Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ, & "...Άρχεται η Αγία & Μεγάλη Τεσσαρακοστή" !!! (Ε)

 

*...άρθρον της Ενορίας μας, των Αγίων Θεοπατόρων, του Ιωακείμ και της Άννης,

 των Ανθοκήπων Νέας Ευκαρπίας, Δυτική Θεσσαλονίκη, Μακεδονία, Ελλάς.

"Περίοδος Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής 2024" 

(...από Καθαρά Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024 έως Μεγάλο Σάββατο 4 Μαΐου 2024) 

Καθαρά Τρίτη 19η Μαρτίου 2024.

Εισαγωγικό σχόλιον... 

 Aγαπητοί μας αναγνώστες και φίλοι της ιστοσελίδας της Ενορίας μας, έχουμε ήδη αφήσει προ πολλού πίσω μας την τεσσαρακονθήμερη & "ελαστική" νηστεία της Μικρής Σαρακοστής των Χριστουγέννων, το εορταστικό Άγιο Δωδεκαήμερο αμέσως μετά, με τις ευλογημένες εορτές, αρχικά της Γεννήσεως του Χριστού μας στις 25 Δεκεμβρίου, κατόπιν της Περιτομής Του και της εορτής του Αγίου Βασιλείου την 1η Ιανουαρίου υποδεχόμενοι παράλληλα και το νέο ημερολογιακό έτος, το 2024, αλλά λίγες ημέρες αργότερα και την Βάπτιση Του με τα Άγια Θεοφάνεια. 

    Αυτό που με αγωνία αναμέναμε όλοι εμείς οι χριστιανοί αμέσως μετά το Δωδεκαήμερο, ήταν η έναρξη της περιόδου του Τριωδίου, το οποίο και διανύσαμε από την Κυριακή 25ης Φεβρουαρίου 2024, και Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Αργεί βλέπετε αυτήν την χρονιά το Πάσχα !!! Την εκκλησιαστική περίοδο αυτή του Τριωδίου με την ομολογουμένως..."παράξενη" νηστεία του, το οποίο με την σειρά του και μας οδήγησε με ακρίβεια, 

τελώντας όλες τις "Ακολουθίες του Νυχθημέρου", ψάλλοντας τους ιδιαίτερους ύμνους αυτής της περιόδου από το "Τριώδιον", το βιβλίο δηλαδή από όπου και πήρε το όνομα της, σε ένα διάστημα αρχικά τριών εβδομάδων, με τις τέσσερις Κυριακές του. Και τώρα  συνεχίζει ο εκκλησιαστικός Κύκλος με την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, στην οποία μόλις έχουμε εισέλθει και κατόπιν θα ακολουθήσει η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών και φυσικά θα βιώσουμε όλοι μαζί στο τέλος την Ανάσταση του Κυρίου μας και το Ορθόδοξο Πάσχα...πρώτα και πάντα ο Θεός !!!  

       Ας δούμε όμως αρχικά τα χρονικά όρια της νηστείας της περιόδου αυτής που έφυγε, δίνοντας την σκυτάλη στην Σαρακοστή. "Άρχεται το Τριώδιον", όπως είπαμε φέτος την 25η Φεβρουαρίου του 2024, με την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, και μετά συνέχισε με τρείς ακόμα Κυριακές, αυτήν του Ασώτου (3/3/2024) αυτήν της Απόκρεω (10/3/2024) και τέλος την τελευταία Κυριακή της Τυρινής που είχαμε στις 17/3/2024, ενώ ο τύπος της νηστείας που προτάσσει η Εκκλησία μας στο τυπικό της για την περίοδο αυτή, εναλλάσσεται στην κάθε εβδομάδα... έχοντας σαφώς τους λόγους της, τους οποίους και θα εξηγήσουμε παρακάτω στο γενικό άρθρο μας για την Νηστεία, που ακολουθεί, με ιδιαίτερο ένθετο σ' αυτήν. 

Ξεκίνησε αμέσως μετά, με την Καθαρά Δευτέρα, φέτος την 18η Μαρτίου 2024, μια άλλη όμορφη και κατανυκτική...αλλά και "αυστηρή" εκκλησιαστική περίοδος νηστείας, η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, καταλήγοντας στην Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο, και εν τέλει, από την επομένη ξεκινά πάλι μια άλλη περίοδος από την Κυριακή του Πάσχα και την Ανάσταση του Κυρίου μας και για μια ολόκληρη εβδομάδα, 

η οποία λέγεται Διακαινήσιμος και μάλιστα δεν έχει νηστεία καμία ημέρα της, ούτε η Τετάρτη, ούτε και η Παρασκευή, ενώ εμπεριέχει μερικές από τις σημαντικότερες εορτές για την Ορθοδοξία μας, για να φθάσουμε λίγο αργότερα στην περίοδος του Πεντηκοσταρίου, μέχρι και την Κυριακή των Αγίων Πάντων. 

