας, όταν αυτή γίνει με κόπο, χρόνο και αγάπη από τα ίδια τα χέρια μας, ένα πρόσφορο, μια λειτουργιά χειροποίητη και γεμάτο προσευχές. 
      Μαζί με το πρόσφορο αυτό που ετοιμάζουμε με επιμέλεια και φέρνουμε στην εκκλησία, δίνουμε στον ιερέα μας και το δίπτυχο της οικογενείας με τα ονόματα μας, από την μια μεριά των ζώντων και από την άλλη των κεκοιμημένων, ή σε ένα φύλλο χαρτί, ευανάγνωστα όμως γραμμένα, τα ονόματα μας για να τα μνημονεύσει ο ιερέας κατά την ώρα της προσκομιδής και να βγάλει μερίδες για αυτούς, μαργαρίτες, οι οποίοι θα καταλήξουν στο Άγιο Ποτήριο κατά την ώρα της "συστολής".  (Σε επόμενο άρθρο της ιστοσελίδας μας θα μάθουμε με ποιόν τρόπο μπορούμε να φτιάξουμε ένα πρόσφορο μόνοι μας, έχοντας μόνο την ευλογία από τον ιερέα, μια ξύλινη σφραγίδα και πίστη στον Θεό.)

      Το Πρόσφορο είναι το ψωμί που προσφέρουμε στον Ναό, για να τελεσθεί η Θεία Ευχαριστία. Μαζί με το κρασί, ως Τίμια Δώρα (άρτος και οίνος), προτού μεταφερθούν με τη Μεγάλη Είσοδο στην Αγία Τράπεζα, τοποθετούνται στην Αγία Πρόθεση (προ-τίθημι = προθέτω), όπου με την τελετή της Προσκομιδής θα προετοιμασθούν για τη Θεία Λειτουργία. 

      Στην Προσκομιδή τμήματα του Προσφόρου θα τοποθετηθούν τελετουργικά από τον ιερέα στο Δισκάριο και λίγο κρασί στο Άγιο Ποτήριο. Το στρογγυλό σχέδιο του Προσφόρου συμβολίζει την κοιλιά της Παρθένου Μαρίας, απ' όπου προήλθε (γεννήθηκε) ο μονογενής Υιός της. Πάνω στο Πρόσφορο υπάρχει ανάγλυφο σχέδιο, που σχηματίζεται από σφραγίδα.

      Από το κέντρο του Προσφόρου ο ιερέας βγάζει  τον Αμνό, δηλαδή το κεντρικό τετράγωνο του σχεδίου με τα γράμματα, ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ (Ιησούς Χριστός νικά). Τα γράμματα αυτά πρέπει να είναι ευδιάκριτα και να φαίνονται καθαρά. Λέγεται δε Αμνός (αρνάκι), γιατί ο προφήτης Ησαϊας προφήτευσε ότι ο Μεσσίας σαν ένα άκακο αρνάκι θα οδηγηθεί στη θυσία. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος επιβεβαίωσε αυτή την προφητεία, όταν έδειξε στους μαθητές του τον Μεσσία και είπε: "Να ο αμνός του Θεού" (Ιωάν.1α', 29). Επίσης ο Απόστολος Πέτρος στην Α' Επιστολή (1α, 18-19) γράφει:"Ελυτρώθητε εκ της ματαίας υμών αναστροφής... τιμίω αίματι ως αμνού αμώμου και ασπίλου Χριστού".

      Το σχέδιο του Προσφόρου περιέχει επίσης τη μερίδα της Παναγίας με τα γράμματα Μ και Θ, δηλαδή Μήτηρ Θεού. Η τριγωνική μερίδα της Παναγίας τοποθετείται δεξιά του Αμνού στο Δισκάριο με τα λόγια, "'Εις τιμήν και μνήμην της υπερευλογημένης, ενδόξου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, και αειπαρθένου Μαρίας, ης ταις πρεσβείαις πρόσδεξαι, Κύριε, την Θυσίαν ταύτην εις το υπερουράνιόν σου Θυσιαστήριον."(Συνεχίζει με τον 10ο στίχο του 44ου ψαλμού) "Παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου, εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη", δηλαδή, προσφέρουμε τη μερίδα αυτή προς τιμή και μνήμη της υπερευλογημένης ένδοξης Κυρίας μας Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, με τις πρεσβείες της οποίας δέξου, Κύριε, τη Θυσία αυτή στο υπερουράνιό σου Θυσιαστήριο. Τιμητικά στάθηκε η Βασίλισσα στα δεξιά σου με ιματισμό χρυσό ντυμένη, στολισμένη. Η Παναγία στη Βασιλεία του Θεού έχει το πρωτείο τιμής.

       Από τα εννέα τριγωνάκια, που βρίσκονται στο δεξί μέρος του προσφόρου, εξάγονται οι μερίδες των αγγέλων και όλων των αγίων και τοποθετούνται αριστερά του Αμνού. Οι άγιοι που μνημονεύονται είναι οι Προφήτες, οι Απόστολοι, οι Ιεράρχες, οι Μάρτυρες, οι Όσιοι, οι Ανάργυροι, οι Θεοπάτορες μαζί με τον άγιο της ημέρας και τελευταίος ο Πατέρας της Εκκλησίας που συνέγραψε την τελούμενη Θεία Λειτουργία.

       Οι άγιοι, επειδή δεν έχει γίνει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου και δεν έχουν εισέλθει ακόμα στον Παράδεισο, ωφελούνται κι αυτοί από τη μνημόνευση στις Θείες Λειτουργίες. Εξάλλου και στον Παράδεισο θα προχωρούν από "δόξης εις δόξαν", δηλαδή θα βελτιώνεται η κατάστασή τους και θα απολαμβάνουν σταδιακά μεγαλύτερες θείες ευλογίες. Επίσης, κατά τον Άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, προσφέρεται η αναίμακτη θυσία ως ευχαριστία στον Θεό, που μας έδωσε τους Αγίους Του. Αυτοί αποτελούν τα πρότυπα όλων των χριστιανών, αυτοί τους καθοδηγούν και μεσιτεύουν γι' αυτούς με τις προσευχές τους.

       Από άλλα τμήματα του Προσφόρου εξάγονται οι μερίδες υπέρ των ζώντων και των κεκοιμημένων, οι οποίοι ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτές τοποθετούνται εμπρός από τον Αμνό ως ψίχουλα, μαργαρίτες και όταν, πριν τη Θεία Κοινωνία κατά τη συστολή (ένωση) Σώματος και Αίματος, ο Λειτουργός τις ρίχνει στο Δισκοπότηρο, λέει συγχρόνως τα ακόλουθα αξιοπρόσεκτα λόγια:"Απόπλυνον, Κύριε,τα αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων σου τω Αίματί σου τω Αγίω πρεσβείαις της Θεοτόκου και πάντων σου των αγίων. Αμήν", δηλαδή, Σβήσε εντελώς, Κύριε, τις αμαρτίες όσων εδώ μνημονεύθηκαν δούλων Σου με το Αίμα Σου το Άγιο με τις πρεσβείες της Θεοτόκου και όλων Σου των αγίων. Αμήν. 

       Στήν αρχή της Προσκομιδής ο Ιερουργός υψώνει (σηκώνει ψηλά) το Πρόσφορο μέχρι το μέτωπο και μ αυτή την κίνηση συμβολίζει την ύψωση του Χριστού στον Σταυρό, όπου έχυσε το τίμιο Αίμα Του για τη σωτηρία των ανθρώπων.

       Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, όλες αυτές οι προσφορές του πιστού λαού του Θεού τεμαχίζονται και προσφέρονται στο εκκλησίασμα και σε όσους δεν μετάλαβαν από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού μας, παίρνοντας έτσι και την ευχή του ιερουργούντος ιερέως, η Εκκλησία μας δε αυτό το κομμάτι του ευλογημένου Άρτου πάνω στην Αγία Τράπεζα και στα Θεία Δώρα, το ονομάζει Αντίδωρο, αντί του Δώρου, δηλαδή του Σώματος του Παντοκράτορος Χριστού. 

*συνεχίζεται...