Η ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ "Έθιμο στις μέρες μας...αλλά ανάγκη του Ελληνορθόδοξου παρελθόντος μας"

Εν Ανθοκήποις Νέας Ευκαρπίας Δυτικής Θεσσαλονίκης, Μακεδονία, Ελλλάς.

"Περίοδος Τριωδίου". Τετάρτη 23η Φεβρουαρίου 2022.

Σχόλιον της Ενορίας μας...

Έχοντας μπει για τα καλά στο Τριώδιο, ήδη διανύουμε από προχθές, Δευτέρα 21η Φεβρουαρίου του 2022...Καλό Τριώδιο επί τη ευκαιρία, την 2η εβδομάδα του μετά την Κυριακή της παραβολής του Ασώτου, που ακούσαμε από τα χείλη του ιερέως λειτουργού μας στην ολοκαίνουργια εκκλησιά μας, των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, αυτόν τον τελευταίο μήνα του χειμώνα, αναμένοντας με μεγάλη ανυπομονησία την Άνοιξη, και με τον κορωνοϊό σαφώς σε ύφεση, αλλά πάντα να παραμονεύει την κάθε κίνηση της  λατρευτικής μας ζωής, εμποδίζοντας έτσι την χαρά της όμορφης εκκλησιαστικής αυτής περιόδου προετοιμασίας μας για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ανεβάζουμε στην ιστοσελίδα της Ενορίας μας, μέρα με την μέρα, άρθρα και αναρτήσεις, όλα σχετικά με το Τριώδιο, τις ιδιαιτερότητες του, την ομολογουμένως..."περίεργη" νηστεία του και ότι άλλο θεωρούμε σημαντικό να γνωρίζουμε.

Όλοι μας, λίγο ή πολύ, έχουμε παρεξηγήσει την περίοδο αυτή, και μάλιστα στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτό συμβαίνει από το ίδιο το πλήρωμα της Εκκλησίας, κάτι για το οποίο ανησυχούμε και αγωνιζόμαστε χρόνια τώρα, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διαθέτουμε ως Ενορία, αλλά και δίπτυχα φυλλάδια που μοιράζουμε στο εκκλησίασμα τις Κυριακές, αλλά και με την προσπάθεια των ιερέων μας εκ του Ιερού Βήματος, μα και την αγωνία των κατηχητών και των κατηχητριών μας στα μαθήματα για τα παιδιά της "Ιθάκης" μας αρχικά, στα κατηχητόπουλα της Ενοριακής Νεανικής Εστίας μας στις σαββατιάτικες συναντήσεις τους, αλλά και την άοκνη προετοιμασία από τις κυκλάρχισσες μας στις συναντήσεις των κυριών μας, των νεοτέρων γυναικών και μητέρων, αλλά και των παλαιοτέρων κυριών μας, των δυο κατηχητικών Κύκλων Μελέτης Αγίας Γραφής, που έχουμε δημιουργήσει τις Δευτέρες και τις Τρίτες...

...όταν βέβαια μας αφήνει ο κορωνοϊός, που διαφεντεύει πέρα για πέρα ακόμα και αυτό το κομμάτι του βίου μας, μετατρέποντας τα δια ζώσης μαθήματα μας σε διαδικτυακά... 

...με ζητούμενο όλης αυτής αγωνιώδους  προσπάθειας, την αποσαφήνιση των παρεξηγήσεων αυτών τοποθετώντας τα έθιμα και τις παραδόσεις μας, λαϊκές και εκκλησιαστικές στην πραγματική τους βάση, χωρίς μασκαρέματα, καρναβαλικές παρελάσεις και ξέφρενη διασκέδαση..."ένεκα των ημερών", όπως δικαιολογούνται πολλοί εκ των αδελφών μας κατά την ασύδοτη συμπεριφορά τους τις τρείς πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου, μα και την Καθαρά Δευτέρα, την 1η ημέρα της Σαρακοστής. 

Δανειστήκαμε λοιπόν το άρθρο αυτό του πατρός Νικολάου Λαγουμτζή, το διαμορφώσαμε έτσι ώστε να ταιριάζει στο ύφος των δικών μας αναρτήσεων, χωρίς όμως να αλλάξουμε το κείμενο, το στολίσαμε με εικόνες, βάλαμε και τα δικά μας σχόλια στο τέλος και σήμερα το αναρτούμε στην πάντα φιλόξενη ιστοσελίδα της Ενορίας μας... 