      Η πανδημία τα τελευταία χρόνια, μας έκανε να γνωρίσουμε...ή καλύτερα μάλλον να ζήσουμε στο πετσί μας, όλα αυτά τα βαριά...σχεδόν αβάσταχτα προβλήματα και τα επικείμενα νοσήματα της με τον κορωνοϊό της, που όμως τώρα είναι σε πλήρη αποδόμηση και ύφεση, αόρατος σχεδόν και χωρίς ιδιαίτερη ανησυχία, αφού κατέληξε ως μια απλή γρίπη.

Παράλληλα όμως, μια σειρά άλλα προβλήματα, που ούτε φανταζόμασταν έκαναν την εμφάνιση τους. 

Μιλώ για τον ανελέητο πόλεμο της Ρωσίας που κήρυξε στην Ουκρανία, μιλώ για την ενεργειακή κρίση που ακολούθησε, μιλώ για την παγκόσμια διάλυση της οικονομίας, την διεθνή κρίση ακρίβειας και πληθωρισμού, τις απειλές για παγκόσμιο πόλεμο και μάλιστα πυρηνικό, μιλώ για επισιτιστική κρίση. 

Και νομίζετε πως ένας πόλεμος ήταν αρκετός για να κορέσει την καταστρεπτική μανία μας; Όχι!!! γιατί και δεύτερος πόλεμος ξεκίνησε, αυτήν την φορά στα νότια σύνορα της χώρας μας, τον οποίο και ξεκίνησε η Παλαιστίνη εναντίον του αιωνίου εχθρού της, του Ισραήλ, σφαγιάζοντας νέους και ανυπεράσπιστους ανθρώπους σε μια νεανική φιέστα, που κατέληξε όμως σε μια απίστευτη γιορτή φρίκης. 

Φυσικά η απάντηση δεν άργησε να έρθει και να πλημυρίσει την Γάζα στο αίμα των αθώων Παλαιστινίων...μέχρι τα τώρα !!! Αποτέλεσμα, για ακόμα μια φορά μουσουλμάνοι και Εβραίοι εγκλωβισμένοι μέσα σε έναν πόλεμο, που όμως δεν ήθελαν οι δυο αυτοί άμοιροι λαοί, να θρηνούν τα παιδιά τους. Ποιός έχει δίκιο... ποίος άδικο; Κανένας και όλοι!!! Ποίος είναι ένοχος αυτής της ασχήμιας; Όλοι μας, αφού επιτρέπουμε σε αιμοχαρείς ηγέτες και αιμοσταγείς δολοφόνους να μας κυβερνούν!!! και το... "καλοσερβιρισμένο" ιδεολόγημα της παγκοσμιοποίησης, να αλωνίζει πάνω στις ψυχές όλου του κόσμου!!! 

Και εδώ στην Ελλάδα μας, δεν είναι λίγες οι δυσκολίες μας. Μιλώ για τις απειλές της Τουρκίας και την σχιζοφρένεια του "σουλτάνου" της, που ξύπνησε μια μέρα και άρχισε να διηγείται δεξιά και αριστερά το όνειρο της γαλάζιας πατρίδας που είδε στον ύπνο του, αλλά και τα σύνορα της καρδιάς του, που όλο και μεγαλώνουν...όλο και περισσεύουν. 

Βέβαια όλα αυτά τα κακώς τεκταινόμενα μας ανησυχούν και μας προβληματίζουν, όμως μας προσφέρουν και την δυνατότητα της προσευχής για να φύγουν, να λυθούν και να μην μας κάνουν κακό. 

Μας δίνουν δε την ευκαιρία τώρα... και μπορούμε αν θέλουμε να την αξιοποιήσουμε!!! διαβάζοντας και μαθαίνοντας στοιχεία για την Πίστη μας, που ίσως δεν τα γνωρίζουμε ή μας διαφεύγουν, ή και τα παραθεωρούμε μέσα στην πολύβουη βιοτή μας, να διαβούμε ένα άλλο μονοπάτι που θα μας βοηθήσει να μάθουμε τον συγκεκριμένο και τόσο όμορφο, προκαθορισμένο από τους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας, τρόπο της λατρείας και της συμμετοχής μας στην ζωντάνια της Ορθοδοξίας.

Η Ενορία μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης..."ανήσυχη" όπως πάντα!!! αλλά με δημιουργικό τρόπο, στα πλαίσια της επιμόρφωσης και κατήχησης των μελών της και κατοίκων της γειτονιάς των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, των ενοριτών, αλλά και όλων των αναγνωστών, φίλων και ακολούθων των ιστοσελίδων της και των υπολοίπων μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διαθέτει, χρησιμοποιώντας τον κυβερνοχώρο στο πλαίσιο της εξωστρέφειας της, αφιερώνει την σημερινή ανάρτηση της, στην Νηστεία γενικότερα, μέσα στον ετήσιο εκκλησιαστικό κύκλο, αλλά και την εξέλιξη και τις αλλαγές στον τρόπο της διεξαγωγής της, από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια μέχρι και τις μέρες μας.

      Εδώ ας διευκρινίσουμε αυτό που πολλές φορές βλέπουμε κατά την τήρηση των..."υποχρεώσεων" μας ως χριστιανοί, στο "γράμμα" και στον "τύπο" του νόμου, στην έννοια αλλά και στην ουσία αυτής της ευλογημένης συνήθειας των Ορθοδόξων Χριστιανών, την νηστεία, όπου πολλές φορές γινόμαστε θιασώτες μιας παράλληλης πραγματικότητας και βλέπουμε στο μυαλό κάποιων  "ζηλωτών" αδελφών μας, ή και κάποιων "υπερσόφων"  "γερόντων" και "πνευματικών", ακόμα και κάποιων  "παντογνωστών" θεολόγων, να κρύβονται...ή και να εκφράζονται ενίοτε !!! δημιουργώντας προβλήματα στις Ενορίες, διχάζοντας τους πιστούς, με λόγια..."παρωχημένα" να πω;;; αλλά και πρακτικές με αχρείαστες υπερβολές κατά την τήρηση της λατρευτικής ζωής που προτείνουν στα... "πνευματικά παιδιά τους", τις περισσότερες φορές εν αγνοία, ή χωρίς την άδεια και ευλογία του τοπικού Επισκόπου, ή την ενημέρωση του εφημερίου της Ενορίας. 

       Εμείς όμως, ως καλοί χριστιανοί που είμαστε, αλλά και ως καλοί άνθρωποι που αγωνιζόμαστε να γίνουμε, για όλες αυτές τις απορίες μας και άλλες πολλές, σε πνευματικά ή λατρευτικά θέματα...και όχι μόνο, ας συμβουλευόμαστε και ας ακούμε πάντα τον δικό μας ιερέα και τον δικό μας πνευματικό, που είναι και ο καθ' ύλην αρμόδιος...αλλά και ο υπεύθυνος, για την ψυχική μας υγεία και για την συμπεριφορά μας, αλλά και τους εφημερίους των Ιερών Ναών που υπαγόμαστε, που έχουν τον πρώτο και μοναδικό λόγο για τα τεκταινόμενα στην Ενορία τους.

      Για άλλη μια φορά, εμείς οι..."νεοχριστιανοί", και συγχωρήστε με για τον ομολογουμένως αδόκιμο όρο, όσο και για εκείνους που χρησιμοποίησα παραπάνω για τους... "αυστηρούς" πνευματικούς!!! 

...αν διαβάσουμε το άρθρο μας αυτό, τότε ίσως να διαπιστώσουμε την σοφία με την οποία, αρχικά βίωσαν και κατόπιν μίλησαν, έγραψαν και δίδαξαν οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, αλλά και χαρισματικοί Γέροντες Άγιοι και Ασκητές, για όλα τα θέματα που μας αφορούν ακόμα και τώρα, δυο χιλιάδες και περισσότερα χρόνια μετά, στην βιοτή μας, και στην προκειμένη περίπτωση, για την Νηστεία,   "...ψυχή τε και σώματι", και τότε ίσως κατανοήσουμε τον λόγο της ύπαρξης της κατά την προσπάθεια μέσα στην μικρή και πεπερασμένη και σύντομη ζωή μας, να...κερδίσουμε τον Παράδεισο, τι άλλο!!!

Καλή Σαρακοστή σ' όλους αδελφοί μου...

...Καλή Μετάνοια & Καλόν Παράδεισο!!!

Η νηστεία στην Εκκλησία μας 

απ' αρχής μέχρι σήμερον...

     Οι ημέρες όπου η Αγία του Θεού Ορθόδοξος Εκκλησία έχει καθιερώσει ως νηστεία καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, είναι πολλές (180-200) και έχουν θεσπιστεί αρχικά από  τον ίδιο τον Ιδρυτή της, τον Χριστό, και έτσι με αυτόν τον τρόπο συμπληρώνεται η προετοιμασία μας για τα Μυστήρια της και η εισαγωγή μας στην κοινωνία των χριστιανών ως γνήσια και ισότιμα μέλη του σώματος της.

     Το άρθρο αυτό που διαβάζετε με τίτλο "Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ" το οποίο και έχουμε εκδώσει στην Ενορία μας και έχουμε αναδημοσιεύσει στο παρελθόν από τα μέσα δικτύωσης που διαθέτει ο Ιερός Ναό μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, στους Ανθόκηπους της Νέας Ευκαρπίας, για ενημέρωση των πιστών στον κοινό τρόπο λατρείας του Θεού, αλλά υπάρχει και σε μορφή δίπτυχου μαζί και με τα υπόλοιπα φυλλάδια που υπάρχουν στις προθήκες του Ιερού Ναού μας γιαυτόν τον σκοπό, 

αλλά και μοιράζονται στο εκκλησίασμα σε τακτά χρονικά διαστήματα, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, ένα καθημερινό και απλό βοήθημα στις προσπάθειες μας για μια πιο πνευματική βιοτή, μα και ένας οδηγός με τους κανόνες που διέπουν την νηστεία κατά το Ορθόδοξο τυπικό, αυτό το ψυχικό και σωματικό "άθλημα" του χριστιανού, έτσι ώστε "ψυχή τε και σώματι" να αγωνιστεί "τον αγώνα τον καλόν", για την σωτηρία της ψυχής του. 

