2. Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ, Ο ΣΑΡΑΝΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ & ΤΩΝ ΛΕΧΩΝΩΝ & Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ (2/2)

Η Υπαπαντή του Κυρίου μας, ο Σαραντισμός 

των βρεφών & ο καθαρισμός των λεχώνων.

     «Κόλπους Πατρός τυπούσι του σου, Χριστέ μου,   του Συμεών αι χείρες, αι φέρουσί σε.»

 (Τους κόλπους του ουρανίου Πατέρα συμβολίζουν, Χριστέ μου, 

τα χέρια του Συμεών που Σε κράτησαν στην αγκαλιά του.)

  Μόλις πέρασαν σαράντα ημέρες από την γέννηση του Θεανθρώπου, προσεφέρθη ο Κύριος στο ιερό υπό Μητρός Παρθένου, και υπεδέχθη Αυτόν ο πρεσβύτης Συμεών. Κατά τη διάταξη του Μωσαϊκού νόμου «παν άρσεν πρωτότοκον έσται αφιερωμένον τω Θεώ, και την εις τούτον  νενομισμένην θυσίαν προσενέγκη, ζεύγος τρυγόνων, ή δύο νεοσσούς περιστερών». Δηλαδή, κάθε πρωτότοκο αρσενικό παιδί ήταν αφιερωμένο στο Θεό, και προς τούτο γινόταν μία συγκεκριμένη τελετή στο ναό, περιλαμβάνουσα και προσφορά δύο τρυγονιών ή περιστεριών.

 Λαβών δε ο πρεσβύτης Συμεών τον Κύριο της δόξης στα χέρια του είπε το:         «Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ό ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών Φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ». 

Τώρα, δηλαδή, Κύριε, ας πεθάνω, αφού είδα το Σωτήρα του κόσμου. Διότι αυτό περίμενε χρόνια ο δίκαιος Συμεών˙ να δει με τους οφθαλμούς του τον Κύριο και Θεό του. Και πλέον ευτυχισμένος μπορούσε να υπάγει εις τας αγκάλας του Θεού. Και απευθυνόμενος κατόπιν ειδικά προς την Μαριάμ προφήτευε τον πόνο της καθώς θα βλέπει τον Υιό της στον Σταυρό του Μαρτυρίου του:  «Καί σοῦ δέ αὐτῆς τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία».  

 Έπειτα από αυτήν την γενική αναφορά, γίνεται κατανοητό ότι ο σαραντισμός έχει τις ρίζες του στην εποχή του Μωυσή (καθώς αυτό το στοιχείο το αντλούμε μέσα από τον Μωσαϊκό νόμο). Λέγοντας «σαραντισμό», εννοούμε ότι η μητέρα προσφέρει το νεογέννητο στον ναό και αυτό προς δόξαν του τριαδικού Θεού.

 Η γυναίκα, έπειτα από την κύηση χρειάζεται ένα διάστημα ώστε να επανέλθει και πάλι στην προ του τοκετού κατάσταση. Αυτό το διάστημα ίσως είναι στην σημερινή εποχή λιγότερο από τις σαράντα  ημέρες, αλλά από την στιγμή που το ίδιο έκανε και ο Χριστός μας, έτσι και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, θέσπισαν αυτό τον ίδιο συμβολικό αριθμό να εισαγάγουν στο τελετουργικό τυπικό της, ως μίμηση και επανάληψη των γεγονότων της ζωής Του, μέσα στην δική μας. 

Η γυναίκα λοιπόν, κατά το πρότυπο της  Παναγίας, έπειτα από σαράντα ημέρες πηγαίνει το βρέφος στο ναό για δυο λόγους. Πρώτον, για να εισάγει το βρέφος στο ναό, ώστε αυτό να μπορεί στη συνέχεια να βαπτισθεί και να συμμετάσχει στην εν Χριστώ λατρευτική ζωή, και δεύτερον για να καθαρισθεί και αυτή (καθώς οι ευχές του σαραντισμού αναφέρονται και στον καθαρισμό της γυναικός).

Παρατηρούμε ότι, όταν η γυναίκα έρχεται στον ναό για να λάβει υπό του ιερέως την ευχή του σαραντισμού, ο ιερεύς δεν την αφήνει να μπει στον κυρίως ναό, διότι θεωρείται ακόμα "ακάθαρτη". 

Ακάθαρτη όμως και όχι αμαρτωλή, όπως το συγχέουν πολλοί άνθρωποι στις ημέρες μας. Η γυναίκα δεν διέπραξε καμία αμαρτία, αντιθέτως έφερε στον κόσμο έναν άνθρωπο. Ακαθαρσία θεωρείται ό,τι αποβάλλεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, δια τούτο και πρέπει να παραμένει η γυναίκα έπειτα από την κύηση στον οίκο της για σαράντα ημέρες, ώσπου να καθαριστεί  πλήρως και να μπορεί να συμμετάσχει και πάλι στην λατρευτική ζωή της εκκλησίας.  Γι΄αυτό το λόγο και διαβάζει ο ιερεύς την ευχή στον πρόναο του ναού και έπειτα καθώς λαμβάνει στα χέρια του το βρέφος και το εισάγει στον κυρίως ναό, τότε και η γυναίκα, αφού έχει καθαρισθεί από τις ευχές, ασπάζεται μετ’ ευλαβείας τις εικόνες. Όλα αυτά γίνονται προς μίμηση του σαραντισμού του Κυρίου.

Ας δούμε όμως τώρα λίγο αναλυτικότερα την ακολουθία του σαραντισμού:

Σήμερα, ως γνωστόν, η ακολουθία του σαραντισμού αποτελείται από τέσσερις ευχές. Θέμα και των τεσσάρων ευχών είναι η προσαγωγή του βρέφους στο ναό κατά το πρότυπο του Κυρίου (σύμφωνα με τις διατάξεις του Μωσαϊκού νόμου). Οι ευχές αποτελούν ευλογίες του βρέφους και δεήσεις υπέρ αυτού, που κατά «μίμησιν» του Κυρίου προσάγεται στο ναό και αφιερούται στο Θεό. Αυτός είναι και ο εμφανής σκοπός της ακολουθίας. Το παιδί εισέρχεται στην εκκλησία και αυτό σαραντίζει και όχι η μητέρα του. Η μητέρα συνοδεύει το βρέφος και ευλογείται μαζί με αυτό. Αναφέροντας ότι, η ευλογία περιλαμβάνει και τους δυο γονείς μαζί, και όχι μόνο την μητέρα, όπως συνήθως γίνεται.

Πρέπει επίσης να επισημανθεί το γεγονός, ότι το βρέφος είναι χωρίς αμφιβολία αβάπτιστο, διότι προϋποθέτουν και οι δυο ευχές ότι η είσοδός του στο ναό γίνεται για πρώτη φορά, καθώς ζητούν να αξιωθεί «εν καιρώ ευθέτω» του Αγίου Βαπτίσματος. Εξ άλλου οι ευχές της πρώτης ημέρας και της ογδόης ημέρας, (και όχι του "μισού σαραντισμού", όπως αναφέρεται λανθασμένα, και που εν αγνοία του ο λαός ζητά επίμονα από τους ιερείς, είκοσι ημέρες μετά την γέννηση του παιδιού, η οποία και δεν υφίσταται στα λειτουργικά βιβλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας-εξάλλου η λεχώνα πιθανόν να χρειαστεί, για ιατρικούς λόγους, να βγεί από το σπίτι) και της τεσσαρακοστής παρουσιάζουν προοδευτικό χαρακτήρα και εντάσσονται ουσιαστικά στις προβαπτισματικές πράξεις. Η κλιμάκωσις είναι φανερή. Την πρώτη ημέρα ευλογείται το βρέφος και χαιρετίζεται η έλευσή του στο κόσμο. Την όγδοη λαμβάνει το όνομα και χαρακτηρίζεται πια «δούλος Χριστού» και «χριστιανός». Την τεσσαρακοστή ημέρα εισέρχεται στο ναό του Θεού και «προσφέρεται»  σε Αυτόν. Έπονται δε, η Κατήχησις, το Βάπτισμα, το Χρίσμα και η Θεία Κοινωνία.

 Επίσης, κατά την παράδοση αλλά και κατά τις τυπικές διατάξεις της ακολουθίας, έπειτα από την ανάγνωση των ευχών, ο ιερεύς κρατώντας στα χέρια του το άρσεν βρέφος, το εισάγει στο ιερό βήμα, ενώ με το θήλυ βρέφος τελεί την Απόλυση της Ακολουθίας στον σολέα του ναού. 

(σύμφωνα βέβαια με τον καθηγητή κ. Ι. Φουντούλη, εισάγει ο ιερεύς το βρέφος στο Ιερό Βήμα αδιακρίτως φύλλου και εξηγεί: "ούτε οι ευχές, ούτε οι τυπικές διατάξεις της ακολουθίας κάνουν διαχωρισμό μεταξύ φύλου, αλλά εισάγονται στο ιερό βήμα και προσκομίζονται στο Θεό, καθώς ο ιερεύς τα ανυψώνει με τα χέρια του στον ουρανό, ως «δώρον» και «ανάθημα». Πού αλλού θα προσφερθεί το δώρο στο Θεό, παρά στο θυσιαστήριό του; Αυτό ακριβώς ερμηνεύει και την είσοδο όλων των βρεφών αδιακρίτου φύλου στο Άγιο βήμα. Δεν έχει καμία σχέση με την ιεροσύνη που επιφυλάσσεται στους άνδρες. Πρόκειται περί πράξεως προσφοράς του νέου ανθρώπου στο Θεό και για τον χριστιανισμό δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ άρρενος και θηλαίου").

Συνελόντι ειπείν,  ο σαραντισμός είναι μια πανάρχαια λειτουργική πράξη της εκκλησίας μας, η οποία έχει τις ρίζες της στον Μωσαϊκό νόμο, καθώς αυτός γίνεται σήμερα ως προτύπωση της Υπαπαντής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και οι γυναίκες συμβολίζουν την Παναγία, η οποία έφερε στις αγκάλες της τον Υιόν της και τον πρόσφερε στον ναό ως θυσίαν «ευπρόσδεκτη».  

Άλλωστε αυτός είναι και ο λόγος που η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία θεωρεί και εορτάζει αυτήν την ημέρα της Υπαπαντής του Κυρίου, στο πρόσωπο της Παναγίας Θεοτόκου, η οποία πρόσφερε τον Υιό της στην Εκκλησία, όλες τις μητέρες ανά τον κόσμο,  οι οποίες προσφέρουν τα παιδιά τους για "σαραντισμό" στους ναούς, κατά τον δικό της πρότυπο και σύμφωνα με την παράδοση μας. 

Έτσι λοιπόν η Αγία του Χριστού Εκκλησία μας, πανηγυρίζοντας αυτήν την ημέρα και εορτάζοντας την Δεσποτική αλλά και Θεομητορική εορτή της Υπαπαντής, εορτάζει μαζί τιμά και υμνεί για την προσφορά τους, τις μητέρες όλου του κόσμου, χαρακτηρίζοντας αυτήν την σημαντική ημέρα του εκκλησιαστικού ημερολογίου, στο πρόσωπο της Θεομήτορος Παναγίας, ως την παγκόσμια "Ημέρα της Μητέρας" ή την "Γιορτή της Μητέρας", σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας. 

*και όχι την πρώτη Κυριακή του Μαΐου, όπως έχει επικρατήσει στην  παγκοσμιοποιημένη και αδηφάγα κοινωνία μας, αφού η Εκκλησία μας δεν φρόντισε όλα αυτά τα χρόνια να ενημερώνει τακτικά το ποίμνιο της για 

την σημειολογία της εορτής της Υπαπαντής και για την ένταξη της μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση της, να την συνδυάσει δηλαδή και να την κατοχυρώσει στην συνείδηση όλων των ανθρώπων με την πραγματική παγκόσμια "Ημέρα της  Μητέρας", την 2α Φεβρουαρίου,  κάτι βέβαια που έκαναν με πολύ μεγάλη επιτυχία και συνεχίζουν να κάνουν κάποια επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα ανά τον κόσμο, επενδύοντας τα κεφάλαια τους και προσδοκώντας κέρδη από στο γλυκύτατο πρόσωπο της κάθε μητέρας.

Ε ί δ η σ ι ς :

Η Τριπλή...τετραπλή φέτος!!! γιορτή της Ιθάκης των παιδιών  μας !!! 

     Η Ενορία μας, με πρωτοστάτη την "Ιθάκη", την Ενοριακή Νεανική Εστία των κατηχητικών σχολείων των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, θα εορτάσει σήμερα, το μεσημέρι στην 1.00 μ.μ. του Σαββάτου 1/2/2025, αρχικά τους Τρείς Ιεράρχες και προστάτες των γραμμάτων και της εκπαίδευσης, που εόρταζαν την 30η Ιανουαρίου (...και με πόση χαρά υποδεχθήκαμε όλους τους μαθητές των Σχολείων της γειτονιάς μας!!!) μαζί με την Υπαπαντή του Κυρίου μας,

 που θα εορτάσουμε αύριο την Κυριακή φέτος της 2ας Φεβρουαρίου 20245...πρώτα και πάντα ο Θεός !!! την εκκλησιαστική δηλαδή Γιορτή της Μητέρας, ενώ παράλληλα θα εορτάσουμε και τις Αγίες μητέρες των Τριών Ιεραρχών, την Εμμελεία, την Νόννα και την Ανθούσα, που κανονικά εορτάζουν την 1η Κυριακή μετά την Υπαπαντή, όμως φέτος αυτή η Κυριακή της 9ης Φεβρουαρίου 2025, είναι του Τελώνου και Φαρισαίου, οπότε και δεν θα εορτάσουν...κάτι που εμάς δεν μας πτοεί καθόλου, εμείς θα τις γιορτάσουμε και θα τις παραγιορτάσουμε αφού τις αγαπούμε !!! σε μια τριπλή & τετραπλή γιορτή όλων των κατηχητικών ομάδων των παιδιών μας, που θα συμπεριλαμβάνει και την κοπή της Βασιλόπιτας, προς τιμήν του Αγίου Βασιλείου, που εορτάσαμε την 1η ημέρα του χρόνου, τον μήνα που μας πέρασε, τον Ιανουάριο. 

     Η γιορτή αυτή των παιδιών μας, πραγματοποιείται παραδοσιακά κάθε χρόνο τέτοια εποχή, λίγο μετά-λίγο πριν, την Υπαπαντή του Κυρίου μας (...θυμίζουμε όμως πως τις παλαιότερες χρονιές, το 202ο, αλλά και ειδικά το 2021, λόγω των περίεργων συνθηκών της covid-19, που όμως παρότι σε ύφεση ακόμα επηρεάζει κατά πολύ την καθημερινότητα του καθ' ενός από εμάς, έγιναν περισσότερο διαδικτυακά, όμως χωρίς να υστερήσουν σε τίποτε από την θεματολογία, την ευρηματικότητα και την προετοιμασία των προηγούμενων..."κανονικών" εορτών μας) ενώ προπέρυσι, το 2023, καταφέραμε και όσο καλύτερα μπορούσαμε, κάναμε την τετραπλή αυτή γιορτή μας, λόγω της άρσης όλων των απαγορεύσεων, αλλά και των καλών αποτελεσμάτων των δεικτών της πανδημίας, που όλο και συρρικνώνεται από τότε και στις μέρες μας, 

   Φέτος η Τριπλή & τετραπλή Γιορτή της Ιθάκης μας, θα γίνει, όπως και παραπάνω αναφέραμε "δόξη και τιμή" αφού πέφτει μάλιστα και ημέρα Σάββατο που κάνουμε πάντα τις συναντήσεις στα κατηχητικά της "Ιθάκης" μας  και με ακόμα μεγαλύτερο ζήλο. Αρχικά...και σύμφωνα με τα σχέδια μας, θα αναδείξει η γιορτή μας αυτή, τα πρόσωπα των Τριών Ιεραρχών, αλλά και των Αγίων μητέρων τους, της  Εμμελείας, μητέρας του Μεγάλου Βασιλείου, της  Νόννας,  μητέρας του Γρηγορίου του Θεολόγου και της Ανθούσας της μητέρας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, και μέσα από την προσωπικότητα της κάθε μιας της, θα αναδείξει και την μεγάλη προσφορά της "μάνας" στην ζωή μας, ενώ με την παρουσία και την  συμμετοχή του Κύκλου Νέων Γυναικών και Μητέρων της Ενορίας μας, που θα έχουμε την χαρά να φιλοξενούμε στην κατηχητική  παρέα μας, αυτό θα γίνει έτι περισσότερο εφικτό, 

ενώ θα μας δώσει την ευκαιρία στο πρόσωπο αυτών των γυναικών, αυτών των μητέρων...αλλά περισσότερο στο πρόσωπο της Παναγίας μάνας όλων μας, να πούμε ένα μεγάλο και βροντερό ευχαριστώ σε όλες τις μανάδες του κόσμου, και περισσότερο στις δικές μας. 

Επιστέγασμα όλων αυτών έρχεται και η εκκλησιαστική Γιορτή της Μητέρας, που η Εκκλησία μας την εορτάζει κατά την ημέρα της Υπαπαντής, στις 2 Φεβρουαρίου, οπότε και τιμώντας το πρόσωπο της Παναγίας μητέρας του Κυρίου μας, αναδεικνύει και τιμά παράλληλα και όλες τις μητέρες του κόσμου. 

Και αυτή εορτή μας, θα κλείσει με την 

κοπή της Βασιλόπιτας της "Ιθάκης" μας, της Ενοριακής Νεανικής Εστίας των κατηχητικών μας, ένα έθιμο βαθιά ριζωμένο μέσα στην παράδοση μας, εκκλησιαστική και λαϊκή που αφετηρία του έχει τον Άγιο Βασίλειο, γιαυτό και πήρε το όνομα του. Ένα έθιμο που πολλές φορές έχουμε πει και έχουμε ξαναπεί στα κατηχητόπουλα μας, αλλά και στους γονείς και σε όλους τους ενορίτες μας, ενώ αγώνα κάνει ο ιερέας μας, ο π. Χρυσόστομος Τελίδης, χρόνια τώρα...χωρίς ιδιαίτερη όμως επιτυχία!!! να αποκαταστήσει και να γνωρίσει τον Άγιο Βασίλειο τον Μέγα, Αρχιεπίσκοπο Καισαρείας της Καππαδοκίας στην Μικρά Ασία, στις καρδιές των ανηλίκων...ενίοτε και των ενηλίκων, για να σταματήσει αυτή η παρεξήγηση γύρω από το πρόσωπο του Αγίου μας, που κρατά πολύ καιρό τώρα για να είναι τυχαίο!!!

*...οι φωτογραφίες που διανθίζουν την είδηση αυτής της γιορτής στο τέλος του άρθρου μας, είναι από την ετήσια Τριπλή/Τετραπλή  Γιορτή μας παλαιοτέρων χρόνων. Έπονται σε επόμενη ανάρτηση της ιστοσελίδας των παιδιών της "Ιθάκης" μας όμως,   (www.enetheopatoron.blogspot.gr) οι καινούργιες φωτογραφίες, αλλά κυρίως το βίντεο και το άρθρο μας από την φετινή Τριπλή γιορτή μας, του 2025, η οποία όπως αναφέραμε παραπάνω, θα γίνει 

...η φωτογραφία με τον φετινό εκκλησιασμό των Σχολείων 
για την γιορτή των Τριών Ιεραρχών!!! (30/1/2024)

σήμερα το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου 2025 στις 1.00 το μεσημέρι, όπου και θα σας περιμένουμε όλους, παιδιά, γονείς, γιαγιάδες, παππούδες, δασκάλους και καθηγητές και φυσικά τους ιερείς μας, όλους τους κατηχητές και τις κατηχήτριες μας, αλλά και τις δυο κυκλάρχισσες με τα μέλη των Κύκλων που είναι υπεύθυνες...όλοι!!!

 Χρόνια Πολλά σε όλες τις μητέρες του κόσμου που σήμερα εορτάζουν!!! 

...& αυτή είναι η φετινή φωτογραφία του 2025 την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου, που πραγματοποιήθηκε ο εκκλησιασμός των Σχολείων μας, για την εορτή των Τριών Ιεραρχών στον Ιερό Ναό μας !!!