ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Τη 27η του μηνός Ιανουαρίου, 

εορτάζομεν την ανακομιδήν των Ιερών Λειψάνων του εν Αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινοπόλεως του Χρυσοστόμου.

     Η εορτή για την Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,(η ημέρα που ο Άγιος εκοιμήθη είναι η 14η Σεπτεμβρίου,ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού,όμως η εορτή του μετετέθη για την 13η Νοεμβρίου έτσι ώστε να τιμάται  ο Άγιος όπως του πρέπει) φέτος συνέπεσε με την Κυριακή του Ζακχαίου και όπως όλες τις Κυριακές, σύμφωνα με το τυπικό της Εκκλησίας μας,"στα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος"προβάλλεται περισσότερο το γεγονός της Ανάστασης,με όλα τα αναγνώσματα,τους ύμνους και τα τροπάρια να είναι αναστάσιμα,χαρμόσυνα και να αναγγέλλουν την "του Χριστού Ανάστασιν" και λιγότερο τους εορταζόμενους Αγίους της ημέρας, οι οποίοι και "αδικούνται"αφού όλο το βάρος της υμνολογίας πέφτει στο χαρμόσυνο μήνυμα της αναστάσιμης Κυριακής και λιγότερο στα "γράμματα",δηλαδή στους ύμνους που γράφτηκαν για να ψάλλονται την ημέρα των εορτών τους.

     Όμως στην δική μας Ενορία,στην δική μας όμορφη μικρή εκκλησιά των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης στους Ανθόκηπους της Ευκαρπίας στην Δυτική Θεσσαλονίκη,έχουμε έναν λόγο παραπάνω να τιμούμε τον Άγιο της ημέρας,τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, όπου σήμερα στην ανακομιδή των ιερών λειψάνων του,ιδιαίτερα τον πανηγυρίσαμε αφού και οι δύο ιερείς του Ναού φέρουν αναξίως μεν αλλά με τιμή το προσονύμιο του,αυτό που ο λαός του Θεού του έδωσε για να τον ξεχωρίσει από τους άλλους Ιεράρχες, για να  τον "στολίσει" για την προσφορά του στην ζωή Εκκλησίας μας και να χαρακτηρίσει έναν Άγιο που με τον πύρινο λόγο του και την θεόπνευστη πένα του, έκανε πλούσια την Ορθοδοξία. 

Η εξορία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.
(λαϊκή αγιογραφία)

     Το γεγονός της γιορτής δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και την ιστοσελίδα του ναού μας, που λίγα γεγονότα της εποχής εκείνης προβάλλει παρακάτω, γεγονότα που αφορούν την ζωή του,αλλά κυρίως αυτά που ακολούθησαν της αγίας κοιμήσεως του. 

     Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος εκοιμήθη από εξάντληση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της τρίτης του εξορίας από την αυτοκράτειρα Ευδοξία και τάφηκε στα Κόμανα του Πόντου. Το σεπτό λείψανό του περίμενε επί τριάντα έτη, θαμμένο στον τόπο της εξορίας και του μαρτυρίου του.
     Όταν όμως το 434 μ.Χ. πατριάρχης εξελέγη ο μαθητής του Άγιος Πρόκλος, παρεκάλεσε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο να ενεργήσει τα δέοντα, ώστε το λείψανο του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Και πράγματι, τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου του 438 μ.Χ. έγινε η Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου.

Λείψανα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου 

και Ιωάννου του Χρυσοστόμου

(Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην Κωνσταντινούπολη)

     Η μεταφορά των ιερών λειψάνων από τα Κόμανα συνοδεύτηκε από μια επιστολή - διαταγή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’, υιού του Αρκαδίου και της Ευδοξίας, η οποία έγραφε:
Ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου.
"Εἰς τὸν οἰκουμενικὸν Πατριάρχην καὶ Διδάσκαλον καὶ πνευματικὸν Πατέρα Ἰωάννην τὸν Χρυσόστομον, τὴν προσκύνησιν προσφέρω ἐγὼ ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος. Ἡμεῖς, Πάτερ τίμιε, νομίζοντες, πῶς εἶναι τὸ σῶμά σου νεκρόν, καθὼς εἶναι καὶ τὰ ἄλλα σώματα τῶν ἀποθανόντων, ἠθελήσαμεν να μεταφέρωμεν αὐτὸ ἁπλῶς εἰς ἡμᾶς. Διὰ τοῦτο καὶ τοῦ ποθουμένου δικαίως ὑστερήθημεν. Ἀλλὰ σύ, Πάτερ τιμιώτατε, συγχώρησον εἰς ἡμᾶς, ὀποῦ μετανοοῦμεν. Σὺ γὰρ ἐδίδαξες εἰς ὅλους τὴν μετάνοιαν. Καὶ δὸς τὸν ἑαυτόν σου, ὣς πατὴρ φιλοπαῖς, εἰς ἡμᾶς τοὺς φιλοπάτορας υἱούς σου, καὶ τοὺς σὲ ποθούντας εὔφρανον διὰ τῆς παρουσίας σου".
     Αυτή την επιστολή του αυτοκράτορα την πήγαν στον Άγιο και την τοποθέτησαν πάνω στην λάρνακά του. Τότε ο Άγιος θαυματουργικά, ελάφρυνε το σώμα του έτσι ώστε οι απεσταλμένοι του αυτοκράτορα που μετέφεραν την λάρνακα που περιείχε το άγιο λείψανο του στην Κωνσταντινούπολη,  να μην κοπιάσουν καθόλου. 