      Όμως παρότι υπάρχει αυτή η κατηγοριοποίηση από την Εκκλησία μας στον τρόπο που πρέπει να νηστεύουμε, παρ’ όλα αυτά ο Πνευματικός, ο Εξομολόγος μας δηλαδή, είναι αυτός που θα καθορίσει και την δυσκολία της νηστείας που πρέπει να ακολουθήσουμε, αλλά και την διάρκεια της, ανάλογα με τις αμαρτίες που μας βαραίνουν, αλλά και τις πνευματικές και σωματικές μας αντοχές και ανάγκες.

      Ήδη οι Απόστολοι του Χριστού καθιέρωσαν αφ' ενός μεν την νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής κάθε εβδομάδας, σε ανάμνηση γεγονότων του θείου Πάθους, αφ' ετέρου δε την λεγόμενη προπασχάλια νηστεία, που δεν υπερέβαινε τις 6 ημέρες.

      Ακολούθως, με την εμφάνιση και διάδοση του ασκητισμού, καθιερώνεται, τουλάχιστον από της Α' Οικουμενικής Συνόδου (325), και η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που συνενώθηκε με την προϋπάρχουσα εβδομαδιαία προπασχάλια. (Διαφορές υπήρξαν μεταξύ των κατά τόπους Εκκλησιών ως προς τον αριθμό των ημερών, αλλά και της αποχής από τα είδη των τροφών).

      Μετά τον 6^ο αιώνα καθιερώθηκαν οι τεσσαρακονθήμερες νηστείες των Χριστουγέννων, η λεγόμενη των Αγίων Αποστόλων (που σπανίως εκάλυπτε περίοδο 40 ημερών), ως και νηστεία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δεκαπενθήμερης διάρκειας, είτε εβδομαδιαία με συνάφεια με την επίσης εβδομαδιαία της Μεταμορφώσεως. Τότε περίπου εμφανίζονται και οι ημερήσιες νηστείες της παραμονής των Θεοφανείων, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, που ωστόσο έγιναν δεκτές υπό του συνόλου των πιστών μόλις από του 12^ου αιώνος.

 Πότε και πώς νηστεύουμε

       Η λέξη  νηστεία είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρνητικό μόριο νη και το ρήμα εσθίω, που είναι άλλος τρόπος του έσθω και του έδω και που σημαίνει τρώγω.   Νήστις – η πρώτη λέξη που δημιουργήθηκε – σημαίνει αυτός που δεν εσθίει, που δεν τρώγει. Από την λέξη αυτή στην συνέχεια προήλθε το ρήμα νηστεύω και το αφηρημένο ουσιαστικό νηστεία, που αρχικά σήμαινε την πλήρη αποχή από τροφές και ποτά, δηλαδή την ασιτία και ατροφία.

        Αργότερα, με την αύξηση της χρονικής διάρκειας και την προοδευτική διαμόρφωση του θεσμού της νηστείας, νηστεία δεν σήμαινε μόνο την πλήρη αποχή από στερεές ή υγρές τροφές, αλλά και την μερική αποχή, την αποχή δηλαδή από ορισμένες τροφές και την λήψη άλλων, συγκεκριμένων τροφών. Έτσι έχουμε την διάκριση σε νηστήσιμες  και αρτυμένες ή αρτύσιμες τροφές.

        Κατά την διάκριση αυτή νηστίσιμες τροφές θεωρούνται το ψωμί, τα λαχανικά, οι καρποί και μάλιστα οι ξηροί, οι ελιές και άλλα. Αρτύσιμα, αντίθετα, θεωρούνται τα διάφορα φαγητά που μαγειρεύουμε με την χρήση ελαίου ή βουτήρου και διαφόρων καρυκευμάτων, όπως και το κρασί (Όταν δεν τρώμε λάδι, δεν πίνουμε και κρασί).

Α' ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

*Η νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής: 

        Η νηστεία των δύο αυτών ημερών ήταν πάντοτε ιδιαίτερα αυστηρή, ανάλογη της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας, γιατί η μεν Τετάρτη είναι η ημέρα της προδοσίας του Χριστού από τον Ιούδα και μας θυμίζει να μην τον προδώσουμε και εμείς, ενώ η Παρασκευή είναι η ημέρα της Σταύρωσης του Κυρίου μας, ημέρα πένθους και θρήνου για τον κάθε χριστιανό. Η ακρίβεια λοιπόν της νηστείας αυτής είναι να μην καταλύουμε λάδι, αλλά ούτε και οίνο.

...και εδώ σας έχουμε μερικές λεπτομέρειες για την νηστεία που ήδη ξεκίνησε από εχθές, από την Καθαρά Δευτέρα, θα κοντά σαράντα ημέρες...και περισσότερο !!! ενώ θα τελειώσει το Μεγάλο Σάββατο, της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δείτε...

*Η νηστεία της Αγίας & Μεγάλης Τεσσαρακοστής 

(...και της Μεγάλης Εβδομάδας): 

     Μεταξύ των μακρών νηστειών του έτους η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η αρχαιότερη και αυστηρότερη περίοδος νηστείας. Ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει με το Μεγάλο Σάββατο.

