Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΔΕΚΑΠΟΛΙΤΗΣ & Ο ΑΓΙΟΣ ΠΡΟΚΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ (20/11)

Σήμερα η ιστοσελίδα μας φιλοξενεί...

...ένα κείμενο του Πρωτοπρεσβύτερου Σπυρίδωνος Λόντου, 

υπ. Διδάκτωρ Θεολογίας,

το οποίο δημοσιεύτηκε την 20η Νοεμβρίου 2018, 

στην ιστοσελίδα "Πεμπτουσία", με τίτλο:... 

..."Όσιος Γρηγόριος Δεκαπολίτης"

Ο Όσιος Γρηγόριος ο Δεκαπολίτης γεννήθηκε μεταξύ των ετών 780-790 μ.Χ. στην Ειρηνούπολη της Ισαυρικής Δεκαπόλεως, στη νοτιοανατολική Μ. Ασία και τον βίο του συνέγραψε ο Διάκονος Ιγνάτιος γύρω στο 842-843, κατά παραγγελία των μαθητών του Γρηγορίου, οι οποίοι του παρείχαν τις αναγκαίες πληροφορίες για τη συγγραφή, καθώς ο ίδιος δεν πρέπει να γνώρισε τον άγιο. Ήταν μέλος φτωχικής οικογένειας, και οι γονείς του Σέργιος και Μαρία ήταν πολύ ευσεβής. Σαν παιδί ο Όσιος έδειχνε μια τάση πνευματική. Συχνά αναχωρούσε σε κρυφά μέρη για να προσευχηθεί. Αργότερα, η επιθυμία του να μονάσει τον οδήγησε σε μια μονή μαζί με τον αδελφό του, αλλά ο Ηγούμενος της μονής όπως και μερικοί μοναχοί είχαν γίνει εικονοκλάστες, δηλαδή εχθροί των εικόνων. Η εποχή κατά την οποία ο Γρηγόριος αποφάσισε να ασπασθεί τον μοναχικό βίο συμπίπτει με την έναρξη της δεύτερης περιόδου της εικονομαχίας.

Ο Γρηγόριος είχε το θάρρος να επιπλήξει τον ηγούμενο και κατέφυγε στη Μονή που ήταν ηγούμενος ο αδελφός της μητέρας του, Συμεών. Εκεί παρέμεινε για 14 χρόνια ασκούμενος στην πνευματική ζωή. Έπειτα, αποσύρθηκε σε μια σπηλιά στα βουνά της Ισαυρίας, για να ζήσει μόνος του. Ζώντας στην προσευχή και την άσκηση, αποφάσισε να κατευθυνθεί στη Δύση για να αγωνισθεί υπέρ της αναστήλωσης των ιερών εικόνων.Πέρασε ένα ολόκληρο χειμώνα σε ένα μοναστήρι στην Έφεσο και στη συνέχεια το 822 με πλοίο στην Προικόνησο, όπου στεγάστηκε στο σπίτι ενός φτωχού ανθρώπου. Αργότερα, πέρασε στην Αίνο της Θράκης και τη Χριστούπολη στη Μακεδονία, και κατέληξε στη Θεσσαλονίκη, όπου στεγάστηκε σε ένα μοναστήρι με ηγούμενο κάποιον ονόματι Μάρκο. Έπειτα, πήγε στην Κόρινθο και ξεκίνησε με ένα πλοίο να περάσει στην Ιταλία, και μέσω Ρηγίου και Νεαπόλεως (Νάπολη) έφθασε στη Ρώμη το 833, όπου διέμεινε σε κελλί για τρείς μήνες. Από εκεί μετέβη στις Συρακούσες της Σικελίας, όπου έμεινε σε πύργο για ένα ή δύο χρόνια. Ακολούθως, μετέβη στον Υδρούντα, για να ελέγξει τον εκεί επίσκοπο που ήταν εικονομάχος. Και αυτό γιατί όταν το Ιλλυρικόν και η νότια Ιταλία βρέθηκαν υπό την δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης, οι εικονοκλάστες είχαν τον έλεγχο των περισσότερων πόλεων. Η μετάβαση του Οσίου στην Ιταλία εύλογα γεννά το ερώτημα γιατί μετέβει εκεί. Ο Βαλσάμης υποθέτει για να εξασφαλίσει την υπέρ των εικονόφιλων παπική βοήθεια.

Τελικά, ο Όσιος επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όπου διέμεινε αρχικά στη Μονή του Αγίου Μηνά και αργότερα σε άλλα μοναστικά κελλιά. Μετέβη αργότερα για λίγο στην Κωνσταντινούπολη και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη.Ο Διάκονος Ιγνάτιος κατέγραψε τις θεραπείες που εκτελούσε ο Άγιος με την δύναμη της προσευχής. Είχε μια ιδιαίτερη δύναμη πάνω στους δαίμονες. Αρκετοί μοναχοί και οι πιστοί που είχαν καταληφθεί από τα κακά πνεύματα θεραπεύτηκαν από τις προσευχές του Οσίου. Σε μεγάλη ηλικία ,ασθενής πιά, ξεκίνησε το ταξίδι από τη Θεσσαλονίκη στην Κωνσταντινούπολη (Ιανουάριο του 842),μετά τον θάνατο του Πατριάρχη Θεόφιλου, και συνάντησε τον θείο του Συμεών, που είχε μόλις απελευθερωθεί. Παρέμεινε στη βασιλεύουσα τους επόμενους μήνες δοκιμαζόμενος από την ασθένεια. Λίγο πριν πεθάνει ζήτησε να τον μεταφέρουν στο άγιο όρος της Μ. Ασίας, το όρος του Ολύμπου της Βιθυνίας (Όρος Μοναχών της Προύσας) όπου και κοιμήθηκε τον Νοέμβριο του 842.

Ο Όσιος Γρηγόριος έγινε γνωστός, από τα πολλά θαύματα του εκεί. Μετά το πέρασμα του χρόνου, οι μοναχοί της μονής που ενταφιάστηκε αποφάσισαν να τοποθετήσουν το ιερό λείψανό του σε μια λάρνακα. Έτσι, κατά την ανακομιδή του λειψάνου του βρέθηκε ολόκληρο και άφθαρτο και παρέμεινε ως ιερό κειμήλιο σε μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη, που ιδρύθηκε από τον μαθητή του Ιωσήφ υμνογράφο, για πάνω από έξι αιώνες μέχρι το 1453, όταν η Κωνσταντινούπολη καταλήφθηκε από τους Τούρκους.Η παράδοση λέει ότι η λάρνακα με τα λείψανα μεταφέρθηκε κρυφά σε ένα μοναστήρι στη Σερβία για την προστασία τους από την βεβήλωση των Τούρκων. Από εκεί ο Barbu Craiovescu τα μετέφερε το 1497 στο Μοναστήρι Bistrița ( στο Neamț της Ρουμανίας), που ίδρυσε η οικογένεια του. Ο ίδιος δε εκάρη μοναχός και μετονομάσθηκε σε Παχώμιο. Λόγω των συχνών επιθέσεων και επιδρομών των Ούγγρων στη ρουμανική γη, οι μοναχοί έκρυβαν τα λείψανα του οσίου σε μια σπηλιά σε κοντινό βράχο, ένα χιλιόμετρο από το μοναστήρι. Σήμερα, η ασημένια λειψανοθήκη στην οποία διατηρούνται τα σεβάσμια λείψανα του Οσίου, χρονολογείται από το 1656, ενώ Η Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρουμανίας τιμά τον Όσιο από το 1950. Στην Ελλάδα, ένα τμήμα της τιμίας κάρας του θησαυρίζεται στον Ι. Ναό Ζωοδόχου Πηγής, οδού Ακαδημίας.

Σήμερα η ιστοσελίδα μας φιλοξενεί...

...ένα κείμενο της ιστοσελίδας "Πεμπτουσία",

το οποίο δημοσιεύτηκε την 20η Νοεμβρίου 2014,  με τίτλο:... 

..."Άγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως: 

ο καρτερικός επίσκοπος"

α) Η μεγαλύτερη προσφορά της Εκκλησίας στον κόσμο είναι οι άγιοι. Όταν η Εκκλησία αναδεικνύει αγίους, είναι ζωντανή και ακμάζουσα. Οι άγιοι αισθητοποιούν το μυστήριο της πίστεως. Φανερώνουν με την αγία βιοτή τους την οδό της σωτηρίας. Μπορεί να είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά τους ενώνει η χάρη του Θεού. Οι άγιοι παρουσιάζουν σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο βιωμένο το Ευαγγέλιο του Χριστού. Κι ενώ ζουν στη γη, πολιτεύονται στον ουρανό, αφού εμπνευστής, οδηγός, συμπαραστάτης και βοηθός τους είναι ο Ζωοδότης Χριστός.

β) Στις 20 Νοεμβρίου μαζί με άλλους αγίους η Εκκλησία τιμά και τον Άγιο Πρόκλο, που διετέλεσε πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο άγιος αυτός είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό, αλλά ο βίος του είναι αξιοθαύμαστος. Παρότι ικανός και μορφωμένος, διακρινόταν για την άμετρη ταπείνωσή του, αφού δεν ενδιαφερόταν τόσο για τη δική του ανάδειξη όσο για το καλό και την ειρήνευση της Εκκλησίας. Τέσσερις φορές υποψήφιος για τον πατριαρχικό θρόνο, μόλις την τέταρτη αναδείχθηκε πατριάρχης.

γ) Στον Συναξαριστή αναφέρεται ότι: «Ο εν Aγίοις Πατήρ ημών Πρόκλος, ήκμαζε κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του μικρού, εν έτει 408. Mε το να ήτον δε ευλαβής και ενάρετος, εχειροτονήθη επίσκοπος Kυζίκου από τον Άγιον Σισίνιον πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως. Πηγαίνοντας δε εις την Kύζικον, δεν έγινε δεκτός από τους κληρικούς της επαρχίας του, διατί είχον χειροτονήση έτερον, Δαλμάτον ονόματι. Όθεν εγύρισεν οπίσω εις την Kωνσταντινούπολιν μένοντας σχολάζων από επαρχίαν».

δ) Χωρίς να λυπηθεί, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου μπορεί να ζούσε ως «σχολάζων», αλλά η προσφορά του ήταν μεγάλη, αφού δίδασκε με ευγλωττία την ορθόδοξη πίστη. Όταν πέθανε ο πατριάρχης Σισίνιος, προτάθηκε για πατριάρχης ο Πρόκλος. Παρότι δεν εξελέγη, συνέχισε να διακονεί την Εκκλησία. 

Όταν εμφανίστηκε η αίρεση του Νεστορίου, ο ενάρετος και ειρηνικός επίσκοπος υπερασπίστηκε θερμά την ορθή πίστη. Μετά την καταδίκη του Νεστορίου και παρότι είχε δώσει πλείστες όσες πνευματικές μάχες, παραγκωνίζεται για τρίτη φορά και στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως εκλέγεται ο Μαξιμιανός. Διακόνησε με ταπείνωση και αφοσίωση τον νέο πατριάρχη και μετά τον θάνατό του επελέγη τελικά πατριάρχης.

ε) Η προσήλωση του Πρόκλου στα ουσιώδη της χριστιανικής ζωής και η καρτερία του στην περιφρόνηση και τον παραγκωνισμό συνέβαλαν ώστε να αναδειχθεί σπουδαίος. Συνεχιστής της εκκλησιαστικής παράδοσης του ιερού Χρυσοστόμου και συνεργάτης του ιερού πατρός, εργάσθηκε με επιείκεια και σύνεση για να επαναφέρει στην Εκκλησία τόσο τους αιρετικούς οπαδούς του Νεστορίου όσο και εκείνους που είχαν σκορπίσει εξαιτίας των εξοριών του αγίου Ιωάννου. Ανεξίκακος, πράος και μετριοπαθής βοήθησε σημαντικά στη διαμόρφωση του χριστολογικού δόγματος, ειρήνευσε την Εκκλησία και με τις θαυμάσιες ομιλίες στην Παναγία καθιέρωσε τα προσωνύμια «Θεοτόκος» και «αειπάρθενος».

στ) Η Παναγία από τον άγιο Πρόκλο χαρακτηρίζεται «εργαστήριον ενώσεως των δύο φύσεων» του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού. Όπως ακριβώς η λυχνία δεν είναι η αιτία του φωτός, αλλά όχημά του, έτσι και η Παναγία δεν είναι Θεός, αλλά ναός του Θεού. Ο Άγιος Πρόκλος στηρίζει το «αειπάρθενον» της Παναγίας και τον όρο «Θεοτόκος» στην επίσκεψη του Θεού Λόγου. 

Η θεία επίσκεψη, που ονομάζεται «ανιστόρητη είσοδος και ανερμήνευτη έξοδος», καθιστά την Παναγία Θεοτόκο.

ζ) Εκτός από τις διασαφήσεις στο δόγμα της ενανθρώπησης, ο άγιος εισήγαγε στη λατρεία κατά τη διάρκεια καταστροφικών σεισμών στην Κωνσταντινούπολη τον γνωστό Τρισάγιο Ύμνο: «Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς». Ακόμη, φρόντισε για την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τη μεταφορά τους από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη και την απόθεσή τους στο ναό των Αγίων Αποστόλων, αφήνοντας τη φήμη αγίου ανδρός.