"Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 2025"

Από το "Ωσαννά" ως το "Χριστός Ανέστη."

(* ένα άρθρο του π. Χρυσοστόμου Τελίδη...)

       Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι μια ιδιαίτερη περίοδος μέσα στα γεγονότα της Ορθοδοξίας και η Εκκλησία μας καθημερινά με το Τυπικό της μας καθοδηγεί και μας συμβουλεύει έτσι ώστε από το "Ωσαννά" μέχρι το "Χριστός Ανέστη" να ζήσουμε, όχι απλά ώς ακροατές ή ως θεατές το Θείο Πάθος αλλά να συμμετάσχουμε στον Πόνο και στην Ταπείνωση του Κυρίου μας, στην Σταύρωση και στον Ενταφιασμό Του και τέλος στην Δόξα με την Ανάσταση Του. 

       Έτσι αφουγραζόμενοι οι Πατέρες της Εκκλησίας μας την δυσκολία των πιστών να παρακολουθήσουν την καθημερινή λατρευτική ζωή της, προσάρμοσαν κατ' οικονομίαν την ώρα τέλεσης των Ακολουθιών για πρακτικούς λόγους, όπως η εργασία, η έλλειψη χρόνου, η κόπωση από τις βιοτικές μέριμνες και τόσα ακόμα, και άλλαξαν προσωρινά το Τυπικό της, βάζοντας τον Όρθρο της κάθε ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος να τελείτε το βράδυ της προηγουμένης και κάποιες ακόμα αλλαγές που διευκολύνουν τον πιστό στο να ζήσει τις μεγάλες αυτές στιγμές της χριστιανοσύνης. 

       Ας δούμε λοιπόν βήμα-βήμα την κάθε ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος και με περιληπτικό τρόπο να φρεσκάρουμε στο μυαλό και στην καρδιά μας, μέσω αυτού του μικρού άρθρου που θα αναρτήσουμε σήμερα  στην ιστοσελίδα του ναού μας, τα γεγονότα που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας, που χώρισαν πριν από περίπου δύο χιλιάδες χρόνια το παγκόσμιο κοσμικό ημερολόγιο σε προ Χριστού και μετά Χριστού εποχή, αλλά και το εκκλησιαστικό ημερολόγιο, δηλαδή το Μεγάλο Σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο, σε Παλαιά και Καινή Διαθήκη.

* Κυριακή των Βαΐων. 

(...μια εβδομάδα πριν το Πάσχα)
Έχοντας περάσει το βράδυ στη Βηθανία (πόλη που σήμερα βρίσκεται στην Παλαιστίνη, λίγο έξω από την Ιερουσαλήμ) όπου ζούσε ο Λάζαρος, τον οποίο είχε μόλις αναστήσει, ο Ιησούς μπαίνει στην Ιερουσαλήμ πάνω σε ένα γαϊδουράκι. Ο κόσμος τον υποδέχεται με επευφημίες, στρώνοντας βάγια στον δρόμο για να περάσει –εξ ου και Κυριακή των Βαΐων.

* Την Μεγάλη Δευτέρα. 

(το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων) 

-Τελείτε ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας, κατά τον οποίο τιμάμε μια μεγάλη προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης, τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο (...δείτε εδώ την ιστορία του !!!) ο οποίος είναι ο ίδιος, με τα άδικα παθήματά του, τύπος του Χριστού  και επίσης ενθυμούμαστε το γεγονός της «ξηρανθείσης συκής» από τον Κύριο, ως ζωντανή προτροπή στους πιστούς για παραγωγή πνευματικών καρπών. 

(το πρωϊ της Μεγάλης Δευτέρας)

Είναι η μέρα που εκτυλίσσεται το επεισόδιο στον Ναό του Σολομώντα: «Μέσα στον περίβολο του ιερού Ναού βρήκε αυτούς που πουλούσαν βόδια, πρόβατα και περιστέρια για τις θυσίες, και τους αργυραμοιβούς καθιστούς πίσω από τους πάγκους. Τότε έφτιαξε ένα μαστίγιο από σχοινιά και τους έβγαλε όλους έξω από τον περίβολο του Ναού, μαζί και τα πρόβατα και τα βόδια, και έριξε καταγής τα νομίσματα των αργυραμοιβών, και αναποδογύρισε τους πάγκους» διαβάζουμε στο κατά Ιωάννη (2:14). «Η Γραφή λέει: Ο οίκος μου πρέπει να είναι οίκος προσευχής (Ησαΐας 56, 7), εσείς όμως τον κάνατε σπήλαιο ληστών» λέει στους εμπόρους (κατά Ματθαίο 21:13).
-Τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και "κοινωνούν" οι πιστοί των προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.