     Με ιδιαίτερη αυστηρότητα λοιπόν νηστεύουμε την πρώτη ή αλλιώς Καθαρά Εβδομάδα. Λάδι και οίνο καταλύουμε μόνο το Σάββατο και την Κυριακή.

     Με τον ίδιο περίπου τρόπο οφείλουμε να νηστεύουμε και το άλλο διάστημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, από λάδι και οίνο απέχουμε όλες τις ημέρες της εβδομάδας και όχι μόνο την Τετάρτη και την Παρασκευή, ενώ λάδι και οίνο καταλύουμε μόνο το Σάββατο και την Κυριακή.

Εξαιρέσεις στην νηστεία 

της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι οι εξής: 

1) Των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων (...επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου...όταν βέβαια η γιορτή πέσει μέσα στην Σαρακοστή-φέτος έπεσε το Ψυχοσάββατο-οπότε υπήρχε κανονική κατάλυσις).  

2) Του Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (...καταλύουμε και ψάρι). 

3) Την Κυριακή των Βαϊων (...επίσης καταλύουμε και ψάρι).

  Τέλος, για να ολοκληρώσουμε το θέμα της νηστείας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θα πρέπει να τονίσουμε ότι όλα τα Σάββατα και όλες τις Κυριακές όλου του εκκλησιαστικού κύκλου και των εορτών που τον απαρτίζουν, μπορούμε να καταλύσουμε οίνο και έλαιο, με μία μόνο εξαίρεση: Το Μεγάλο Σάββατο, το οποίο είναι και το  μοναδικό  Σάββατο μέσα στο έτος κατά το οποίο  νηστεύουμε, και μάλιστα είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, αναμένοντας την Ανάσταση του Κυρίου μας. 

*Η νηστεία των Χριστουγέννων: 

         Δεύτερη μακρά περίοδος νηστείας μετά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η νηστεία των Χριστουγέννων, γνωστή στην γλώσσα του ορθόδοξου λαού μας και ως  σαρανταήμερο ή Μικρή Σαρακοστή. Αρχίζει την 15η Νοεμβρίου και λήγει την 24η Δεκεμβρίου. Επίσης συνηθίζεται στις Ενορίες να τελείται αυτήν την περίοδο το λεγόμενο "Σαρανταλείτουργο", όπου και καθημερινά τελείται Θεία Λειτουργία και οι πιστοί που νηστεύουν όλο αυτό το χρονικό διάστημα, προσφέρουν στην εκκλησιά τους όλα τα ορατά υλικά που χρειάζονται για αυτήν, "...τον άρτον, τον οίνον και το έλαιον", αλλά και λαμπάδες και λουλούδια για την Αγία Τράπεζα, το θυμίαμα και το καρβουνάκι, το φυτιλάκι για τις κανδήλες, αλλά και χρήματα μαζί με τα ονόματα των οικείων τους που θέλουν να μνημονευτούν από τον ιερέα τους, ενώ μεταλαμβάνουν συχνά κατά την διάρκεια αυτή. Για το "Σαρανταλείτουργο" εκτενέστερο άρθρο με τον τίτλο: "Η ΜΙΚΡΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ", Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ & ΤΟ ΑΓΙΟ ΚΑΙ ΙΕΡΟ ΣΑΡΑΝΤΑΛΕΙΤΟΥΡΓΟ", υπήρξε και είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα μας κατά την περίοδο μέχρι τα Χριστούγεννα που διανύσαμε από τις 15 Νοεμβρίου και μετά.

         Η νηστεία του Σαρανταημέρου των Χριστουγέννων γίνεται ως εξής: 

Το σύνηθες, και αυτό που προτείνουν οι περισσότεροι ιερείς και πνευματικοί, είναι να υπάρχει κατάλυσις ιχθύος, οίνου και ελαίου, καθ' όλην την περίοδο από την 15η Νοεμβρίου έως την 17η Δεκεμβρίου, εκτός φυσικά της Τετάρτης και της Παρασκευής, ενώ από τις 18 Δεκεμβρίου και μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων, η νηστεία συνεχίζει με κατάλυση μόνο ελαίου, εκτός από Τετάρτη και Παρασκευή φυσικά. 

Όμως υπάρχει και η αυστηρότερη εκδοχή της νηστείας των Χριστουγέννων για τους "ζηλωτές" της Πίστης μας και από "αυστηρότερους" πνευματικούς, όπου:

Από 15 έως 21 Νοεμβρίου, κατάλυσις ελαίου, εκτός Τετάρτης και Παρασκευής. 

Την 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, κατάλυσις ιχθύος όποια ημέρα και αν τύχει. 

Από 21 Νοεμβρίου έως 17 Δεκεμβρίου: Τα Σάββατα και τις Κυριακές μόνο κατάλυσις ιχθύος. Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη κατάλυσις ελαίου. Τις Τετάρτες και τις Παρασκευές χωρίς λάδι, εκτός αν συμπέσουν οι εορτές: 

την 16^ην Νοεμβρίου, του Αποστόλου Ματθαίου, 

την 25^ην Νοεμβρίου, της Αγίας Αικατερίνης, 

την 30^ην Νοεμβρίου, του Αποστόλου Ανδρέου, 

την 4^ην Δεκεμβρίου, της Αγίας Βαρβάρας, 

την 5^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Σάββα, 

την 6^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου, 

την 9^ην Δεκεμβρίου, στην εορτή της Συλλήψεως της Θεοτόκου από την Αγία Άννα,

την 12^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Σπυρίδωνος, 

την 15^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Ελευθερίου, 

την 17^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Διονυσίου, 

και την 20^ην Δεκεμβρίου, του Αγίου Ιγνατίου. 

Από 18 έως 23 Δεκεμβρίου κατάλυσις ελαίου, εκτός Τετάρτης και Παρασκευής. 

Την Παραμονή των Χριστουγέννων 24^ην Δεκεμβρίου δεν καταλύομεν έλαιον και οίνον εκτός αν τύχη Σάββατο ή Κυριακή.

*Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων: 

       Μία ακόμη μακρά περίοδος νηστείας είναι η λεγόμενη νηστεία των Αγίων Αποστόλων. Ονομάζεται έτσι διότι προηγείται των δύο αποστολικών εορτών: Των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) και της “Συνάξεως των Αγίων Αποστόλων” (30 Ιουνίου).

       Η χρονική διάρκεια αυτής της νηστείας είναι μεταβλητή επειδή η έναρξή της εξαρτάται από την κινητή εορτή του Πάσχα. Αρχίζει την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και λήγει σταθερά την 28η Ιουνίου. Κατά το ισχύον (νέο) ημερολόγιο δεν υπερβαίνει ποτέ τις 30 ημέρες. Υπάρχει ακόμα και περίπτωση (όταν το Πάσχα εορτάζεται μεταξύ 5 και 8 Μαϊου) να μήν έχουμε καθόλου νηστεία.

        Κατά την περίοδο της νηστείας αυτής δεν καταλύουμε κρέας, γαλακτερά και αυγά, ενώ επιτρέπεται η κατάλυση ψαριού. (Φυσικά πάντοτε εκτός Τετάρτης και Παρασκευής). Αν η εορτή των Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή,  καταλύουμε μόνο ψάρι.

*Η νηστεία του Δεκαπενταυγούστου: 

        Η περίοδος αυτή της νηστείας προηγείται της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και αρχικά ήταν διηρημένη σε δύο τμήματα: αυτό που προηγείτο της εορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και εκείνο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

        Η νηστεία αυτή όπως επικράτησε να την τηρούμε, έχει αυστηρό χαρακτήρα. Εφόσον λοιπόν μπορούμε, νηστεύομε από λάδι όλες τις ημέρες. Κατάλυση οίνου και ελαίου έχουμε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές, ενώ κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει καταλύουμε ψάρι. Κατάλυση ιχθύος και μόνον έχουμε και κατά την ημέρα της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αν αυτή πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή.

*Η νηστεία της Παραμονής των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου): 

         Την νηστεύουμε αυστηρά, με ξηροφαγία, και μόνο αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή  καταλύουμε λάδι.

*Η νηστεία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου): 

         Νηστεύουμε με ξηροφαγία, εκτός κι αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή όπότε καταλύουμε οίνο και έλαιο.

 *Η νηστεία κατά την εορτή της              Αποτομής της Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου (29 Αυγούστου): 

          Νηστεύουμε με ξηροφαγία, εκτός κι αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή όπότε καταλύουμε οίνο και έλαιο.

*Πότε άλλοτε νηστεύουμε: 

#Νηστείες λόγω εκτάκτων περιστάσεων: Η απειλή πολέμου, ο φόβος σεισμού, η ανομβρία, κάποια φοβερή επιδημία ή αρρώστια, οι κατακλυσμοί και άλλες έκτακτες κοινές συμφορές, συχνά οδήγησαν – και οδηγούν και σήμερα - την Εκκλησία στην απόφαση να καλέσει τον λαό σε μετάνοια, προσευχή και νηστεία, προκειμένου με συντριβή και ταπείνωση όλοι μαζί οι πιστοί να ζητήσουν το έλεος και την σωστική παρέμβαση του Θεού. Τέτοιες νηστείες αποφασίζει είτε η Σύνοδος, είτε ο Επίσκοπος για την εκκλησιαστική επαρχία του, πρακτική σπάνια στις ημέρες μας. 

#Η νηστεία που επιβάλλει ο Πνευματικός ως επιτίμιο: 

Πολλές φορές ο Πνευματικός επιβάλλει νηστεία σε κάποιον εξομολογούμενο. Ο σκοπός του επιτιμίου αυτού είναι καθαρά παιδαγωγικός και θεραπευτικός και αποσκοπεί στην απελευθέρωση του πιστού από την κυριαρχία διαφόρων παθών και στην σταθεροποίησή του στη χριστιανική ζωή. 

#Όταν το κάνουμε τάμα: 

Υπόσχεση για κάτι ψυχοφελές που ζητούμε από τον Θεό, τότε και με την άδεια του πνευματικού μας, αν το κρίνουμε ωφέλιμο πνευματικά, τότε νηστεύουμε στερούμενοι κάποιες τροφές. 

#Η νηστεία πρίν από την συμμετοχή μας στα θεία Μυστήρια: 

Νηστεία προηγείτο πάντοτε πρίν του μυστηρίου του Βαπτίσματος και του μυστηρίου του Χρίσματος που ακολουθούσε. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα Μυστήρια της Εκκλησίας (Εξομολόγησις, Ευχέλαιο, Γάμος, Ιεροσύνη (χειροτονία), Θεία Μετάληψη), αλλά και για αγιαστικές πράξεις που ζητούμε από τους ιερείς μας (Αρτοκλασία, Τρισάγιο, Αγιασμό κ.τ.λ), αλλά και κατά την περίοδο πένθους μετά την κηδεία προσφιλούς μας προσώπου.

Β' ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ 

ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ

     Εκτός από τις περιόδους νηστείας, η Εκκλησία μας καθόρισε και περιόδους απολυτές, δηλαδή κάποια χρονικά διαστήματα κατά τα οποία έχουμε “κατάλυσιν εις πάντα”που σημαίνει ότι επιτρέπεται να τρώμε από όλα, όλες τις ημέρες, καί την Τετάρτη και την Παρασκευή.

1) Το Άγιο Δωδεκαήμερο. Το χρονικό διάστημα δηλαδή μεταξύ Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Εξαίρεση αποτελεί η παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου) 

2) Η Διακαινήσιμη εβδομάδα. Είναι η εβδομάδα που ξεκινά την Κυριακή του Πάσχα και λήγει την αμέσως επόμενη Κυριακή του Θωμά.

3) Η εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή. Η εβδομάδα από την Κυριακή της Πεντηκοστής μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων. 

4) Η περίοδος του Πεντηκοσταρίου, λόγω του αναστάσιμου χαρακτήρα της, δεν νηστεύονται οι Τετάρτες και οι Παρασκευές, δηλαδή έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου.

5) Η Τετάρτη της  Μεσοπεντηκοστής, όπως και... 

6) Η Τετάρτη της Αποδόσεως του Πάσχα, έχουμε κατάλυση και ψαριού. 

7) Η Περίοδος  του Τρωδίου (...ξεκινά την Κυριακή του Τελώνου & Φαρισαίου,
εμπεριέχοντας τρεις ακόμα Κυριακές, του Ασώτου, της Απόκρεω και της Τυρινής)

Τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου, τις οποίες θα μπορούσαμε και αυτές να τις συμπεριλάβουμε στις απολυτές περιόδους αφού ισχύουν τα εξής:

+Η πρώτη εβδομάδα, από την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου έως την Κυριακή του Ασώτου, ονομάζεται και προσφωνήσιμος, επειδή αποτελεί την εισαγωγή της όλης περιόδου, είναι απολυτή, δηλαδή καταλύουμε εις πάντα όλες τις ημέρες. 

+Την δεύτερη εβδομάδα, από την Κυριακή του Ασώτου μέχρι των Απόκρεω, γίνεται κατάλυση εις πάντα όλες τις ημέρες εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, ενώ μέσα σ' αυτήν την εβδομάδα υπάρχει και η Τσικνοπέμπτη, για να καθαρίσουμε το σπιτικό μας από οτιδήποτε κρεατικό υπάρχει. 

+Την τρίτη εβδομάδα, από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Απόκρεω μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου, απαγορεύεται η  κρεοφαγία και επιτρέπεται – όλες τις ημέρες – η κατάλυση ψαριών, αυγών και όλων των γαλακτοκομικών προϊόντων.

*...η περίοδος του Τριωδίου συνεχίζεται κατόπιν με την αυστηρή νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο (...δείτε παραπάνω το ιδιαίτερο ένθετο !!!)

*Κατάλυση ιχθύος έχουμε τις παρακάτω εορτές, όταν αυτές συμπίπτουν κατά την Τετάρτη ή την Παρασκευή:  

7^η  Ιανουαρίου, Η Σύναξις του Τιμίου Προδρόμου. 

2^η  Φεβρουαρίου, Η Υπαπαντή του Κυρίου. 

25^η  Μαρτίου, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. 

24^η  Ιουνίου, Το Γενέθλιον του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. 

29^η  Ιουνίου, Των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. 

6^η  Αυγούστου, Η Μεταμόφωσις του Σωτήρος. 

15^η  Αυγούστου, Η Κοίμησις της Θεοτόκου. 

8^η Σεπτεμβρίου, Το Γενέθλιον της Θεοτόκου. 

14^η  Νοεμβρίου, Του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου. 

21^η  Νοεμβρίου, Τα Εσόδια της Θεοτόκου. 

Την Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής. 

Την Τετάρτη της Αποδόσεως του Πάσχα.

