ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟΝ

   

Όλα όσα πρέπει να ξέρει ο χριστιανός...

      Δεν πέρασε και πολύς χρόνος από τις εορτές των Χριστουγέννων,  "Δωδεκάορτο" τις αναφέρει συνολικά ο Συναξαριστής, μια ευλογημένη και χαρούμενη περίοδο του εκκλησιαστικού έτους, που ξεκινά από την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως και καταλήγει την Κυριακή μετά τα Φώτα, η οποία εμπεριέχει όμορφα και χαριτωμένα λατρευτικά δρώμενα, αλλά και εκκλησιαστικά, λαϊκά και παραδοσιακά έθιμα με τις ρίζες τους να χάνονται στους αιώνες. (δείτε προηγούμενο άρθρο μας που αναφέρεται στο Δωδεκαήμερο και τις εορτές του)

     Τώρα μια νέα περίοδος ανοίγεται από το Τυπικό της Εκκλησίας του Χριστού μας, το επονομαζόμενο "Τριώδιο", μια περίοδος που θεσπίστηκε από τους θεοφώτιστους Πατέρες της Εκκλησίας μας για να μας προετοιμάσει για την κατανυκτική και πένθιμη περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδος. 

     Η εκκλησιαστική αυτή περίοδος, που φέτος εισήλθαμε την Κυριακή που μας πέρασε, την 17η Φεβρουαρίου 2019, το λεγόμενο  Τριώδιο, κρατά τρεις εβδομάδες και περιέχει τέσσερις Κυριακές. 

*Την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, η οποία μας δείχνει την ταπείνωση μέσα από το πρόσωπο του Τελώνη και από τον σπαρακτικό τρόπο της προσευχής του στον Θεό, μια ημέρα που πάντα θα σηματοδοτεί την αρχή του Τριωδίου. 

* Την Κυριακή του Ασώτου, που δηλώνει την μετάνοια και την ανάγκη της επιστροφής μας ως άσωτοι υιοί κοντά στον Θεό Πατέρα μας, που μέχρι την επόμενη Κυριακή εμπεριέχει και την κρεατοφάγο "Τσικνοπέμπτη".

*  Την Κυριακή της Απόκρεω, που ως θέμα της έχει την δικαία και απροσωπόληπτη κρίση του Θεού, την οποία θα πραγματοποιήσει ο Κύριος κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας, μια κρίση του Θεού προς τους ανθρώπους, με την οποία και θα αναδειχθεί η άκρατη και μεγάλη αγάπη Του, και τέλος...

*Την Κυριακή της Τυρινής, όπου θα θυμηθούμε την εξορία του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον παράδεισο εξαιτίας της ανυπακοής του, ένα λάθος που και εμείς διαπράττουμε καθημερινά στην ζωή μας, λάθος που μπορεί και να μας στερήσει τον αιώνιο παράδεισο για πάντα. 

     Αυτής της Κυριακήςπροηγείται το"Ψυχοσάββατο, που κόλλυβα φτιάχνουμε για να τα διαβάσει ο ιερέας μας και με αυτόν τον τρόπονα θυμηθούμε και να συγχωρέσουμε τους πεθαμένους οικείους μας, τους κεκοιμημένους αδελφούς μας, που δεν φεύγουν στιγμή από τον καρδιά μας. 

    Για να έρθει  κατόπιν η"Καθαρά Δευτέρα,η 1η ημέρα τηςΑγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της "Σαρακοστής", όπως τόσο χαριτωμένα  την αποκαλεί ο λαός του Θεού μετρώντας τις σαράντα περίπου ημέρες πριν την Ανάσταση του Κυρίου μας, την πιο κατανυκτική και συγκινητική περίοδο μέσα στο ετήσιο εκκλησιαστικό τυπικό. 

      Αυτή η περίοδος του Τριωδίου όμως, χαρακτηρίζεται και από μια ιδιάζουσα νηστεία, με την 1η εβδομάδα του να έχουμε κατάλυση σε όλα, ακόμα και την Τετάρτη και την Παρασκευή, η 2η εβδομάδα του να κυλά κανονικά όπως πάντα, με νηστεία την Τετάρτη και την Παρασκευή, όμως να εμπεριέχει την Τσικνοπέμπτη για να καθαρίσουμε τα σπιτικά μας από όλα τα κρεατικά και στην 3η εβδομάδα του να γίνεται κατάλυσις μόνο τυριού, ψαριών,

 γαλακτοκομικών και αυγών, για να φθάσουμε στην Καθαρά Δευτέρα, όπου είναι μια μέρα απόλυτης νηστείας και ξηροφαγίας, ως η 1η ημέρα της Σαρακοστής. 

         Η λέξη "Τριώδιον" τώρα, προέρχεται από το ομώνυμο λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας μας, το οποίο χρησιμοποιείται την κινητή περίοδο από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και καταλήγει το Μεγάλο Σάββατο, εκκλησιαστικό λατρευτικό βιβλίο του οποίου οι ύμνοι του αποτελούνται από τρεις μόνο ωδές, εξ'ου και το όνομα του.

      Το "Τριώδιον"  είναι όμως μια λέξη και μια περίοδος του χρόνου αφόρητα παρεξηγημένη από όλους μας, αφού από την παιδική ηλικία μας ακόμα, κάποιοι επιτήδειοι των μέσων μαζικής ενημέρωσης,

 ψυχαγωγίας και χαλιναγώγησης της αδύναμης θελήσεως μας, άνθρωποι χωρίς ιδιαίτερες ηθικές και πνευματικές αναστολές, ορμώμενοι από οικονομικά και όχι μόνο συμφέροντα, αλλά μην πάτε μακριά, ακόμα και οι γονείς μας από συνήθεια και άγνοια, και οι δάσκαλοι μας ορμώμενοι από ημιμάθεια και άκρατο ενθουσιασμό, έχουν φροντίσει μέσα στο μυαλό μας να φαντάζει η περίοδος αυτή ως την απαρχή του ξέφρενου γλεντιού, της μεταμφίεσης και του "καρναβαλιού". 

Ας δούμε όμως την πραγματικότητα, γιατί είναι σημαντικό για τον χριστιανό και μάλιστα για τον Ορθόδοξο Χριστιανό:

   Ετυμολογικά, Αποκριά, σύμφωνα με την ελληνική γλώσσα, ή  Carnaval  (carnem lenare «καταργώ το κρέας»)        κατά την λατινική διάλεκτο, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά μόνο...αποχή από το κρέας, μα για κάποιους, ίσως τους περισσοτέρους από εμάς, όταν ακούμε αυτές τις λέξεις το μυαλό μας να πηγαίνει αλλού, ίσως στην Πάτρα και σε αυτούς με περισσότερη φαντασία στην Βραζιλία, σημαίνει  να κρυφτούμε πίσω από μια μάσκα και να γίνουμε υλιστές και καταναλωτές των προϊόντων που μας διαφημίζουν. Αυτό όμως αδελφοί, δεν ισχύει. 

      Δεν έπρεπε να ισχύει ούτε στο παρελθόν μας και επ’ ουδενί, δεν πρέπει να ισχύει και για το μέλλον, τόσο το δικό μας, αλλά και για αυτό των παιδιών μας, ενώ πρέπει να εξαλειφθεί τελείως από την ελληνική λαϊκή παράδοση ή τουλάχιστον να μην μπλέκεται με την εκκλησιαστική παράδοση, αλλά να παραμείνει στις μέρες μας ως κατάλοιπο της διονυσιακής λατρείας της αρχαίας ενδόξου ελληνικής ιστορίας.

    Τριώδιο για τον χριστιανό είναι η περίοδος της προετοιμασίας του για μια σημαντική αποστολή, τον εξαγνισμό του και τον καθαρισμό του από κάθε τι μιαρό που τον βαραίνει, έτσι ώστε να φθάσει στο Θείο Πάθος, στην Σταύρωση και στην Ανάσταση του Κυρίου, αγνός και δυνατός, αντάξιος της Θυσίας που διεπράχθη για την σωτηρία του.

        Αν πάμε στα παλαιότερα χρόνια, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν ένας από τους μεγάλους Πατέρες και Αγίους της Εκκλησίας μας, ο οποίος μίλησε με λόγια καταπελτικά εναντίον αυτών των τάσεων των χριστιανών να μιμούνται τους ειδωλολάτρες και τις καρναβαλικές συνήθειες τους, που υπήρχαν και τότε την περίοδο αυτή.

     Το καρναβάλι και οι πρακτικές του, όπως και παραπάνω ανέφερα,   υπάρχει στη ζωή μας, ως Έλληνες και όχι ως Χριστιανοί. Εμείς δεν είμαστε όμως μόνο Χριστιανοί, αλλά είμαστε και Έλληνες. Κατά μια έννοια δηλαδή, προερχόμαστε από εκείνους τους ανθρώπους που στην αρχαιότητα δημιούργησαν και βίωσαν την ειδωλολατρία και το ελληνικό δωδεκάθεο με τις βακχικές τελετές, κατάλοιπα των οποίων έφθασαν μέχρι τις μέρες μας στην μορφή που τα βλέπουμε. Αλλά αυτή η εποχή  στη συνέχεια, εύστοχα και διακριτικά, μπήκε και ενσωματώθηκε μέσα στον χριστιανισμό με το γνωστό κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου και των  υπόλοιπων Αποστόλων και ούτω καθ' εξής.

       Έτσι ο Ελληνισμός και η ειδωλολατρία εκχριστιανίστηκαν, όπως η φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων, που πέρασε μέσα από το φίλτρο της Θεολογίας των Πατέρων. Ουσιαστικά καταξιώθηκε με αυτό τον τρόπο η σωστή φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων, την οποία και σπούδασαν οι περισσότεροι των Πατέρων της Εκκλησίας μας. 

     Τώρα, ως "Έλληνες χριστιανοί" που ήμαστε, φυσικά και  κουβαλούμε στη ζωή μας κατάλοιπα ειδωλολατρικά των προγόνων μας, όπως αυτά που έχουν σχέση με τον θεό Διόνυσο, ή με την αναγέννηση της φύσης και την θεά Δήμητρα ή και τα άλλα που έχουν σχέση με τα νεκρώσιμα έθιμα, τις μεταμφιέσεις και τα ξέφρενα γλέντια χωρίς φραγμούς, όμως από αυτά κρατούμε την ιστορική μόνο σημασία τους και όχι την λατρευτική και προσπαθούμε μέσω της κατήχησης και της διδασκαλίας από τους ιερείς και αρχιερείς μας, να την ξεμπλέξουμε και να απαγκιστρώσουμε μέσα από την εκκλησιαστική μας παράδοση.  

     Μην γελιέστε όμως, αγαπητοί αναγνώστες της ιστοσελίδας της Ενορίας μας και διαδικτυακοί μας φίλοι, είναι άλλο πράγμα  το ειδωλολατρικό  κατάλοιπο, το έθιμο και η Ελληνική παράδοση και άλλο το οργανωμένο "καρναβάλι", οι ξέφρενες εκδηλώσεις γλεντιού και οι άσεμνες και απροκάλυπτες παρελάσεις με μασκοφόρους και τερατώδης φιγούρες, που δεν έχουν φυσικά καμία σχέση με την Ορθοδοξία μας, καμιά φορά δε ούτε καν με την λαϊκή, ελληνική παράδοση (βλέπε το καρναβάλι της Βραζιλίας που κάποιοι, μεταξύ τους και σύγχρονοι Δήμαρχοι και Νομάρχες, αγωνίζονται να το εντάξουν γελοιωδώς μέσα στις τοπικές παραδόσεις τους) και έχουν σχέση μόνο με το σύγχρονο εμπόριο, το κέρδος και ότι απορρέει από αυτό.

     Οι Αρχιερείς μας, οι ιερείς, οι θεολόγοι, οι κατηχητές, αλλά και όλοι μας, ο κάθε ένας από το «βήμα» του, από τις Μητροπόλεις, τις Ενορίες, τα Πανεπιστήμια, τα Σχολεία, από το σπίτι ή την εργασία του, με τον χριστιανικό λόγο ή ακόμα και με το παράδειγμα του, σε μια συνολική  προσπάθεια πρώτα να μάθουμε και αργότερα να μεταδώσουμε σωστά την Χριστιανική Θρησκεία, χωρίς να μπορεί να παρερμηνευτεί ή να αλλοιωθεί από ξένα προς αυτήν στοιχεία, όπως είναι και το τόσο επίκαιρο αυτές τις ημέρες καρναβάλι, που με κανένα τρόπο δεν μπορεί να συνάδει με την ζωή του Χριστιανού.

    Σας παρακαλώ πολύ, γονείς, αυτά να μεταφέρεται στα παιδιά σας, μέσα στα σπιτικά σας, διαπαιδαγωγώντας τα παιδιά σας,  δάσκαλοι και κατηχητές, αυτά να μαθαίνουν οι μαθητές σας στα σχολειά τους, ιερείς και αρχιερείς, σας παρακαλώ στις εκκλησιές σας με αυτά να μάθουν οι ενορίτες και το ποίμνιο σας να πορεύονται στην ζωή τους, 

και όλα τα άλλα,  άρματα,  παρελάσεις, βραζιλιάνες χορεύτριες, καινούργια και περίεργα ξενόφερτα έθιμα που δεν συνάδουν με την ελληνορθόδοξη παράδοση, τα οποία τελευταία με το ζόρι προσπαθούν να περάσουν στην ζωή μας και που μπορεί να φαντάζουν για όλους εμάς ειδυλλιακά και κραυγαλέα, μπορεί να μας φαντάζουν ακόμα και χαριτωμένα, αυτά να τα αφαιρέσουμε σιγά-σιγά από την καθημερινότητα της περιόδου του Τριωδίου και να προσθέσουμε την «πραγματικότητα» του Χριστού μας, την ομορφιά και την ζεστασιά της Εκκλησίας Του.  

Σας εύχομαι από καρδιάς.... 

                                                            Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης