ΣΤΟ "ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ" ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ...

*Προσαρμοσμένη  για το άρθρο της ιστοσελίδας μας, η ομιλία στο Αρχιερατικό Ευχέλαιο, που έγινε στον Ιερό Ναό των Αγίων Κυρίλλου & Μεθοδίου, στην Νέα Πολιτεία του Ευόσμου της Δυτικής Θεσσαλονίκης, με ομιλητή τον π. Χρυσόστομο Τελίδη, εφημέριο του Ιερού Ναού των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας.

(Πέμπτη 10η Απριλίου 2014) 
      Στο "οπλοστάσιο" του χριστιανού...
           ...‘‘τά όπλα τής Σαρακοστής’’.

 Θα ήθελα να αναφερθώ στο άρθρο αυτό της ιστοσελίδας του ναού μας (www.intheopatoron.blogspot.gr)  των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, των Ανθοκήπων της Νέας Ευκαρπίας, κάνοντας μια ανακεφαλαίωση εκ των έσω, έναν ίσως λίγο ζωηρό απολογισμό της ζωής μας μέσα στην Εκκλησία, μια και σε λίγο τελειώνει η δοκιμασία της περιόδου της Αγίας Τεσσαρακοστής και θα εισέλθουμε στην Εβδομάδα των Παθών, θα ήθελα να σας μιλήσω με λόγια απλά και τρόπο απέριττο και κατανοητό, για όλα αυτά τα όπλα, την θωράκιση και την δύναμη που παίρνει ο πιστός κατά την περίοδο του Τριωδίου αρχικά, και κατόπιν της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής μέχρι την Μεγάλη Εβδομάδα, για να αντιμετωπίσει τους πειρασμούς και τις επιθέσεις στην ψυχή του, που σίγουρα θα δεχτεί μέχρι να φτάσει στο Θείο Πάθος και στο γλυκό φώς της Ανάστασης του Κυρίου μας.

Ένα από αυτά τα μεγάλα όπλα που λαμβάνει, κερδίζει ουσιαστικά, ο χριστιανός από την Εκκλησία στον αγώνα του αυτήν την περίοδο, είναι και η ευλογία που απορρέει από την χρίση με το  έλαιο του Μυστήριου του Ιερού Ευχελαίου, η ευλογημένη συνήθεια των πιστών, να καλούν τους ιερείς  στα σπίτια τους για να τελέσουν το ιερό αυτό Μυστήριο, την περίοδο της Σαρακοστής ή τον Αρχιερέα για να τελέσει το Αρχιερατικό Ευχέλαιο στους ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως μας, Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, εδώ στην προσφυγική δυτική Θεσσαλονίκη, της οποίας ο πιστός λαός, οι μικρές και μεγάλες Ενορίες από τις οποίες αποτελείτε η Μητρόπολη μας, παρά τους δύσκολους καιρούς που περνά η πολύπαθη χώρα μας, συνεχίζει να στεγάζει τους Αγίους προστάτες της και να χτίζει τις εκκλησιές τους, χωρίς βέβαια να παραμελεί  και το φιλανθρωπικό, αλλά και το  κατηχητικό έργο της, μα κυρίως το σωτηριολογικό έργο της, αυτό που της ανατέθηκε απευθείας από τον ιδρυτή της τον Χριστό, μέσω αρχικά των Αποστόλων και κατόπιν των μυριάδων Αγίων αλλά και των Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας μέχρι και σήμερα, στις περίεργες και κατά πολλούς αποκαλυπτικές ημέρες που ζει η Ορθοδοξία.

Ας αρχίσουμε όμως από την αρχή και ας απαριθμήσουμε τα όπλα τα οποία αποκτήσαμε μέχρι τώρα, πανίσχυρα και ακατανίκητα όπλα ενάντια στην μάχη που έχουμε να δώσουμε με τον διάβολο, τον οποίο επ’ ουδενί αδελφοί μου δεν πρέπει να υποτιμούμε, μια και έχει και αυτός τα δικά του ισχυρά όπλα.