*Κατάλυση οίνου και ελαίου έχουμε τις παρακάτω εορτές, όταν αυτές συμπίπτουν κατά την Τετάρτη ή την Παρασκευή:

      ~ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ: 

      11^η Αγίου Θεοδώρου του Κοινοβιάρχου. 

      16^η Η Προσκύνησις της αλύσεως του Αποστόλου Πέτρου. 

      17^η Αγίου Αντωνίου. 

      18^η Αγίων Αθανασίου και Κυρίλλου. 

      20^η Αγίου Ευθυμίου. 

      22^η Αγίων Αποστόλων Τιμοθέου και Αναστασίου του Πέρσου. 

      25^η Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. 

       27^η Ανακομιδή λειψάνων Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. 

       30^η Των Τριών Ιεραρχών.

       ~ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ: 

  8^η Αγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Στρατηλάτου. 

      10^η Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους. 

       11^η Αγίου Ιερομάρτυρος Βλασίου. 

       17^η Αγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος. 

       24^η Η Α' και Β' εύρεσις της τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου. 

      ~ΜΑΡΤΙΟΣ: 

         9^η Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.

26^η Σύναξις Αρχαγγέλου Γαβριήλ.

~ΑΠΡΙΛΙΟΣ: 

23^η Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. 

25^η Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου. 

30^η Αγίου Αποστόλου Ιακώβου.

~ΜΑΪΟΣ: 

2^η Ανακομιδή λειψάνου Αγίου Αθανασίου. 

8^η Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου. 

15η Αγίων Πατέρων Παχωμίου του Μεγάλου και Αχιλλίου Λαρίσης. 

21^η Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης των ισαποστόλων. 

25^η Γ' Εύρεσις της τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου.

~ΙΟΥΝΙΟΣ: 

8^η  Ανακομιδή λειψάνου Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου. 

11^η  Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα. 

30^η  Σύναξις των 12 Αποστόλων.

~ΙΟΥΛΙΟΣ: 

1^η  Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. 

2^η  Κατάθεσις Τιμίας Εσθήτος της Θεοτόκου. 

17^η  Αγίας Μεγαλομάρτυρος Μαρίνας. 

20^η  Αγίου Προφήτου Ηλιού. 

22^η  Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής. 

25^η  Κοίμησις Αγίας Άννης. 

26^η  Αγίας Οσιομάρτυρος Παρασκευής. 

27^η  Αγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος.

~ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ: 

31^η  Κατάθεσις Τιμίας Ζώνης Υπεραγίας Θεοτόκου

~ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ: 

1^η Αρχή της Ινδίκτου, Αγίου Συμεών του Στυλίτου. 

6^η  Ανάμνησις του εν Χώναις θαύματος του αρχιστρατήγου Μιχαήλ. 

9^η  Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. 

13^η  Τα εγκαίνια του Ναού της Αναστάσεως, Αγίου Κορνηλίου του εκατόνταρχου. 

20^η  Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ευσταθίου.

23^η  Η σύλληψις του Τιμίου Προδρόμου. 

26^η  Η μετάστασις του Αγίου Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου

 ~ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ: 

6^η Αγίου Αποστόλου Θωμά. 

18^η  Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά. 

23^η  Αγίου Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου. 

26^η  Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου.

~ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ: 

1^η  Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. 

8^η  Η Σύναξις των παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ. 

12^η  Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος. 

13^η  Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. 

16^η  Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου. 

25^η  Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης. 

30^η  Αγίου Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου.

~ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ: 

4^η  Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, Ιωάννου του Δαμασκηνού. 

5^η  Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. 6^η  Αγίου Νικολάου επισκόπου Μύρων. 

9^η  Η Σύλληψις της Αγίας και θεοπρομήτορος Άννης.

12^η  Αγίου Σπυρίδωνος του Θαυματουργού. 

15^η  Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου. 

17^η  Αγίων Προφήτου Δανιήλ και Διονυσίου Αρχιεπισκόπου Αιγίνης. 

20^η  Αγίου Ιερομάρτυρος Ιγνατίου  Θεοφόρου & Προεόρτια της Γεννήσεως.

      Αυτές ήταν μερικές από τις πληροφορίες που περισυλλέξαμε από διάφορες πηγές για να γράψουμε αυτό το άρθρο με τον τίτλο: "Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ",  πληροφορίες που ίσως να χρειάζεται ο χριστιανός κατά την άσκηση των λατρευτικών του καθηκόντων, όμως για ότι άλλο μας απασχολεί, η μεγαλύτερη και σίγουρη αναφορά μας πρέπει να είναι ο ιερέας της Ενορίας μας, ο εφημέριος, ο πνευματικός μας και το πετραχήλι του, το μέσον για την σωτηρία της ψυχής μας, που πιστέψτε με...

...είναι πολύ μεγάλο πράγμα!!!

Καλή δύναμη στους αγώνες μας απέναντι στο..."κακό και τ' άσχημο", που βιώνουμε όλοι μας αυτό το ομολογουμένως..."αρρωστημένο" & "πολεμοχαρές" χρονικό διάστημα!!!

Καλή & ευλογημένη Σαρακοστή!!!

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης