Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΡΗΤΗΣ Ο ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΙΤΗΣ (4/7) Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΟΥ ΜΕΓΆΛΟΥ ΚΑΝΟΝΟΣ (...που ψάλλεται την Πέμπτη της ε΄ εβδομάδος των νηστειών).

 Ε ί δ η σ ι ς:

 Η Ενορία μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας  Ευκαρπίας, στην Δυτική Θεσσαλονίκη, άλλοτε τελεί Αγρυπνία επί τή ευκαιρία της Ακολουθίας του Μεγάλου Κανόνος...(...το οποίο θα είχαμε επιλέξει πέρυσι, εν έτει 2024, να κάνουμε !!!)

 ...άλλοτε πάλι τελεί την Ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος κατά την διάρκεια του Όρθρου της Πέμπτης το πρωΐ, που είναι και η ενδεδειγμένη θέση του κατά το Τυπικό της Εκκλησίας μας, ενώ τελευταία και κατόπιν παρότρυνσης και της Ιεράς Μητροπόλεως μας,  Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, ψάλλει την Ακολουθία αυτή το απόγευμα της παραμονής της Πέμπτης του Μεγάλου Κανόνος, κατά την διάρκεια του Μικρού Αποδείπνου της Τετάρτης, την οποία περίπτωση  και εμείς προτιμούμε τα τελευταία χρόνια, για να μπορέσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι ενορίτες και προσκυνητές να συμμετέχουν συμπροσευχόμενοι μαζί μας στην όμορφη αυτή σαρακοστιανή Ακολουθία. 

Οπότε επαναλαμβάνουμε πως... 

...η Ακολουθία του  Μεγάλου Κανόνος στην Ενορία μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, θα τελεσθεί, την Τετάρτη 2α Απριλίου 2025, το απόγευμα από τις 6.00 μ.μ. έως τις 7.30 μ.μ. μέσα στον νέο και όμορφο, αγιορείτικου τύπου, Παρεκκλήσι μας, του Τιμίου Προδρόμου. 

Επίσης θα έχουμε την ευλογία για ακόμα μια φορά, κατά την διάρκεια της Ακολουθίας του Μεγάλου Κανόνος, να προσκυνήσουμε στον νάρθηκα του ναού μας, μικρό απότμημα του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου μας, που θησαυρίζεται στον Ιερό Ναό μας, μαζί με αρκετά ακόμα ιερά λείψανα Αγίων που έχουμε ως πολύτιμη κληρονομιά και ευλογία στην κατοχή μας, μαζί φυσικά και με τα Ιερά Λείψανα των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννας, και κατά καιρούς θέτουμε σε προσκύνηση στους πιστούς, σε Αγρυπνίες, Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, στο Ευχέλαιο της Σαρακοστής και άλλες περιπτώσεις, και ειδικά αυτήν την περίοδο μέσα στην κατανυκτική περίοδο της Μεγάλης και Αγίας Τεσσαρακοστής.

Ελάτε και σε αυτήν την όμορφη και κατανυκτική Ακολουθία της Εκκλησίας μας, που σύμφωνα με το πρόγραμμα του μηνός Απριλίου 2025 (...κάντε κλικ εδώ για να το δείτε με κάθε λεπτομέρεια, αλλά μαζί και το πρόγραμμα της Μεγάλης και της Διακαινησίμου Εβδομάδος !!!) θα τελεσθεί σήμερα Τετάρτη 2 Απριλίου 2025 στις 6.00 μ.μ. μετά πάσης ευλαβείας και κατανύξεως στο Παρεκκλήσι μας, που πανηγυρίζει στις 23 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, στην εορτή της Συλλήψεως του Τιμίου Προδρόμου, εντός του ναού μας, μπαίνοντας αριστερά υπερυψωμένο.

Παρακάτω θα διαβάσετε ένα άρθρο ενημερωτικό για τον Μεγάλο Κανόνα, ενώ παράλληλα θα ανεβάσουμε στην ιστοσελίδα μας και ένα ακόμα άρθρο που έχει σχέση με τον Μεγάλο Κανόνα, μια ανάρτηση αφιερωμένη στον Άγιο Ανδρέα Κρήτης που είναι και ο συγγραφέας του.

Καλή συνέχεια & καλή δύναμη στους αγώνες σας...

Σήμερα φιλοξενούμε στην ιστοσελίδα μας...

...ένα άρθρο του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού, με τίτλο:

Άγιος Ανδρέας Κρήτης,

ο ποιητής του Μεγάλου Κανόνος

         Την Πέμπτη της Ε΄ εβδομάδος των Νηστειών ψάλλεται στην Εκκλησία μας ο Μέγας Κανόνας, το έξοχο ποίημα του αγίου Ανδρέα Κρήτης, ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές και ρήτορες της Εκκλησίας μας.

     Ο άγιος Ανδρέας γεννήθηκε στη Δαμασκό της  Συρίας το έτος 660 από ευσεβείς Έλληνες γονείς, τον Γεώργιο και την Γρηγορία. Λόγω ότι μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών ήταν άλαλος, τον αφιέρωσαν στην υπηρεσία της Εκκλησίας, ως πράξη ευγνωμοσύνης στο Θεό. Μαζί με την  ευσέβεια του έδωσαν και σοβαρή μόρφωση. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών πήγε με τους γονείς του στην Ιερουσαλήμ, όπου ο Πατριάρχης Θεόδωρος τον έθεσε υπό την προστασία του. Το 678 εκάρη μοναχός, στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος και προήχθη σε αξιωματούχος της πατριαρχικής αυλής (νοτάριος). Από νωρίς έδειξε ασυνήθιστη δράση, κυρίως στον τομέα της φιλανθρωπίας. 

Επέδειξε, παρ’ όλο το νεαρό της ηλικίας του ασυνήθιστη πνευματική ωριμότητα, ώστε κατέκτησε την αγάπη και το θαυμασμό των αγιοταφητών πατέρων. 

    Μάλιστα εκτιμήθηκαν οι ικανότητές του ώστε αναφέρεται πως έλαβε μέρος στην ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο ως αντιπρόσωπος του Θεοδώρου Ιεροσολύμων στην Κωνσταντινούπολη. Κάποιοι αμφισβητούν τη συμμετοχή του αυτή, αλλά επιβεβαιώνεται η αποστολή του το 685 στην Κωνσταντινούπολη, προκείμενου να επιδώσει τη γραπτή ομολογία πίστεως στις αποφάσεις της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων. Θα παραμείνει στη Βασιλεύουσα, διότι η Ιερουσαλήμ είχε κατακτηθεί από τους Άραβες. 

Εκεί προήχθη περί το 695 σε διάκονος της Μεγάλης Εκκλησίας και του ανατέθηκε το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και η διεύθυνση ορφανοτροφείου «Άγιος Παύλος» και ενός πτωχοκομείου. Με το ζήλο του και τα φυσικά του προσόντα αναδείχτηκε σημαίνων κληρικός της Μεγάλης Εκκλησίας. Εκεί έδειξε τις σπάνιες ρητορικές και ποιητικές του ικανότητες.  

      Περί το 700 με 710 εξελέγη μητροπολίτης Γόρτυνος Κρήτης, όπου προήδρευε δωδεκαμελούς ιεραρχίας. Η δράση του υπήρξε θαυμαστή. Κήρυττε ανελλιπώς, έκτισε ναούς, οργάνωσε φιλανθρωπικά ιδρύματα, άσκησε μέριμνα σε περιόδους επιδημιών, λιμών και ληστρικών επιδρομών από τους Σαρακηνούς. Το 712 εξαναγκάστηκε από τον Φιλιππικό Βαρδάνη να συμμετάσχει σε ψευδοσύνοδο, η οποία αποκατέστησε την αίρεση του Μονοθελητισμού και είχε καταδικάσει την ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Αλλά αμέσως μετά το θάνατο του Φιλιππικού ανακάλεσε την υπογραφή του. Φυσικά δεν υπάρχει ίχνος στα συγγράμματά του αιρετικής απόκλισης.

    Το 740 ταξίδεψε και πάλι για εκκλησιαστικές υποθέσεις. Γυρίζοντας όμως στάθμευσε στη Λέσβο, στο λιμάνι της Ερεσσού, αποβίωσε και το σώμα του θάφτηκε στο ναό της Αγίας Αναστασίας. Έλαβε την προσωνυμία Ιεροσολυμίτης, διότι είχε λάβει την μοναχική του κουρά στην Αγία Γη.

  Ανακηρύχτηκε άγιος της Εκκλησίας μας και η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Ιουλίου. Όμως η Εκκλησία μας τον τιμά και την ημέρα που ψάλλεται ο Ύμνος του στους Ιερούς Ναούς της ορθοδοξίας, μέσα στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, "Ο Μέγας Κανών", την Πέμπτη της Ε΄ Εβδομάδος των Νηστειών. 

           Ο άγιος Ανδρέας συγκαταλέγεται στις μεγάλες ποιητικές μορφές της Εκκλησίας μας. Ταυτόχρονα υπήρξε απαράμιλλος ρήτορας, ανώτερος και αυτού του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Μας άφησε ένα σημαντικό συγγραφικό έργο, το οποίο διακρίνεται σε ρητορικούς λόγους και εκκλησιαστικούς ύμνους. Μας έχουν διασωθεί σαράντα εννέα πανηγυρικοί και εγκωμιαστικοί λόγοι του, σε διάφορες εορτές του ενιαυτού.  

Δεν τονίζονται ιδιαίτερα τα δόγματα στα έργα του, διότι στην εποχή του είχαν λυθεί. Όμως αξιοθαύμαστο είναι το ποιητικό – υμνογραφικό έργο του. Υπήρξε ταυτόχρονα ποιητής και υμνωδός. Δεν είναι λίγοι οι εν χρήσει ύμνοι της Εκκλησίας μας, οι οποίοι έχουν γραφεί και μελοποιηθεί από τον άγιο Ανδρέα και διακρίνονται σε ιδιόμελα και κανόνες. Έγραψε περισσότερους από εκατό κανόνες, από τους οποίους μας έχουν διασωθεί πενήντα οκτώ, σε διάφορες εορτές και εξακόσιοι ενενήντα ειρμοί.

    Θεωρείται ο πρώτος εισηγητής του υμνολογικού είδους των κανόνων, το οποίο παραμέρισε τα κοντάκια και παγίωσε μια νέα εποχή για την εκκλησιαστική υμνογραφία, ως τα σήμερα.

     Ο άγιος Ανδρέας συνδέεται με τον περίφημο Μεγάλο Κανόνα, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, ψάλλεται στην Εκκλησία μας κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή...

 

(...σας έχουμε και ειδικό αφιέρωμα σε προηγούμενη ανάρτηση της ιστοσελίδας μας, όπου αναλύεται ο ύμνος αυτός και ερμηνεύεται και με ένα κλικ εδώ μπορείτε να δείτε !!!) 

    Είναι δε ο πλέον μακρόσυρτος κανόνας, αποτελούμενος από 261 τροπάρια και γι’ αυτό ονομάζεται Μεγάλος. Αποτελείται από 9 ωδές, περιέχοντας και τη 2η ωδή, η οποία παραλείπεται από τους άλλους κανόνες, λόγω του ελεγκτικού της περιεχομένου. Το περιεχόμενό του έχει χαρακτήρα συναίσθησης της αμαρτωλότητας και έκφραση της μετάνοιας. Αναφέρεται στα κυριότερα γεγονότα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, αρχίζοντας από τη δημιουργία και την πτώση των πρωτοπλάστων και καταλήγει στην εν Χριστώ σωτηρία. 

  Η καλλιέπειά του είναι θαυμαστή. Ο ιερός ποιητής συνδύασε την ρητορική του δεινότητα και την ποιητική του ικανότητα, ώστε συνέθεσε ένα από τα σπουδαιότερα ποιήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Χρησιμοποιεί συχνή ομοιοκαταληξία, γεγονός σπάνιο στην εκκλησιαστική υμνογραφία, καθώς και άφθονες παρομοιώσεις. Τα κοσμητικά επίθετα είναι όντως εντυπωσιακά και συνθέτουν μια υπέροχη λογοτεχνική πανδαισία. Η δε γλώσσα του ύμνου είναι η λόγια της εποχής, όμως αρκετά κατανοητή από τους πιστούς.

 Σπουδαίοι μελετητές της εκκλησιαστικής μας ποιήσεως αποφάνθηκαν πως ο Μέγας Κανόνας είναι μια μεγάλη θρηνητική ελεγεία, η οποία θρηνεί τον πεσόντα στην αμαρτία άνθρωπο. Διεισδύει ο ιερός ποιητής  στα κατάβαθα της ανθρώπινης ψυχής και ως άριστος γνώστης της, ζητά να αναζωπυρώσει τους κρυμμένους σπινθήρες της μετάνοιας. Να ξυπνήσει τον αμαρτωλό από τη θανατερή νωθρότητα και την αφασία της αμαρτίας, και να τον φέρει «εις εαυτόν», όπως τον άσωτο υιό της γνωστής παραβολής (Λουκ.15,13-32). Να του δώσει το σωτήριο έναυσμα για μετάνοια και συντριβή, η οποία θα τον οδηγεί στην εν Χριστώ απολύτρωση.  

  Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού

Σας ευχόμαστε από καρδιάς για το υπόλοιπο...