* Την Μεγάλη Τρίτη. 

(το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας)

-Τελείτε ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης, κατά τον οποίο ενθυμούμαστε τις διδακτικότατες παραβολές των Δέκα Παρθένων και των Ταλάντων, οι οποίες έχουν υψίστη σημασία για τη σωτηρία μας, υπενθυμίζοντάς μας την φοβερή και αδέκαστη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.  
(το πρωϊ της Μεγάλης Τρίτης)

Οι ιερείς του ναού στήνουν ενέδρα για να αιχμαλωτίσουν τον Ιησού, φοβούνται όμως τα πλήθη που τον θεωρούν προφήτη και κάνουν πίσω. Εκείνος τους αποκαλεί «φίδια και γιους φιδιών». Αργότερα, ανεβαίνει με τέσσερις από τους μαθητές του, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο, τον Ιωάννη και τον Ανδρέα στο Όρος των Ελαιών. Εκείνοι τον ρωτούν για το μέλλον, πότε θα εκπληρωθεί η προφητεία του κι εκείνος τους απαντά με την περίφημη ομιλία στην οποία λέει μεταξύ άλλων πως «όταν ακούσετε πολέμους και ειδήσεις για πολέμους, μην πανικοβληθείτε· αυτά πρέπει να γίνουν, αλλά δεν είναι ακόμη το τέλος» (κατά Μάρκον 13:7).
-Τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και "κοινωνούν" οι πιστοί των προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.

* Την Μεγάλη Τετάρτη. 

(το βράδυ της μεγάλης Τρίτης) 

-Τελείτε ο Όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης, κατά τον οποίο τιμάμε την μετάνοια της αμαρτωλής γυναικός, η οποία άλειψε με μύρο από ευγνωμοσύνη τα πόδια του Κυρίου, λίγο πριν το Πάθος Του και ακόμα την μέρα αυτή θυμόμαστε την προδοσία του άθλιου Ιούδα. Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης ψάλλετε στους Ιερούς Ναούς το Τροπάριο της Κασσιανής.
(το πρωϊ της Μεγάλης Τετάρτης)

Στα Ευαγγέλια δεν αναφέρεται τι συνέβη την Τετάρτη πριν τη Σταύρωση. Οι μελετητές πιθανολογούν ότι, μετά από δύο εξαντλητικές μέρες, ο Ιησούς και οι μαθητές του απλώς ξεκουράστηκαν, κατά πάσα πιθανότητα στην Βηθανία, στο σπίτι του Λαζάρου και των αδερφών του.
-Τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και "κοινωνούν" οι πιστοί των προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.

* Την Μεγάλη Πέμπτη. 

(το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης) 

Τελείτε ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης, κατά τον οποίο εορτάζουμε τα σωτήρια γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, τον ιερό Νιπτήρα, την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, την Αρχιερατική Προσευχή του Κυρίου και την σύλληψη του Κυρίου. Το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης τελείτε στους Ιερούς Ναούς το Ιερό Μυστήριο του Ευχελαίου.
(το πρωϊ της Μεγάλης Πέμπτης)

Ο Μυστικός Δείπνος. Νωρίτερα εκείνη την ημέρα, ο Ιησούς προσεύχεται στον Κήπο της Γεσθημανής. Το βράδυ τρώνε όλοι μαζί με τους μαθητές του, γιορτάζοντας το εβραϊκό Πάσχα. Ο Ιησούς λέει ότι κάποιος απ’ όλους θα τον προδώσει και προσθέτει «Όλοι θα χάσετε την εμπιστοσύνη σας σ’ εμένα αυτή τη νύχτα· όπως το λέει κι η Γραφή: Θα σκοτώσω το βοσκό, και θα διασκορπιστούν τα πρόβατα. Μετά την ανάστασή μου όμως θα σας περιμένω στη Γαλιλαία, όπου θα πάω πριν από σας» (κατά Μάρκον 14:27). Ο Πέτρος επιμένει πως όχι, αλλά το ίδιο βράδυ, πριν ο κόκορας λαλήσει ότι ξημέρωσε, και αφού ο Ιησούς έχει προδοθεί από τον Ιούδα, συλληφθεί κι έχει οδηγηθεί στον Καϊάφα, τρεις φορές αρνείται πως τον ξέρει.
-Τελείται ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου, ενώ θεωρείτε ως η ημέρα κατά την οποία αθρόως "κοινωνούν" οι χριστιανοί των Τιμίων Δώρων, ενώ οι καμπάνες προσκαλούν τους πιστούς από νωρίς το πρωί. Επίσης σε κάποιους Ιερούς Ναούς προετοιμάζετε και ο  "προηγιασμένος Άρτος", που θα χρησιμοποιηθεί από τον ιερέα για να μεταλαμβάνει τους ανήμπορους και άρρωστους ενορίτες του καθ' όλη την διάρκεια του έτους. Το έθιμο επιτάσσει να βάφονται κόκκινα αυγά την Μεγάλη Πέμπτη και μάλιστα οι πιστοί να τα φέρνουν στην εκκλησία για να ευλογηθούν, τα οποία τα παίρνουν πίσω ευλογημένα μετά την Πρώτη Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, που γίνεται το πρωΐ του Μεγάλου Σαββάτου.  

* Την Μεγάλη Παρασκευή. 
(το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης)

-Τελείτε ο Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, κατά τον οποίο προσκυνούμε τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης διαβάζονται από τους ιερείς τα Δώδεκα Ευαγγέλια, που παραστατικότατα μας εισαγάγουν με τις περιγραφές των γεγονότων στις τελευταίες ημέρες του Κυρίου μαζί μας πάνω στην γη, ενώ κατά παράδοση ξενυχτούν οι πιστοί στους Ιερούς Ναούς στολίζοντας τον Επιτάφιο και ψάλλοντας τα Εγκώμια του.

(το πρωΐ της Μεγάλης Παρασκευής) 

Ο Ιούδας αυτοκτονεί νωρίς το πρωί, ο Ιησούς δικάζεται και καταδικάζεται σε θάνατο με σταύρωση. Κουβαλά τον σταυρό του στην κορυφή του Γολγοθά, σταυρώνεται και στις 3 το μεσημέρι αφήνει την τελευταία του ανάσα. Το απόγευμα ο Νικόδημος και ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία, κρυφοί υποστηρικτές του Ιησού και μέλη του Σανχεντρίν, του τοπικού δικαστηρίου που τον καταδίκασε σε θάνατο, τον κατεβάζουν από τον σταυρό και τον θάβουν.

-Τελούνται οι Μεγάλες Ώρες στους Ιερούς Ναούς της Ορθοδοξίας και στο τέλος τελείται ο Εσπερινός  της Αποκαθηλώσεως. 

* Το Μεγάλο Σάββατο.

(το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής) 
-Τελείτε η Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, όπου τιμάμε τη θεόσωμο Ταφή του Κυρίου μας και την εις Άδου Κάθοδόν Του. Μετά το πέρας της Ακολουθίας, κατά παράδοση, περιφέρεται ο στολισμένος Επιτάφιος στους δρόμους και στις πλατείες των χωριών και των πόλεων συνοδεία όλων των πιστών.

(το πρωΐ του Μεγάλου Σαββάτου)

Το σώμα του Ιησού παραμένει στον τάφο, όπου το φυλούν Ρωμαίοι στρατιώτες.

-Τελείτε η Πρώτη Ανάσταση, δηλαδή ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, όπου κατά την διάρκεια της ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός…» και προκαλείται από τους πιστούς δυνατός κρότος και εκκωφαντικός θόρυβος χτυπώντας τις καμπάνες και τα στασίδια, ενώ ο ιερέας, εξερχόμενος εκ της Ωραίας Πύλης, περιφέρεται μέσα στον ναό πετώντας δάφνες και εορτάζοντας με θορυβώδη χαρά την αποχώρηση του διαβόλου με την Ανάσταση του Κυρίου μας.

* Την Κυριακή του Πάσχα.  

(το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου) 

Τελείται μέσα στους ναούς η Αφή του Αγίου Φωτός με το «Δεύτε λάβετε Φως…», Άγιο Φώς που έρχεται από τα Ιεροσόλυμα με ιδιαίτερες τιμές και διανέμετε σε πόλεις και χωριά της επικράτειας... 

(...το οποίο και ποτέ δεν στερηθήκαμε ακόμα και εν μέσω της πανδημίας και της επέλασης του κορονοϊού, ακόμα και τότε που βιώσαμε το κλείσιμο των εκκλησιών το Πάσχα, ενώ ζήσαμε ακόμα και η Ανάσταση να είναι το ζητούμενο επί δυο ολόκληρα χρόνια...αφού ο Θεός το επέτρεψε) 

...και κατόπιν έξω στα προαύλια και τις πλατείες των εκκλησιών διαβάζετε το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο και ψάλλετε δεκάκις το «Χριστός Ανέστη…», ενώ αμέσως μετά τελείτε η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

(Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα) 

Τα ξημερώματα της Κυριακής, λέει το κατά Ματθαίον 28:1-16: «Η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία [σ.Σ. η μητέρα του Ιησού] ήρθαν να δουν τον τάφο του Ιησού. Ξαφνικά έγινε μεγάλος σεισμός, γιατί ένας άγγελος Κυρίου κατέβηκε από τον ουρανό, ήρθε, κύλησε την πέτρα από την είσοδο και καθόταν πάνω της. Η όψη του ήταν σαν αστραπή και τα ρούχα του ολόλευκα σαν το χιόνι. Τόσο τον φοβήθηκαν οι φρουροί, που άρχισαν να τρέμουν κι έγιναν σαν νεκροί. Ο άγγελος είπε στις γυναίκες: «Εσείς μη φοβάστε! Ξέρω ποιον γυρεύετε: τον Ιησού, τον σταυρωμένο. 6Δεν είναι εδώ· αναστήθηκε, όπως το είπε! Ελάτε να δείτε το μέρος όπου βρισκόταν το σώμα του Κυρίου.

 Τρέξτε όμως γρήγορα και πείτε στους μαθητές του: “αναστήθηκε από τους νεκρούς και πηγαίνει πριν από σας, να σας περιμένει στη Γαλιλαία· εκεί θα τον δείτε”. Αυτά είχα να σας πω».Οι γυναίκες βγήκαν γρήγορα από το μνήμα με φόβο και με χαρά μεγάλη, κι έτρεξαν να πουν τα νέα στους μαθητές του. Καθώς όμως πήγαιναν να πουν τα νέα στους μαθητές του, τις συνάντησε ο Ιησούς, και τους λέει: «Χαίρετε!» Αυτές τον πλησίασαν, έπεσαν στα πόδια του και τον προσκύνησαν. «Μη φοβάστε!» τους λέει ο Ιησούς. «Πηγαίνετε να πείτε στους αδερφούς μου να φύγουν για τη Γαλιλαία, κι εκεί θα με δουν».

Οι έντεκα μαθητές έφυγαν για τη Γαλιλαία, στο βουνό όπου ο Ιησούς τους είχε παραγγείλει να πάνε. Όταν τον είδαν, τον προσκύνησαν· μερικοί όμως είχαν αμφιβολίες. Ο Ιησούς τους πλησίασε και τους είπε: «Ο Θεός μού έδωσε όλη την εξουσία στον ουρανό και στη γη. Πηγαίνετε λοιπόν και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη, βαφτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και διδάξτε τους να τηρούν όλες τις εντολές που σας έδωσα. Κι εγώ θα είμαι μαζί σας πάντα, ως τη συντέλεια του κόσμου».

-Τελείτε η Ακολουθία του Εσπερινού της Αγάπης, όπου διαβάζετε το Ευαγγέλιο της Ανάστασης από κλήρο και λαό σε όλες τις γλώσσες. Η ελληνική φύση έχει την τιμητική της, σε όλη την επικράτεια σουβλίζονται αρνιά, παραφράζοντας οι Έλληνες ένα εβραϊκό έθιμο, κάνοντας το όμως να δένει απόλυτα με την παράδοση τους, ανταλλάσσονται επισκέψεις και στήνοντας μεγάλα τραπέζια, ενώ το αναστάσιμο μήνυμα «Χριστός Ανέστη…» μεταδίδεται αστραπιαία παντού για να υπάρξει άμεσα η ανταπάντηση, «Αληθώς Ανέστη…», η επιβεβαίωση της πληροφορίας αυτής που συντάραξε όλον τον κόσμο πριν από δύο χιλιάδες χρόνια και ακόμα η θεϊκή ισχύς του δεν λέει να κοπάσει σε ολόκληρο τον κόσμο.    

           Οι Άγιοι Πατέρες της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού μας στόλισαν τη Μεγάλη Εβδομάδα με υμνολογικό περιεχόμενο υψίστης ποιητικής και μουσικής αξίας. Οι μεγαλύτεροι υμνογράφοι της Εκκλησίας μας, εμπνευσμένοι από το Θεό, με πίστη και ευλάβεια, συνέθεσαν για τη Μεγάλη Εβδομάδα ύμνους ύψιστης θεολογικής και αισθητικής αξίας.  Η υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδος αποτελεί το 

απόγειο της παγκοσμίου ποιήσεως. Μεγάλοι μουσουργοί έντυσαν αυτούς με έξοχη μελωδία.  Ποια ανθρώπινη καρδιά μένει ασυγκίνητη στο άκουσμα του κατανυκτικού τροπαρίου «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ή του άφθαστου δοξαστικού «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», η του συγκλονιστικού καθίσματος «Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου», ή του περίφημου δοξαστικού  «Εξέδυσάν με τα ιματιά μου» ή των μελωδικότατων εγκωμίων του Επιταφίου «Η Ζωή εν τάφω»;, ενώ ποιος δεν ρίγησε σύγκορμος ακούγοντας από τον ιερέα το «Ανάστα ο Θεός» κατά την Πρώτη Ανάσταση. 

       Ας αφεθούμε και εμείς αγαπητοί αναγνώστες και φίλοι της ιστοσελίδας και της Ενορίας μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, και ας ζήσουμε, φέτος με τα λιγοστά μέτρα κατά του κορωνοϊού, αυτά που απέμειναν να ισχύουν, αλλά τουλάχιστον με ανοιχτές τις εκκλησιές μας...έστω και με προσοχή, αλλά και με γεμάτους τους ναούς, και όχι κλεισμένοι μέσα στα σπίτια μας λόγω της ασθένειας του covid-19, που ενώ ακόμα μαστίζει όλην την υφήλιο, τώρα είναι σε ύφεση, και ας βιώσουμε με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας, στην πόλη, στο ύπαιθρο, στην εκκλησιά της γειτονιάς του, ή του χωριού του, την ζωντανή πραγματικότητα των Αγίων αυτών ημερών, από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Ανάσταση.    

 

       Άς προσευχηθούμε λοιπόν, όχι γοερά στο ταμείο μας, "ιδιωτικά" από την ψυχή μας, μυστικά ίσως και από τα σπίτια μας, όπως τις χρονιές του κορωνοϊού που πέρασαν...ας ευχηθούμε ανεπιστρεπτί!!! αλλά στις εκκλησιές μας και στον Σταυροθέντα και Αναστάντα Χριστό, για να μας κάνει μέλη της  Βασιλείας Του στον ουράνιο Παράδεισο, όπως έκανε και τον μετανοούντα  ληστή. Ας ζητήσουμε τις πρεσβείες της Παναγίας μητέρας Του και αυτές των γονέων της και προστατών Αγίων μας, του Ιωακείμ και της Άννας, των Δικαίων Θεοπροπατόρων, της "Γιαγιάς" και του "Παππού" της Ορθοδοξίας 

και προγόνων Του, και ας ονειρευτούμε αντάμα με όσους έχουν προσπαθήσει μαζί μας για την ολοκλήρωση της ανέγερσης αυτού του Ιερού Ναού και την τέλεση των Θυρανοιξίων του το Σαββατοκύριακο της 12ης και 13ης Οκτωβρίου του 2019, από τούδε και στο εξής πάντα να πορευόμαστε με ανοιχτούς τους Ιερούς Ναούς μας και με την Μεγάλη Εβδομάδα, τα χρόνια που θα ακολουθήσουν να την ζούμε πάντα με ανοιχτές τις θύρες της για τους πιστούς, αλλά και τις καρδιές μας. Μάλιστα εμείς οι Ανθοκηπιώτες αλλά και όλοι οι προσκυνητές των Αγίων μας, του Ιωακείμ και της Άννας, να βιώνουμε για πάντα το Πάσχα και την Ανάσταση, στην ολοκαίνουργια επάνω στην υπέργεια και περίλαμπρη εκκλησιά μας, που λεπτομέρειες έμειναν πια για την ολοκλήρωση της, ενώ λειτουργεί πλήρως και σιγά-σιγά αποπερατώνεται.

*...Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

...& Καλή Ανάσταση!!!