...και να το αποτέλεσμα!!!

* σήμερα η ιστοσελίδα μας φιλοξενεί... 

...το άρθρον του Πατρός Νικολάου Λαγουμτζή...

Τι είναι και τι συμβολίζει 

η Τσικνοπέμπτη;

      Η τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου. (και για την φετινή Αποκριά είναι την Πέμπτη 4 Μαρτίου 2021). Οι άνθρωποι προετοιμάζονται για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και δίνει την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ό,τι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει πριν από τη νηστεία της Σαρακοστής.

       Η λέξη “τσικνοπέμπτη” 
προέρχεται από την λέξη “τσίκνα” (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από την λέξη “Πέμπτη”. Γιορτάζεται άλλωστε την Πέμπτη, 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα προετοιμασίας για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής πριν από το Πάσχα, μια προετοιμασία που έγκειται στην προσπάθεια να βιώσουμε τις επερχόμενες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

                 Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες πριν εισέλθουμε στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, δηλαδή την νηστεία πριν από το Πάσχα: Την 1η εβδομάδα την λέμε Προφωνή ή Προφωνέσιμη ή και Απολυτή, την 2η εβδομάδα την λέμε Κρεατινή ή Κρεοφάγος και την 3η εβδομάδα την λέμε Τυρινή ή Τυροφάγος που πλέον δεν τρώγεται το κρέας (από εγκράτεια και «φρενάρισμα» των θελημάτων μας), αλλά τρώμε μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα (άμα είναι και βιολογικά, ακόμη καλύτερα)!!!

        Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του Τριωδίου, δηλαδή την Απολυτή σταματάει η συνηθισμένη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, ενώ στη δεύτερη εβδομάδα των «απόκρεω» ίσχυε η νηστεία και έτσι η Τσικνοπέμπτη αποκτά ιδιαίτερη σημασία και εθεωρείτο εορτάσιμη ημέρα και το τραπέζι είναι γιορτινό αφού έρχεται μετά από νηστεία και την επομένη έχουμε πάλι νηστεία, δηλαδή προετοιμασία για τα επερχόμενα.

        Ο λόγος που έχει καθιερωθεί αυτή η γιορτή να γίνεται ημέρα Πέμπτη είναι πως η ορθόδοξη εκκλησία θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, οπότε και έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας από την Τετάρτη και την Παρασκευή, δηλαδή την Πέμπτη.

        Επειδή με τον τρόπο που έχει καθιερωθεί το μαγείρεμα της τσικνοπέμπτης, στα κάρβουνα ή τηγανισμένο, αναδύεται έντονη τσίκνα-κάπνα, ονομάζεται τσικνοπέμπτη. Έχει καθιερωθεί να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα την τσικνοπέμπτη, είτε το κρέας είναι αυτό, είτε το κρασί, για να μας θυμίσει το Πάσχα και την χαρά της Αναστάσεως.

        Ας θυμηθούμε όμως κάτι πολύ σημαντικό λόγω των γιορτινών συναντήσεων μας και των σχετικών τραπεζωμάτων. Καλή διασκέδαση να έχουμε και όσοι γευθούν το κρασάκι, αυτό να γίνει με το προβλεπόμενο μέτρο, τα ξέρετε άλλωστε, αλλά συγχωρέστε μου την επανάληψη, ΟΧΙ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ και ΚΑΤΑΧΡΗΣΕΙΣ και ασφαλώς ΔΕΝ ΟΔΗΓΟΥΜΕ ΠΟΤΕ εφόσον τα εύγευστα ποτηράκια είναι πλέον των 1-2!! ΔΕΝ ΟΔΗΓΟΥΜΕ!!! 

ΚΑΛΗ ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΤΗ!!! 

*Του Πατρός Νικολάου Λαγουμτζή

Και δυο λόγια από εμάς για το νόημα της Τσικνοπέμπτης στην ζωή του χριστιανού...

"Θεοφάνια του 2015"

        Η ιστοσελίδα του Ιερού Ναού μας, συμφωνεί και επαυξάνει στα  γραφόμενα του πατρός Νικολάου Λαγουμτζή, που τον ευχαριστεί για το όμορφο αυτό άρθρο που χωρίς την άδεια του αναδημοσιεύουμε και φέτος. Συμπληρώνει δε πως στα παλαιά τα χρόνια, τα αγνά και τα όμορφα, αλλά και χρόνια της φτώχειας  και της ανέχειας, ελλείψει της τεχνολογίας και χωρίς τρόπους αποθήκευσης των ευπαθών τροφίμων, οι χριστιανοί που κρατούσαν την νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής κατά γράμμα,

Την επόμενη χρονιά, το 2016, 
ήταν έτσι τελειωμένος εξωτερικά και τώρα 
συνεχίζετε πια εσωτερικά...χάριν των Αγίων μας!!!

έπρεπε και για πρακτικούς λόγους να καταναλώσουν οτιδήποτε κρεατικό υπήρχε στο σπίτι ειδάλλως θα χαλούσε και θα έπρεπε να το πετάξουν, κάτι που ήταν απαγορευτικό λόγω της ανέχειας και της φτώχειας, που ήταν το σύνηθες εκείνων των εποχών.

      Οπότε η παράδοσις της Εκκλησίας μας και ο Ορθόδοξος τρόπος ζωής είναι αυτά που οδήγησαν και σε αυτήν την μικρή γιορτή της Τσικνοπέμπτης, λίγο πριν από την έλευση της Σαρακοστής, όπως άλλωστε και τις περισσότερες συνήθεις στην ζωή του Ελληνορθόδοξου λαού μας. 

Και μια όμορφη βραδινή φωτογραφία του
 Ναού μαςαπό κάποια Αγρυπνία μας!!!

(παρένθεση ανοίγουμε εδώ για να σχολιάσουμε πως, όταν ο π. Νικόλαος έγραφε αυτό το άρθρο, δεν είχε ιδέα τι θα επακολουθούσε στην καθημερινότητα μας...πως θα μπορούσε άλλωστε;;; με τον κορωνοϊό να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο πάνω της, γιαυτό και μιλά για τραπεζώματα, οικογενειακές συναθροίσεις, μας αποτρέπει από μεθύσια, και μας νουθετεί ευγενικά να μην οδηγούμε μεθυσμένοι. Γιατί όταν γράφτηκε το άρθρο αυτό, οι συνήθειες μας ήταν διαφορετικές, πιο αυθόρμητες και φυσικά χωρίς "μάσκες"...χειρουργικές εννοώ και σαφώς όχι αποκριάτικες, χωρίς αποστάσεις και αντικοινωνική συμπεριφορά, με γεμάτες εκκλησιές, γιορτές και πανηγύρεις, με ανοιχτά μαγαζιά και τα λοιπά και τα λοιπά και τα λοιπά!!!) 

      Κ

...και μια περσινή φωτογραφία
με την εκκλησία μας ντυμένη στα λευκά !!!

αι αυτό το βλέπουμε και παρακάτω, όπου και πάλι η παράδοσις, η λαϊκή και η εκκλησιαστική... παλαιότερα δεν ξεχώριζαν αλλά ως ένα μπερδεμένο και όμορφο και ευλογημένο..."κουβάρι" φάνταζε στα αγνά μάτια των ανθρώπων...έκανε και την επόμενη εβδομάδα, την εβδομάδα της Τυρινής, να πάρει το όνομα της από την κατανάλωση των τυροκομικών, των αυγών και των ψαριών για να αδειάσει πια το σπίτι από οτιδήποτε αρτύσιμο και να εισέλθουμε απερίσπαστοι στην Σαρακοστή.

Φθινοπωρινό ξημέρωμα το 2019
στην επάνω εκκλησιά μας

        Όμως, όπως μας έγραψε και ο π. Νικόλαος όλα σε λογικά πλαίσια και με μέτρο, και εμείς συμπληρώνουμε και χωρίς μασκαρέματα και ασωτίες ή χυδαιότητα, πράξεις που συνήθως ακολουθούν την περίοδο αυτήν που διανύουμε, κατάλοιπα μιας Ελλάδος με ήθη, έθιμα και παραδόσεις, που στο διάβα των αιώνων πέρασαν από το αρχαίο Ελληνικό ένδοξο πολιτισμό του δωδεκάθεου, στον εκχριστιανισμό της και στην ολοκληρωτική μετάλλαξη της σε κοιτίδα και επίκεντρο της Ορθοδοξίας και του Βυζαντινού μεγαλείου, αφαιρώντας στο πέρασμα της αυτό από πάνω της την σκόνη του παρελθόντος μέσα από το φίλτρο της Εκκλησίας του Χριστού μας, και κοιτώντας το λαμπρό μεγαλειώδες μέλλον της.

Τέλεση Θυρανοιξίων τον Οκτώβριο του 2019

       Επίσης με αφορμή το άρθρο μας αυτό θα σας δείξουμε πως μερικές λέξεις και φράσεις από το λεξιλόγιο αυτών των ημερών, λέξεις καθαρά εκκλησιαστικές, μεταστράφηκαν, αλλοιώθηκαν και άλλαξαν εντελώς την έννοια τους με την πάροδο του χρόνου, την έλλειψη κατήχησης των χριστιανών και της άγνοιας τους, αλλά ας μην γελιόμαστε και την ανοχή της Εκκλησίας μας όλα αυτά τα χρόνια.                     

          Η λέξη "Τριώδιο" προέρχεται από το βιβλίο της Εκκλησίας μας, που περιλαμβάνει όμορφους ύμνους με τρεις ωδές, εξ΄ ού και το όνομα του, το οποίο ψάλλεται κατά την ιδιαίτερη περίοδο αυτή, 

Εκκλησιασμός του 3ου Δημοτικού Σχολείου
στον επάνω Ναό, κατά την εορτή των Τριών
Ιεραρχών, 30/1/2020...

ενώ η λέξη "Καρναβάλι" προέρχεται από το λατινικό  "Carnevale" που απλά σημαίνει αποχή από το κρέας, η δε ελληνική λέξη  "Αποκριά" δεν συμβολίζει  τίποτε περισσότερο ετυμολογικά και αυτή, παρά μόνο την αποχή από το κρέας. Τα υπόλοιπα, τα μασκαρέματα, τα γλέντια, 

οι  βωμολοχίες, οι παρελάσεις και οι υπόλοιπες ασχήμιες, που δυστυχώς ισχύουν ως υπολείμματα της διονυσιακής λατρείας για εμάς τους Έλληνες και τρέχα-γύρευε για ποιους λόγους στους υπόλοιπους λαούς, καλό είναι ως Χριστιανοί και Έλληνες να τα γνωρίζουμε μεν για ιστορικούς λόγους αφού υφίστανται μέσα στην παράδοση και τα έθιμα μας 

...και την ίδια ημέρα όλο το Σχολείο μας
στα σκαλιά της ολοκαίνουργιας
& πανέμορφης εκκλησιάς τους

(μιλώντας όμως για τους κουδουνοφόρους του Σοχού, τις Μπούλες στην Νάουσα, τους Μπουμπούνες στην Καστοριά και στην Κοζάνη τους φανούς και τα χάλκινα και άλλα ελληνικά έθιμα που προέρχονται από την δική μας αρχαία ιστορία πριν την έλευση του Χριστού στην γη, που ήρθε και άλλαξε τον ρου της ιστορίας σε προ Χριστού και μετά Χριστόν εποχή, και όχι θεωρώντας ως έθιμο το βραζιλιανόφερτο πολύ πρόσφατα καρναβάλι της Πάτρας, της Ξάνθης, ακόμα πιο πρόσφατα του Αμαρουσίου και του Ρεθύμνου και άλλων μιμητών μιας χυδαιοποίησης της παράδοσης μας, μάλιστα με πρωτοπόρους αυτών των δραστηριοτήτων τους ίδιους τους δημάρχους και άρχοντες των γεωγραφικών διαμερισμάτων της Ελλάδος, ονομάζοντας αυτές τις κακές και φρικτές απομιμήσεις ως ιστορικό ή παραδοσιακό καρναβάλι, αυτήν την αντιγραφή εθίμων άλλων λαών, άλλων φυλών και άλλων κουλτούρων, λες και εμάς μας λείπει η ιστορία και το παρελθόν...και κλείνω την μεγάλη αυτή παρένθεση) 

αλλά χωρίς να συμμετέχουμε εμείς σε αυτά ή να τους δίνουμε προεκτάσεις υπερφυσικές και αλλότριες με την πίστη μας. 

*οι φωτογραφίες του δικού μας άρθρου είναι παντελώς άσχετες με το θέμα, 

αλλά και πολύ ωραίες...δεν συμφωνείτε;

Εύχομαι και εγώ από καρδιάς στους αναγνώστες μας... 

...Καλή Τσικνοπέμπτη αύριο!!!

π. Χρυσόστομος Τελίδης