Στην άδεια αρχικά φαρέτρα μας, που σιγά-σιγά γέμισε με την δύναμη της προσπάθειας μας και με την βοήθεια της Εκκλησίας μας φυσικά, δεσπόζουν οι τέσσερις Κυριακές του Τριωδίου, οι Κυριακές της προετοιμασίας μας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την Σαρακοστή όπως την αποκαλούμε εμείς οι χριστιανοί στην καθημερινότητα μας και «Άρχεται το Τριώδιον» με πρώτη την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, που μας διδάσκει παραβολικά, με την πομπώδη  μα κούφια προσευχή του Φαρισαίου και την ταπεινή αλλά μεστή νοημάτων του Τελώνου, τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσευχόμαστε, για να εισακουστούμε από τον Θεό και να βρεθούμε δικαιωμένοι κοντά Του, ενώ στην εβδομάδα που ακολούθησε οι Πατέρες της Ορθοδόξου Εκκλησίας και το τυπικό της, πρότεινε στους πιστούς μια ιδιότυπη νηστεία επιτρέποντας κατάλυση σε όλες τις τροφές και σε όλες τις ημέρες.         

Κατόπιν ακολούθησε η δεύτερη Κυριακή, η Κυριακή του Ασώτου υιού, που μας δείχνει τον δρόμο της μετάνοιας και της αποκαταστάσεως μας στην Βασιλεία του Θεού με ένα απλό, πολύ απλό συγνώμη στον Πατέρα μας, «Πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου», μας αφηγείται ο ευαγγελιστής Λουκάς, ενώ μέσα στην εβδομάδα που ακολούθησε, η παράδοσις μας έβαλε την Τσικνοπέμπτη για να αδειάσουμε από οτιδήποτε κρεατικό τα σπιτικά μας, αλλά έβαλε και το Ψυχοσάββατο της Απόκρεω, όπου οι νοικοκυρές βράζουν κόλλυβα, τα στολίζουν όμορφα με περίτεχνα σχέδια και έναν σταυρό στο κέντρο και στις εκκλησιές τα πάνε για να τα διαβάσει ο ιερέας, τιμώντας έτσι ενθυμούμενοι τους νεκρούς τους, όλους τους κεκοιμημένους αδελφούς μας, «πάππων προς πάππων, των από περάτων έως περάτων της οικουμένης» και έτσι πάντα κοντά μας να τους κρατούμε και ποτέ να μην τους ξεχνούμε, μια παράδοσις που συνεχίζεται για όλα τα Σάββατα της Σαρακοστής, χωρίς όμως αυτά να είναι επίσημα καταγεγραμμένα στο τυπικό της Εκκλησίας μας ως Ψυχοσάββατα, τα οποία είναι μόνο δύο, αυτό της Απόκρεω και το άλλο της Πεντηκοστής,  αλλά ως απλά τρισάγια που απορρέουν από την αγάπη των ανθρώπων  για τους κεκοιμημένους οικείους τους.

 Θα ακολουθήσει αμέσως μετά η Κυριακή της Απόκρεω και της δίκαιης κρίσης μας από τον Θεό κατά την Δευτέρα Παρουσία Του, ανάλογα με τα έργα και την αγάπη μας στον συνάνθρωπο «εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε.» θα ακούσουμε στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο να λέει ο Κριτής Χριστός «επί  θρόνου δόξης αυτού», ενώ στην εβδομάδα που ακολούθησε η εκκλησιαστική παράδοσις επιτάσσει μια νηστεία, «λευκή» όπως την ονομάζει ο λαός του Θεού,  με τυροκομικά προϊόντα, αυγά και ψάρι, αλλά «από-κρεω» δηλαδή χωρίς κρέας, εξ’ ού και η ελληνική Αποκριά, αλλά και η λατινική λέξη «carnevale» δηλαδή «αντίο κρέας», το γνωστό μας καρναβάλι, χωρίς όμως μασκαρέματα, χωρίς τρελά ξεφαντώματα και ασωτίες, μα με διαρκή προετοιμασία και το βλέμμα μας στο Θείο Πάθος που έρχεται για να ακολουθήσει η Ανάστασις.

 Στο τέλος έρχεται η Κυριακή της Τυρινής για να μας θυμίσει την εξορία του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον παράδεισο, να μας θυμίσει αυτό που είχε ετοιμαστεί από τον Θεό για εμάς και χάθηκε εξαιτίας μας, που είχε κλείσει, είχε χαθεί και που τώρα όμως ξανάνοιξε διάπλατα για να μας υποδεχθεί και πάλι μέσω της Θυσίας του εσταυρωμένου Χριστού και την ανάσταση μας μαζί με την δική Του Ανάσταση.

Και έτσι δυναμωμένοι και ακαταμάχητοι πια, εισερχόμαστε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, που αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα με μια ακόμα παράδοση, που θέλει να πηγαίνουμε στην ύπαιθρο, με τις οικογένειες και τους φίλους μας και σε μια μέρα απόλυτης νηστείας να υποδεχόμαστε την Σαρακοστή ως προοίμιο, προθάλαμο της αιώνιας ζωής, χωρίς υπερβολές και περίτεχνες νηστίσιμες, κατά τα άλλα, λιχουδιές, αλλά με την παραδοσιακή λαγάνα και την ξηροφαγία που επιτάσσει η Εκκλησία μας, αλλά και με έναν χαρταετό που θα πετάξουμε αν ο Θεός το επιτρέψει και δώσει ούριο άνεμο,  ένα έθιμο που μας έρχεται από την μακρινή Κίνα, που βρήκε πρόσφορο έδαφος  και μπλέχτηκε με την ελληνοχριστιανική παράδοση και την κουλτούρα μας και το γαϊτανάκι που έρχεται και αυτό από παλιά με ρίζες όχι και τόσο ελληνικές, αλλά ταιριαστές στην παράδοση μας και πολλά ακόμα έθιμα του λαού μας, άλλα όμορφα, που συνάδουν με τον χριστιανικό τρόπο ζωής και είναι αποδεκτά από την Εκκλησία μας και άλλα που είναι απορριπτέα, με ρίζες παγανιστικές και ανάρμοστες.

Έρχονται μετά οι Κυριακές των Νηστειών και οι ιερείς μας τελούν τις Θείες Λειτουργίες του Αγίου Βασιλείου, με πρώτη την Α΄Κυριακή των Νηστειών, της Ορθοδοξίας, όπου σε όλες τις εκκλησιές ο λαός του Θεού παίρνει στα χέρια τις εικόνες των Αγίων της και τις περιφέρει, τις λιτανεύει γύρω από τους ναούς, απαγγέλλοντας το Σύμβολο της Πίστης του, σε μια πράξη ανάμνησης της αναστηλώσεως των, το 843 μ.Χ, από την βασίλισσα και κατόπιν Αγία της Εκκλησίας μας, Θεοδώρα, η οποία συνέβαλε τα μέγιστα επικυρώνοντας τις αποφάσεις της Ζ΄Οικουμενικής Συνόδου, δίνοντας τέλος στην διαμάχη μεταξύ των χριστιανών και στις εικόνες την θέση ακριβώς που τους ταιριάζει και την πραγματική αξία τους.

Ακολουθεί η Β΄Κυριακή των Νηστειών, όπου η Αγία Εκκλησία μας προβάλει το πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, του Παλαμά, ο οποίος ήταν ένας από τους κυριοτέρους εκπροσώπους του Ησυχασμού και των Ησυχαστών μοναχών που κατάφεραν με την αδιάκοπη προσευχή τους να δουν το Άκτιστο Φώς του Θεού και να γεμίσουν από την ζεστασιά και την λάμψη του και να μας το μεταδώσουν.

Στην Γ΄Κυριακή των Νηστειών, της Σταυροπροσκυνήσεως, οι ιερείς μας σηκώνουν τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου, με ευλάβεια τον εισοδεύουν και τον τοποθετούν στο πιο κεντρικό σημείο του ναού, για να φαίνεται από παντού, ενώ από νωρίς το πρωί ο πιστός λαός του Θεού φέρνει τα «σταυρολούλουδα» και οι κυρίες τον στόλισαν με τα πιο μυρωδάτα άνθη της Ενορίας τους, που ήδη άρχισαν να ανθίζουν στους κήπους των σπιτιών τους, αφού η άνοιξη είναι μπροστά μας, όπως μπροστά μας είναι και η Ανάσταση.

Έρχεται αμέσως μετά η Δ΄Κυριακή των Νηστειών, και ένας ακόμη Άγιος προβάλλεται  από την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία μας, ο Όσιος Ιωάννης, της Κλίμακος, όπως τον αναφέρει το συναξάριο, ο οποίος θαυμάζεται ακόμα και από τους πιο σύγχρονους ψυχολόγους της εποχής μας για το συγγραφικό του έργο με κυριότερο αυτό της Συγγραφής της Κλίμακος, για την βαθύτητα των ψυχολογικών του γνώσεων και παρατηρήσεων, μιλώντας μας σε αυτό το θεόπνευστο έργο του, για την ανοδική κλίμακα των αρετών, ενώ τήν Πέμπτῃ τῆς πέμπτης Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, η Εκκλησία μας εντάσσει στο τυπικό της  τὴν Ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου καὶ κατανυκτικοῦ Κανόνος, το όμορφο και θεόπνευστο ποίημα του Αγίου Ανδρέου, Αρχιεπισκόπου Κρήτης, που ψάλλετε στους ναούς για να μας δυναμώσει, τώρα που πλησιάζει το τέλος της Σαρακοστής και ίσως για λίγο να χαλαρώσαμε και να έχουμε γίνει αμελέστεροι και ράθυμοι προς τους πνευματικούς αγώνες.

Ε΄Κυριακή των Νηστειών και η Άγία Μαρία η Αιγυπτία, προβάλλει τον απόλυτο ασκητισμό, αφού όμως πρώτα παλέψει σώμα με σώμα με τον διάβολο, νικηθεί από τα πάθη της και μετατραπεί σε διάσημη πόρνη της εποχής της, αλλά κατόπιν, παίρνοντας  δύναμη η Αγία μας από την προσευχή της, θαυματουργικά ξανασηκώνεται, δίνει νέα μάχη και κηρύσσεται νικητής στεφανωμένος και Θεόπτης Άγιος της Ορθοδοξίας, πως όμως; μετά από πενήντα χρόνια δύσκολης και ασκητικής απομόνωσης της στην έρημο, δίνοντας μας έτσι με το παράδειγμα της την δύναμη για την δική μας μάχη με τον διάβολο.    

Και η συλλογή των όπλων για την θωράκιση και την άμυνα μας από τους πειρασμούς, συνεχίζει όσο συνεχίζει και η πορεία προς την εσωτερικότητα μας και μπαίνουμε πιο βαθιά στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Αρχίζουν οι Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, αρχαία τυπικά που έρχονται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, απλές, σύντομες και κατανυκτικές ακολουθίες με προηγιασμένο άρτο από την Θεία Λειτουργία της Κυριακής που προηγήθηκε, με σκοπό να τελεστεί το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, της Θείας Ευχαριστίας και στις καθημερινές ημέρες αλλά και  τα βράδια, σε βραδινές Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, αφού κατά την περίοδο της Σαρακοστής το τυπικό δεν επιτρέπει να τελείται κανονική Θεία Λειτουργία.

Κατόπιν, έρχονται και οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί, οι Εσπερινοί της συγχώρεσης όπως τους λέει ο λαός μας, μια και σε αυτούς ακούγεται η ευχή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, που πρέπει να συνοδεύει την ζωή του χριστιανού σε όλη του την πορεία πάνω στην γη και που περιέχει σχεδόν όλη την θεολογία της πίστης μας: “Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δώς. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισέ μοι τω σω δούλω. Ναι Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου, ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν”,   και που στο τέλος της Ακολουθίας, δίνουμε και παίρνουμε συγχώρεση από όλους τους αδελφούς μας, τους ιερείς μας και τον Αρχιερέα μας, όπλα μοναδικά που δεν συναντώνται πουθενά σε καμιά άλλη θεολογία, τόσο δυνατά δε, που δεν θα χρειαστεί να φοβόμαστε τίποτα πια.

Αρχίζουν και τα Μεγάλα Απόδειπνα αντί των Εσπερινών, οι εκκλησιές σκοτεινιάζουν για να δείξουν το κατανυκτικό κλίμα της Σαρακοστής, όλα αλλάζουν, οι ύμνοι κατά το βυζαντινό τυπικό γίνονται μελωδικότεροι αλλά σιγανοί, ακόμα και η Αγία Τράπεζα του Ιερού Βήματος βάζει την μέλανα φορεσιά της και οι ιερείς μας αποποιούνται για λίγο τις λαμπερές στολές τους με τα ζωηρά χρώματα και ντύνονται τα πένθιμα, συμμετέχοντας και με αυτόν τον   τρόπο στην ζωή της Εκκλησίας μας, που για λίγο μόνο πενθεί για τον θάνατο, αναμένοντας όμως πάντα την ανάσταση.

Όπλο μέγα και ανίκητο στην φαρέτρα του χριστιανού και η μετάνοια, με το εξαγνιστικό Μυστήριο της Εξομολογήσεως, το πετραχήλι του πνευματικού στο κεφάλι μας και η συγχώρεση και η καθοδήγηση του και σε αυτήν την περίοδο, της Αγίας Τεσσαρακοστής αλλά και πάντα,  ένα ακόμη όπλο που πρέπει να υπάρχει στην ζωή μας για να γεμίσει «το οπλοστάσιο» μας στην μάχη με τους πειρασμούς μας.

Αλλά τα όπλα μας δεν τελειώνουν εδώ, ο Χριστός και ιδρυτής της Εκκλησία μας, δεν μας άφησε απροστάτευτους σε αυτούς τους δύσκολους αγώνες, αλλά μας έδωσε την Παναγιά, την ίδια την Μάνα Του, την Θεοτόκο για προστασία και για δύναμη, μα και εμείς οι χριστιανοί δεν είμαστε αχάριστοι, ξέρουμε να λέμε ευχαριστώ και να γράφουμε ύμνους διθυραμβικούς στο πρόσωπο της, ποιήματα με γλυκά  λόγια και «Χαιρετισμούς» που ζήλεψαν και θα συνεχίζουν να ζηλεύουν οι πιο γνωστοί και ταλαντούχοι ποιητές του κόσμου, αφού δεν μπόρεσαν αυτοί να γράψουν τον «Ακάθιστο Ύμνο» μα ένας άγνωστος μέχρι τις μέρες μας ποιητής που τον έγραψε με έμπνευση το γλυκό και άφθαρτο ανά τους αιώνες πρόσωπο της Θεοτόκου, γιαυτό και ψάλλετε μέχρι τις μέρες μας και για πάντα , κάθε Παρασκευή βράδυ και για τις τέσσερεις πρώτες Παρασκευές της Αγίας Τεσσαρακοστής, ακούγεται σε τέσσερεις στάσεις, ενώ την πέμπτη Παρασκευή ακούγεται ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος, στις εκκλησιές της Ορθοδοξίας, ανά την υφήλιο.

Τέλος άφησα για επισφράγισμα όλων των όπλων της Σαρακοστής, μια μεγάλη γιορτή για όλους τους χριστιανούς, αλλά και διπλή γιορτή για εμάς τους Έλληνες, όπου η Αγία Εκκλησία μας την 25^η Μαρτίου εορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, της Μάνας που ακούει από Αγγελικά χείλη την Γέννηση του Υιού της και Σωτήρος του κόσμου, ενώ η Ελλάδα με μπροστάρη την Εκκλησία και τον κλήρο της, αποφασίζει ηρωικά να αρχίσει τον τελικά νικηφόρο αγώνα της έναντι της επί τετρακόσια χρόνια τουρκικής σκλαβιάς, ενός αγώνα που έκανε μαζί, πλάι-πλάι με την Παναγία μας, γιαυτόν τον λόγο και στέφτηκε νικηφόρος.

Δύσκολη αναμφισβήτητα είναι η Σαρακοστή για όλους μας, άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο, ανηφορικός είναι ο δρόμος της, κακοτράχαλος και μεγάλος. Μα, μετρήσατε τα πάμπολλα όπλα που μας δίνει η Εκκλησία του Χριστού μας για να αμυνθούμε; Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως θα νικήσει σε μια πάλη σώμα με σώμα με τον πιστό χριστιανό που έχει υπό την κατοχή του τέτοια θεϊκά φτιαγμένα όπλα, χωρίς να κινδυνέψει να χαρακτηριστεί κουτός;

Εμείς θα στεφτούμε νικητές στην μάχη με το κακό, ο διάβολος θα κατατροπωθεί και παρότι εμείς θα γευτούμε για λίγο την λύπη από τον θάνατο, όταν έρθει η Μεγάλη Εβδομάδα, η Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου μας, εμείς οι ίδιοι λουσμένοι με την «Χαρμολύπη» της διδαχής των Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας, θα  είμαστε απολύτως βέβαιοι πως θα ακολουθήσει η χαρά από την ανάσταση μας, την ανάσταση που ο Ίδιος ο Χριστός, μας υποσχέθηκε πως θα ακολουθήσει της δικής Του Ανάστασης.

           Δεν μου μένει εμένα  λοιπόν, παρά να ευχηθώ αυτήν την Ανάσταση για όλους εμάς.

                                                         Καλή Ανάσταση!!!

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης