ΤΑ ΔΥΟ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ(..."Ψυχο" Σάββατον α' νηστειών 23/3/2024) "Το θαύμα των κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος"

Είδησις: 

Στην Ενορία μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, διαβάστηκαν κόλλυβα για το Μεγάλο Ψυχοσάββατο της Απόκρεω,  στον επάνω ολοκαίνουργιο Ιερό Ναό μας, αρχικά την παραμονή,  Παρασκευή 8/3/2024 το απόγευμα στο τέλος του Εσπερινού, που ξεκίνησε στις 5.30 μ.μ. και όχι στις 6.00 μ.μ. αλλά και ανήμερα το Ψυχοσάββατο 9/3/2024, το πρωΐ, στο τέλος της Θείας Λειτουργίας,  γύρω στις 9.30 π.μ. 

Μπορείτε όμως, τώρα που ξεκίνησε η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, να φέρνετε τα κόλλυβα σας για τους κεκοιμημένους οικείους σας, κάθε Σάββατο των εβδομάδων των νηστειών, μα ειδικά αυτό το Σάββατο, της α' εβδομάδος των νηστειών, που εορτάζουμε, σύμφωνα με το Συναξάρι, το θαύμα των κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος, και που ο λαός εορτάζει και πανηγυρίζει στους ναούς της και τους δυο Αγίους Θεοδώρους. 

Όπως και παραπάνω αναφέραμε, μπορείτε να φέρνεται κόλλυβα με τα ονόματα των κεκοιμημένων οικείων του,

θεωρώντας το ως το "Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων", χωρίς βέβαια αυτό να είναι σωστό, όμως η Εκκλησία μας το δέχεται και το επικροτεί, αρκεί όμως πρώτα να διαβάζονται τα κόλλυβα του εορταζομένου Αγίου, του Θεοδώρου του Τήρωνος, ή και των δυο Αγίων Θεοδώρων, μιας και ο λαός του Θεού τους θέλει μαζί !!! και μετά των κεκοιμημένων, και κατόπιν να τα παίρνετε ευλογημένα, το πρωΐ μετά την Θεία Λειτουργία και να τα μοιράζεται στο εκκλησίασμα για το "συγχώριο" μια όμορφη παράδοσις που έγινε ευλογημένο έθιμο στις μέρες μας.

    Οι ιερείς της δικής μας Ενορίας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας... πρώτα και πάντα ο Θεός!!! θα βρίσκονται στα κοιμητήρια της Νέας Ευκαρπίας, και θα τελούν Τρισάγια, μετά το πέρας της Θείας λειτουργίας του "Ψυχο" Σαββάτου της α΄ εβδομάδος των νηστειών, από τις 10.00 π.μ. έως τις 12.00 το μεσημέρι.

Καλό Παράδεισο 

στους κεκοιμημένους αδελφούς μας!!! 

"ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ" 

Η ΕΥΧΗ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ 

ΤΑ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ

Ο Θεός των πνευμάτων και πάσης σαρκός, ο τον διάβολον καταπατήσας, τον δε θάνατον καταργήσας και ζωήν τω κόσμω Σου δωρησάμενος, Αυτός, Κύριε, ανάπαυσον και τας ψυχάς των κεκοιμημένων δούλων Σου, βασιλέων, πατριαρχών, αρχιερέων, ιερέων, ιερομονάχων, ιεροδιακόνων, μοναχών, μοναζουσών και πάντων των από περάτων έως περάτων της οικουμένης κεκοιμημένων ευσεβώς ορθοδόξων χριστιανών, πατέρων, προπατόρων, πάππων, προπάππων, γονέων, συζύγων, τέκνων, αδελφών και συγγενών ημών εν τόπω φωτεινώ, εν τόπω χλοερώ, εν τόπω αναψύξεως, ένθα απέδρα οδύνη, λύπη και στεναγμός· παν αμάρτημα το παρ’ αυτών πραχθέν, εν λόγω ή έργω ή διανοία, ως αγαθός και φιλάνθρωπος Θεός, συγχώρησον, ότι ουκ έστιν άνθρωπος, ος ζήσεται επί της γης και ουχ αμαρτήσει· Συ γαρ μόνος εκτός αμαρτίας υπάρχεις· η δικαιοσύνη Σου δικαιοσύνη εις τον αιώνα και ο λόγος Σου αλήθεια.

ΤΑ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ 

ΓΕΝΙΚΑ 

     Η Αγία Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία έχει καθορίσει δύο Σάββατα, τα οποία και τα αφιερώνει στους απ΄αιώνος κεκοιμημένους αδελφούς της. Αυτά είναι τα μεγάλα Ψυχοσάββατα, το ένα πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και το άλλο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.  Γιά τήν ἱστορία καί μόνο ἂς γνωρίζουμε ὅτι η καθιέρωση τοῦ Σαββάτου πρό τῶν Ἀπόκρεω ὡς Ψυχοσαββάτου, έγινε μᾶλλον και αυτό κατ᾿ ἀπομίμησιν τοῦ Σαββάτου πρό τῆς Πεντηκοστῆς, που ήταν και το μόνο που υπήρχε αρχικά. 

     Βέβαια η αγάπη των ανθρώπων για τους δικούς τους, που δεν ζούν πια μαζί τους, δημιούργησε την εκκλησιαστική παράδοση άλλων τεσσάρων ψυχοσάββατων, 

που δεν συμπεριλαμβάνονται όμως στο Τυπικό της Εκκλησίας μας. Αυτά είναι, το Ψυχοσάββατο της Τυρινής, το Σάββατο της α΄ εβδομάδος των νηστειών, όπου και εορτάζουμε το «δια κολλύβων» θαύμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος, (αλλά και όλα τα Σάββατα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής) το Σάββατο του Λαζάρου και για τους Θεσσαλονικείς, το Σάββατο πρίν την εορτή του Αγίου Δημητρίου. 

Ένα ακόμα Ψυχοσάββατο θα βρούμε στην παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας, το Σάββατο προ της Συνάξεως των Αρχαγγέλων. 

    *Με το  Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής διατρανώνεται η πίστη μας για την καθολικότητα της Εκκλησίας, της οποίας την ίδρυση και τα γενέθλια ( επί γης ) γιορτάζουμε κατά την Πεντηκοστή. Μέσα στη μία Εκκλησία περιλαμβάνεται η στρατευομένη εδώ στη γη και η θριαμβεύουσα στους ουρανούς. 

     *Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει θεσπιστεί γιατί η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, 

εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του. 

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΛΛΥΒΟΥ 

       Κατά τήν διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης μας, το κόλλυβο συμβολίζει τήν Ἀνάσταση τῶν φθαρτῶν σωμάτων μας. Ὅπως ὁ σπόρος τοῦ σταριοῦ, ἀφοῦ θαφτεῖ καί σαπίσει, ἐν συνέχεια φυτρώνει, βλασταίνει καί δίνει καρπό. Ἔτσι πιστεύουμε καί γιά τούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας. Ἀφοῦ ἐνταφιασθεῖ τό σῶμα, σαπίσει καί λιώσει, στήν συνέχεια θά ἀναστηθεῖ κατά τήν Ἀνάσταση τῶν πάντων καί θά ζήσει αἰώνια στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα με τα λόγια του Ευαγγελίου της Μεγάλης Τετάρτης που λέει:

"ἐὰν μὴ ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς μόνος μένει· ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ, πολὺν καρπὸν φέρει."

       Δέν ἔχει σημασία ἄν εἶναι πιάτο ἤ δίσκος, ἁπλό ἤ ἐξεζητημένα στολισμένο τό κόλλυβο. Ἡ σημασία δίνεται στό ὑλικό καί στήν πνευματική του προέκταση. 

ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ 

ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ & ΤΑ ΤΡΙΣΑΓΙΑ 

       Σύμφωνα με τους Αποστόλους τα τρισάγια και τα μνημόσυνα που επιτάσσει η Εκκλησία μας, είναι τα εξής: 

■Τά «τριήμερα» συμβολίζουν την Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μετὰ την τριήμερη παραμονή Του στόν τάφο καὶ τελοῦνται μὲ τήν εὐχὴ ν᾿ ἀναστηθεῖ καὶ ὁ νεκρὸς στὴν οὐράνια βασιλεία. (τελείται Τρισάγιον στο μνήμα) 

■Τὰ «ἐννιάμερα» τελοῦνται γιὰ τὰ ἐννέα τάγματα τῶν αΰλων ἀγγέλων, μὲ τὴν εὐχὴ νὰ βρεθεῖ κοντά τους ἡ ἄϋλη ψυχὴ τοῦ νεκροῦ. (επίσης τελείται Τρισάγιον στα μνήματα) 

■Τὰ «τεσσαρακονθήμερα» τελοῦνται γιὰ τὴν Ἀναλήψη τοῦ Κυρίου, ποὺ ἔγινε σαράντα μέρες μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του, μὲ τὴν εὐχὴ νὰ «ἀναληφθεῖ» καὶ ὁ νεκρός, νὰ συναντήσει τὸν Χριστὸ στοὺς οὐρανοὺς καὶ νὰ ζήσει γιὰ πάντα μαζί Του. (τελείται Μνημόσυνο στο τέλος της Θείας Λειτουργίας) 
■ Τὰ «ἐτήσια», τέλος, τελοῦνται τὴν ἐπέτειο ἡμέρα τοῦ θανάτου, σὲ ἀνάμνηση τῶν γενεθλίων τοῦ νεκροῦ, καθώς, γιὰ τοὺς πιστοὺς χριστιανούς, ἡμέρα τῆς ἀληθινῆς γεννήσεως εἶναι ἡ ἡμέρα τοῦ σωματικοῦ θανάτου καὶ τῆς μεταστάσεως στὴν αἰώνια ζωή (τελείται Μνημόσυνο στο τέλος της Θείας Λειτουργίας) 
Την παραμονή των Μνημοσύνων τελείται κατά παράδοση Τρισάγιον στον τάφο. 

      Μνημόσυνα, ἀντίστοιχα μὲ τὰ παραπάνω, χωρίς αυτά βέβαια να συμπεριλαμβάνονται στο τυπικό της Εκκλησίας μας, μα περισσότερο στην παράδοση της και στην ανάγκη εκδήλωσης της αγάπης των ανθρώπων για τους οικείους τους που δεν ζούν πλέον μαζί τους, τελοῦνται τον τρίτο, ἕκτο καὶ ἔνατο μῆνα ἀπὸ τὴν ἡμέρα τοῦ θανάτου, («τρίμηνα», «ἑξάμηνα», «ἐννεάμηνα») κατόπιν αδείας και "ευλογίας" του εφημερίου ιερέως που είναι και ο καθ’ ύλην αρμόδιος να αποφασίσει. 
      Τὴν μεγαλύτερη βέβαια ὠφέλεια στοὺς νεκροὺς τὴν προξενεῖ η τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας στὴν μνήμη τους, η οποία προηγείται απαραιτήτως της Ακολουθίας του
 Μνημοσύνου, που τελείται στο τέλος της, γιατὶ τότε, μὲ τὶς μερίδες τους στὸ ἅγιο δισκάριο, «ἐνώνονται ἀόρατα μὲ τὸ Θεὸ καὶ ἐπικοινωνοῦν μαζί Του καὶ παρηγορούνται καὶ σώζονται καὶ εὐφραίνονται ἐν Χριστῷ» (ἅγιος Συμεὼν Θεσσαλονίκης). 
      Όταν τελούμε το Μνημόσυνο των προσφιλών μας προσώπων, στην εκκλησιά της Ενορίας μας, πρέπει να ερχόμαστε από νωρίς στον Ιερό Ναό για να συμμετάσχουμε από την αρχή  ενεργά με την προσευχή μας στην τέλεση του Μνημοσύνου, ενώ θα πρέπει να φέρνουμε εκτός του απαραίτητου κολλύβου, το οποίο διαβάζεται στο τέλος εκ των ιερέων, και τις
προσφορές μας για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, λάδι για τα κανδήλια, κρασί για την Θεία Κοινωνία, πρόσφορο-λειτουργία για την Αγία Πρόθεση, αν είναι δυνατόν χειροποίητη (ζυμωτή), μια λαμπάδα για το κόλλυβο και δυο για την Αγία Τράπεζα από αγνό μελισσοκέρι, το θυμίαμα, τα καρβουνάκια και τα φυτιλάκια, όλα δηλαδή τα εμφανή στοιχεία της τέλεσης μιας Θείας Λειτουργίας τα οποία και θα χρησιμοποιηθούν σε αυτήν, αλλά αν είναι δυνατόν και την συνεισφορά μας για τα έξοδα του Ιερού Ναού, ή για την χρησιμοποίηση της Αίθουσα Μνημοσύνων, αν παραθέσουμε δεξίωση για τους προσκεκλημένους μας στο λεγόμενο "Συγχώριο", που συνήθως ακολουθεί της Ακολουθίας. 

      Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ εἰδικὰ γιὰ κάθε νεκρὸ μνημόσυνα, ἡ Ἐκκλησία ἔχει στὶς καθημερινὲς  ἀκολουθίες της, γενικὲς δεήσεις γιὰ τοὺς 
κεκοιμημένους, ὅπως εἶναι, λόγου χάριν, τὸ νεκρώσιμο μέρος τῆς  Ἀκολουθίας τοῦ Μεσονυκτικοῦ καὶ οἱ σχετικὲς ἀναφορες στὶς «ἐκτενεῖς δεήσεις» τοῦ Ἑσπερινοῦ, τοῦ Ὄρθρου καὶ τῆς Θείας Λειτουργίας.
Όμως έχει θεσπίσει επίσης και το "Τρισάγιον" μια μικρή και σύντομη Ακολουθία με ευχές υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων, 
το οποίο τελείται οποτεδήποτε το θελήσει και το θεωρήσει αναγκαίο ο πιστός, είτε στον Ναό, είτε στον τάφο του αποθανόντος, προσκομίζοντας το κόλλυβο το οποίο διαβάζει ο ιερέας και μοιράζεται σε οικείους και φίλους, το λεγόμενο από την λαϊκή παράδοση μας "συχώριο". 
      Πρέπει νὰ σημειωθεῖ, ἂν καὶ είναι αὐτονόητο, ὅτι ἡ Ἐκκλησία τελεῖ μνημόσυνα μόνο γιὰ τοὺς ὀρθοδόξους χριστιανοὺς ποὺ κοιμήθηκαν μέσα στοὺς κόλπους της, δηλαδή μόνο στους χριστιανούς που έχουν βαπτιστεί.

ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ 

     Θὰ πρέπει, τέλος, νὰ ἐξηγήσουμε ὅτι πολλὰ λάθη ἀπὸ τὴν ἄγνοια τοῦ παρελθόντος ἔχουν φτάσει ὡς τὶς μέρες μας, καὶ θὰ πρέπει ἄμεσα νὰ διορθωθοῦν. 

■Η Ακολουθία του Μνημοσύνου τελείται στο τέλος της Θείας Λειτουργίας που απαραιτήτως προηγείται (...δεν γίνεται να τελεσθεί Μνημόσυνο χωρίς Θεία Λειτουργία!!!) ενώ Τρισάγιον μπορεί να τελέσει ο ιερέας οποτεδήποτε νοιώσουμε την ανάγκη, είτε στον τάφο είτε στον Ιερό Ναό της Ενορίας μας.
■Τὰ μνημόσυνα θὰ πρέπει νὰ γίνονται τὴν ἡμέρα ποὺ πρέπει, αν αυτό είναι εφικτό, αλλιώς κατ’ οικονομία και μόνο ο ιερέας θα επιτρέψει την τέλεση του, νωρίτερα ἢ και ἀργότερα. 

■Τὸ σπάσιμο γυάλινων ἀντικειμένων ἢ ἄλλων τοιούτων, το σκέπασμα των καθρεφτών και των τηλεοράσεων για άγνωστο λόγο και η απαίτηση των συγγενών από τον ιερέα να κάνει αγιασμό στο σπίτι του αποθανόντος για να φύγει το κακό, ή ότι δεν πάμε στην εκκλησιά για 40 ημέρες και άλλα τέτοια "περίεργα", εἶναι ἄκρως εἰδωλολατρικές συνήθειες και είναι καιρός με την καθοδήγηση των ιερέων μας, να εξαλειφτούν από την παράδοση της Εκκλησίας μας. 

■Στὰ μνημόσυνα παραθέτουμε καὶ εὐλογοῦνται μόνο καλῶς βρασμένα κόλλυβα (σιτάρι) 

"ἐάν μή ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσών εἰς τήν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτός μόνος μένει· ἐάν δέ ἀποθάνῃ, πολύν καρπόν φέρει.", ὡς ἐνδεικτικὰ τῆς Ἀναστάσεως καὶ ὄχι ἀλλα ὑποκατάστατα (κουλουράκια-ψωμάκια-γλυκά κ.τ.λ. 

■Τό πρῶτο Σάββατο τῆς Τεσσαρακοστῆς δέν εἶναι «Ψυχοσάββατο», ἀλλά ἑορτάζουμε τό «διά κολλύβων» θαῦμα τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος, οπότε πρώτα διαβάζει ο ιερέας το κόλλυβο του Αγίου και κατόπιν διαβάζει τα κόλλυβα που φέρνουμε για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας...επαναλαμβάνω χωρίς να είναι "Ψυχο" Σάββατο !!! αλλά και χωρίς να είναι κακό. 

■Στὰ Ψυχοσάββατα μποροῦμε νὰ παραθέτουμε κόλλυβα εἴτε στην Εκκλησία, στον Ἑσπερινὸ τῆς Παρασκευῆς και στὴν Θεία Λειτουργία τοῦ Σαββάτου, εἴτε στα κοιμητήρια, κατόπιν συννενοήσεως με τους ιερείς, το Σαββάτο μετά την Θεία Λειτουργία, είτε καὶ στὰ δύο.

Πρόκειται περὶ τῆς ἰδίας ἀξίας, ἀφοῦ ἡ ἴδια ἀκολουθία διαβάζεται. 

■Τὰ εὐλογηθέντα κόλλυβα δεν τὰ πετάμε ποτέ στὰ σκουπίδια, παρά μόνο τα μοιράζουμε σε γνωστούς και φίλους εις μνημόσυνο και συγχώρεση του αποθανόντα. 

Υ.Σ : Τέλος, αν ψάξουμε και στα ιδιαίτερα ήθη και έθιμα κάθε τόπου θα βρούμε σίγουρα και άλλες συνήθειες των ανθρώπων, άλλες σωστές και άλλες εντελώς λανθασμένες. Για τον λόγο αυτό πάντα για ότι απορία έχουμε να ερωτούμε τον ιερέα που σίγουρα ξέρει κάτι παραπάνω από εμάς σ’ αυτά τα θέματα...αλλά είναι και ο καθ' ύλην αρμόδιος !!!

Ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές όλων των κεκοιμημένων αδελφών μας!!!