Δεξί χέρι του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
 (Mονή Φιλοθέου, Άγιον Όρος)

     Η υποδοχή των ιερών λειψάνων του Αγίου υπήρξε παλλαϊκή. Σύσσωμος λαός, κλήρος και μοναχοί, με επικεφαλής τον αυτοκράτορα, τους αυλικούς, τη σύγκλητο και όλους τους άρχοντες, υποδέχθηκαν και προσκύνησαν με σεβασμό τα λείψανά του. Με πολύ ευλάβεια μετέφεραν αρχικά τη λάρνακα στο ναό του Αποστόλου Θωμά, στην περιοχή του Αμαντίου, έπειτα δε στο ναό της Αγίας Ειρήνης. Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο πάνω στο σύνθρονο και άπαντες εβόησαν: «Ἀπόλαβε τὸν θρόνον σου, Ἅγιε». Στη συνέχεια η λάρνακα τοποθετήθηκε σε αυτοκρατορική άμαξα και μεταφέρθηκε στο περιώνυμο ναό των Αγίων Αποστόλων. Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο πάνω στην ιερή καθέδρα και έγινε το θαύμα: ο Άγιος επεφώνησε προς τον λαό το «Εἰρήνη πάσι». Έπειτα το εναπέθεσαν μέσα στο Άγιο Βήμα, κάτω από την Αγία Τράπεζα.
     Η Σύναξη του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ετελείτο στο πάνσεπτο ναό των Αγίων Αποστόλων. Ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου αφιέρωσε διά χρυσοβούλλου στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής (969 - 976 μ.Χ.) και τεμάχιο της αριστεράς χειρός ο Ανδρόνικος ο Παλαιολόγος (1282 - 1328 μ.Χ.), διά χρυσοβούλλου, τον Ιούλιο του έτους 1284 μ.Χ., στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Επίσης, τμήματα του ιερού λειψάνου φυλάσσονται στις μονές Βατοπαιδίου, Ιβήρων, Αγίου Διονυσίου και Δοχειαρίου.

Η κάρα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
(Mονή Βατοπεδίου,Άγιον Όρος)

    Έτσι όλο το Άγιον Όρος έχει μαζί με τις ευλογίες της Παναγίας Μάνας του Χριστού μας και αυτές του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,ευλογία που επιζητούμε και παίρνουμε όλοι οι πιστοί που επισκεπτόμαστε  το "Περιβόλι της Παναγιάς",έχοντας το ιδιαίτερα εμείς οι Θεσσαλονικείς δίπλα μας...μέσα μας!!!

    Τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, μαζί με άλλους δύο επιφανείς Ιεράρχες της Ορθοδοξίας,τους Αγίους,Βασίλειο τον Μέγα και Γρηγόριο τον Θεολόγο, τους έχει κατατάξει η Αγία Εκκλησία μας στο Αγιολόγιο της,στο γνωστό Συναξάρι, και εορτάζονται ξεχωριστά στις ημερομηνίες που έχουν "κοιμηθεί" ή στην ανακομιδή των λειψάνων τους, αλλά αρχίζουν να εορτάζονται και μαζί την 30η Ιανουαρίου εκάστου έτους, από τον 4ο αιώνα, ως η "Τριανδρία της τρισηλίου θεότητος..." αλλά και ως"«Τους τρεις μεγίστους φωστήρας..."όπως τους αναφέρει το απολυτίκιο τους.

    Αργότερα δε, στα μέσα του 11ου αιώνα, συνθέτονται ύμνοι εκκλησιαστικοί και ακολουθίες, ενώ τον 19ο αιώνα και συγκεκριμμένα το 1824 καθιερώνεται η 30η Ιανουαρίου ως εορτή της εκπαίδευσης, των γραμμάτων και της Παιδείας από την Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οι Τρείς Ιεράρχες

      Σιγά-σιγά όμως και λόγω της ακτινοβολίας των τριών αυτών πυλώνων της Εκκλησιαστικής ιστορίας και της προσφοράς τους στην εκπαίδευση,η γιορτή αυτή επεκτάθηκε και στην μέση αλλά και στην κατώτερη εκπαίδευση για να πάρει στις μέρες μας τον εορταστικό αυτό χαρακτήρα που ξέρουμε,να γίνονται,δηλαδή, εκκλησιασμοί τους μαθητών και σε όλα τα σχολεία της Ελλάδος να γίνονται εκδηλώσεις και τελετές στην μνήμη των Τριών Ιεραρχών και οι δάσκαλοι των παιδιών μας να εκφωνούν λόγους για να τιμήσουν αλλά και να προβάλλουν το έργο αυτών των τριών Αγίων της Ορθοδοξίας, των προστατών της Παιδείας και των γραμμάτων.

     Έτσι μετά την ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που εορτάζουμε την Κυριακή 27η Ιανουαρίου και στον ναό μας,όπως σε όλη την Χριστιανοσύνη,την Τετάρτη 30η του ίδιου μηνός θα εορτάσουμε πανηγυρικώς και τους Τρεις Ιεράρχες μας,με εκκλησιασμό του 3ου Δημοτικού Σχολείου των Ανθοκήπων της Ευκαρπίας,του μοναδικού σχολείου στην γειτονιά μας, και με όμορφους λόγους των καλών δασκάλων του από το εκκλησιαστικό βήμα,οι οποίοι προτρέποντας τα για μάθηση και ζήλο στην ζωή,θα τα οδηγήσουν μαζί με τις οικογένειες τους,αλλά και τους κατηχητές και τους ιερείς,  από τον Ιερό Ναό των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στο επόμενο σκαλοπάτι μετά την μάθηση...

...την καλλιέργεια της ψυχής τους!!!

 Αρχιμανδρίτης

π.Χρυσόστομος Τελίδης